Bilim insanları: Türkiye'de PCR testinin yanı sıra hızlı antijen testleri de kullanılmalı

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Almanya’daki en güvenilir tanı kitlerinin ikisinin Türkiye’de üretildiğini açıkladı. Bu testler Türkiye’de ise uygulanmıyor. Bilim insanları, PCR testi zorunluluğunun kaldırılmasından sonra antijen testlerinin Sağlık Bakanlığı tarafından Türkiye’de uygulanması gerektiği görüşünde.

Türkiye’de üretilen ve 15 dakika gibi kısa bir sürede Kovid-19 hastalığıyla ilgili sonuç verebilen hızlı antijen testleri dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türk firmalarının bu konudaki başarısını, attığı bir tweet ile duyurdu. Bakan Varank paylaşımında, “Almanya'da kullanılan, en iyi sonuç veren 5 antijen hızlı tanı kitinden 2'sinin Türkiye'de üretildiğini biliyor muydunuz?” ifadelerini kullandı.

Almanya'da kullanılan, en iyi sonuç veren 5 antijen hızlı tanı kitinden 2'sinin Türkiye'de üretildiğini biliyor muydunuz? pic.twitter.com/IDjFCqAnMu

— Mustafa Varank (@varank) January 13, 2022

Türkiye’de üretilen bu testler Sağlık Bakanlığı’nın, Kovid-19 tanı algoritmalarında yer almadığı için Türkiye’de kullanılmıyor. Sağlık Bakanlığı Kovid-19 tanısı için PCR testini esas alıyor.

Omicron varyantının etkisi ile, PCR testi sayısı yaptıranların oranı ise artmış durumda. 17 Ocak verilerine göre Türkiye’de 403 bin 836 PCR testi uygulandı. Bilim insanları hastalığın yayılması ile birlikte PCR kapasitesinin yetersiz kalacağı ve bunun alternatiflerinin yaratılması gerektiği görüşünde.

Bilim insanları antijen testini öneriyor

PCR testi sayısındaki artışa dikkat çeken Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Necmettin Ünal “PCR testleri yapılmaya devam ediliyor, ama PCR testleri hem pahalı testler hem de yetişmiş ekip ve ekipman gerektiren testler. Halbuki hızlı testler her ortamda kolaylıkla uygulanabilecek tamam PCR'a göre hassasiyeti daha düşük testler ama tarama amaçlı olarak dünyanın tüm ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de uygulanabilecek testler. Sanayi Bakanı'nın bir paylaşımı var. Almanya’da bile Türkiye'de üretilen testler kullanılırken, Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'nın algoritmasında bunun yer almamasının nedenini maalesef benim açıklamam mümkün değil. Sağlık Bakanlığı açıklamalı bunu. Ama hızla yer verilmeli ve PCR yapamıyorsanız ki bunu PCR'ın belli bir kapasiteden sonra sadece Türkiye'de değil dünyanın tüm ülkelerinde yapılması ile ilgili sıkıntı çıkması son derece doğal bir şey. Bunu anlayışla karşılamamız lazım. Ama hemen alternatifini yerine koymak şartıyla PCR testleri bazı grup kişilerde yapılmayabilir zaten taramalar için PCR testleri çok uygun değil. Antijen testlerinin öncelikle yapılması, antijen testi pozitif çıkanlarda PCR testine başvurulması doğru olacaktır” ifadelerini kullandı.

‘Avrupa’da okullarda uygulanıyor’

Antijen testlerinin Avrupa’da yayın olarak kullanıldığını hatırlatan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümünden Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ise “Başka ülkelerin konumlandırmaları var çok güzel. Çocuğu olan veliler için, kamuda çalışanlar için ücretsiz olarak haftada 3 kere test yapılacak şekilde hızlı antijen testlerini bırakıyorlar” örneğini verdi.

‘Türkiye’de uygulanacak testlerin güvenilirliği açıklanmalı’

Klinik Mikrobiyoloji Uzman Derneği yönetim Kurulu üyesi Doç. Dr. Rabia Can Sarınoğlu testlerin Türkiye’de uygulanması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:

“Antijen testlerini kullanalım ama kullanacağımız antijen testlerinin kesinlikle Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği kriterleri, belirli kalite performansa, duyarlılık ve özgüllük değerlerine sahip olması gerekiyor. Bunun için gerekli ülkemiz koşullarında kullanılabilmesi için gerekli çalışmaların yapılması ayrıntısı ile ve şeffaf bir şekilde paylaşılması gerekiyor. Bir diğer konuda bu testlerin ücretlendirilmesi şu an kullandığımız PCR kitleri İçin ülke bazında genel bir alım yapıldığı için ve çok sayıda uygun fiyatlarda çalışıyoruz şu an antijen testleri yani yurtdışından ithal edildiği için oldukça yüksek fiyatlarda. Bunun ücretlerinin de PCR’dan ucuz kesintisiz temin edilebilecek şartlarda sağlanması gerekiyor”

‘Antijen testleri de uzman kontrolünde yapılmalı’

Doç. Dr. Rabia Can Sarınoğlu hızlı antijen testlerinin de PCR testi gibi uzman kişiler tarafından uygulanması gerektiğini belirterek “Kesinlikle mikrobiyoloji laboratuvarlarında tıbbi mikrobiyoloji uzmanlarının denetiminde, kontrolünde çalışılmalı. Belli standartları sağlayan bir Sağlık Bakanlığı tarafından onay almış kitler ancak algoritmaya girmeli. Hastalığın görülme oranına göre farklı gruplarda yine PCR ile doğrulanmalı” dedi.

‘Taramalarda bu testler kullanılabilir’

Sarınoğlu hızlı tanı kitlerinin kullanım alanına ilişkin ise “Mesela acile başvuran bir hastanın yatış kararı durumlarında semptomatik hastada ön karar amaçlı olarak bu testler yapılabilir. Daha sonra bu PCR ile doğrulanır. Mesela şu anda tarama gruplarına yani aşısız vatandaşların taramalarında, kurum tarama olsun, bir etkinlik öncesi tarama olsun bunlarda PCR çalışma zorunluluğu ortadan kaldırıldı hani bu gibi durumlarda kullanılabilir” ifadelerini kullandı.

Testler internetten satılıyor

Sağlık Bakanlığı tarafından tanı algoritmasında yer almadığı için antijen tanı kitleri, hastane laboratuvar ve eczanelerde satılamıyor. Yurt dışına ihracat yapan şirketler internet üzerinden bu testleri satıyor. Sputnik’in konuştuğu bir şirket yetkilisi “Bu testleri genel olarak yurt dışına ihraç ediyor. Ama bizi arayan bazı şirketlere bunlar verebiliyoruz. 10’lu ve 25’li paketler halinde satış yapıyoruz. O şirketler kendi çalışanlarına bu testleri uygulayabiliyor” bilgisini verdi.