Enflasyonun rekor seviyeye çıktığı Sri Lanka iflasın eşiğinde: 1 kilo fasulye 10'a bölünüp satılıyor

Pandemi nedeniyle yarım milyon insanın yoksulluk sınırının altında yaşadığı, enflasyonun kasım ayında tavan yaptığı Sri Lanka'da gıda fiyatlarındaki artış halkı bir hayli zorluyor.

Son dönemde İran'a olan petrol borcunu çayla kapatacağına dair haberler nedeniyle hakkında esprili yorumlar yapılsa da Güney Asya ülkesi Sri Lanka mali ve insani krizle boğuşuyor. Bankaların bu yıl iflas etmesinden endişe edilen ülkede enflasyon rekor seviyede, gıda fiyatları da fırladı.

İngiliz Guardian gazetesinin hazırladığı habere göre bu durumun en önemli nedenlerinden biri koronavirüs ve buna bağlı olarak da turizmden daha az gelir elde edilebilmesi. Öyle ki turizm, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın yüzden 10'undan fazlasını oluşturuyor. Gotabaya Rajapaksa liderliğindeki hükümetin harcamaları, devlet gelirlerini azaltan vergi kesintileri, Çin'e yapılması gereken büyük çaplı ödemeler, döviz rezervlerinin son on yılın en düşük seviyesinde olması da krizin müsebbiplerinden. Yine hükümetin iç kredi ve dış tahvilleri ödeyebilmek için para basması da enflasyonu tırmandırdı.

Dünya Bankası verilerine göre pandeminin başından beri 500 bin kişinin açlık sınırının altında yaşadığı ülkede Kasım 2021 enflasyonu rekor seviyeye çıkarak yüzde 11.1 olarak kayıtlara geçti ve temel gıdalar birçok aile için ulaşılamaz hale gelmeye başladı. Rajapaksa'nın ekonomik acil durum ilan etmesiyle orduya pirinç ve şeker gibi temel gıdaların hükümet fiyatlarında satılması yetkisi verilse de vatandaşın pek de işine yaramış sayılmaz.

Crisis in the neighbourhood! https://t.co/IutE1KWStZ

— Liz Mathew (@MathewLiz) January 3, 2022

'Faturaları ödeyip yiyeceğe para ayırınca elde avuçta bir şey kalmıyor'

Başkent Kolombo'da şoförlük yapan Anurudda Paranagama yiyeceğe para yettirebilmek ve borçlarını ödeyebilmek için ikinci bir işe girdiğini ama bunun bile yeterli olmadığını anlattı. Günde 3 yerine 2 öğün yemek yediklerini söyleyen Paranagama, "Kredi borcumu ödemekte zorlanıyorum. Elektrik ve su faturalarına ödeyip yemeğe para ayırınca elde avuçta bir şey kalmıyor" dedi. Köyündeki bakkalın 1 kg'lık süt tozu paketlerini 100 gram olacak şekilde daha küçük paketlere bölüştürerek sattığını çünkü 1 kg'lık paketleri artık kimsenin alamadığını da söyleyen Paranagama'nın anlattıklarına bakılırsa başka yiyecekler için de ayı şey geçerli: "Eskiden haftada 1 kg fasulye alırdık, artık 100 gram alıyoruz."

'Daha ne kadar böyle devam ederiz bilmiyorum'

Önceleri nispeten daha rahat bir hayat sürerken artık iki yakasını bir araya getirmekte zorlanan kişisel antrenör Anuşka Şanuka da sebze fiyatlarının yüzde 50'den fazla arttığına dikkat çekip şunları söyledi: "Pandemiden önce olduğu gibi yaşayamıyoruz. Hükümet yardım sözü verdi ama ortada bir şey yok, biz de elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Daha ne kadar böyle devam ederiz bilmiyorum."

Sri Lanka is facing bankruptcy before the end of 2022

Sky high inflation
High food prices
Complete loss of tourism
Billions owed to China and international donorshttps://t.co/rGtNPra0Xy pic.twitter.com/jAZXXrRd2v

— Natasha Fatah (@NatashaFatah) January 2, 2022

Uzun pasaport kuyrukları

Her 4 gençten birinin yurt dışında gitmek istediğini söylediği Sri Lanka'da pasaport kuyrukları da uzadı. Merkez Bankası'nın eski başkan yardımcılarından WA Wijewardena halkın yaşadığı maddi sıkıntıların nihayetinde ülke için de mali ve insani kriz anlamına geleceği uyarısı yaptı.

Bu yıl 7.3 milyar dolarlık borcun ödenmesi gerekiyor

Ülkeyi darboğaza sokan en büyük sorunlardan bir tanesi de özellikle Çin'e olan dış borç. Çin'e 5 milyar dolardan fazla borçlu olan Sri Lanka geçen yıl 1 milyar dolarlık kredi daha aldı. Gelecek 12 ay içinde hükümet ve özel sektörün tahmini 7.3 milyar dolarlık iç ve dış borcu geri ödemesi gerekiyor. Ancak Kasım 2021 itibarıyla mevcut döviz rezervi yalnızca 1.6 milyar dolar. Bu sebeple muhalefet de "Ülke tamamen iflas edecek" uyarısı yapıyor.

Hükümetten 1.1 milyar dolarlık yardım sözü

Öte yandan hükümet bugün 1.1 milyar dolarlık yardım paketi açıkladı. 2 milyondan fazla memur ve emekliye bu yıl 60 bin rupi (300 dolar) yardım yapılacak. Maliye Bakanı Basil Rajapaksa, ülkeyi dünyanın ilk yüzde 100 organik tarım ulusu yapma gayesindeki fiyasko kampanyanın ardından hanelerin kendi bahçeleri için de teşvik verileceğini duyurdu. Halkın kendi yiyeceğini yine kendilerinin yetiştirmesine teşvik edileceğini söyleyen Rajapaksa bu yardım paketinde hangi maddi kaynağa güvenildiğine dair bir bilgi ise paylaşmadı.