Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği: 982 iş yeri kapandı, en az 10 bin kişi işsiz kaldı

DESOB Başkanı Alican Ebedinoğlu, 2021 yılı sonu itibarıyla Diyarbakır’da 982 iş yerinin kapandığını ve en az 10 bin kişinin işsiz kaldığını söyledi. “Hiçbir tarihte kapanan esnaf sayısını bu oranda görmedik” diyen Ebedinoğlu, destek sağlanmaması durumunda önümüzdeki aylarda kapanmalarda ciddi bir artış olacağını söyledi.

Pandeminin getirdiği ağır yükü üstünden atamayan küçük esnaf, dövizdeki dalgalanma ve zamlar ile yeni sorunlarla boğuşuyor. Bir taraftan fiyat artışlarındaki istikrarsızlık nedeniyle sattığının yerini dolduramayan esnaf, diğer taraftan elektrik, doğalgaz, su gibi zamlar karşısında zor günler yaşıyor. Diyarbakır’da bu zorluklarla baş edemeyen kimi esnaf iş yerini kapatıyor. Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) verilerine göre 2021 yılı sonu itibarıyla yüzde 60’ı hizmet sektörü olmak üzere 982 iş yeri kapandı. Kapanmalar ile en az 10 bin kişinin işsiz kaldığı ve gerekli tedbirler alınmaması durumunda kapanan iş yerleri sayısında ciddi bir artış olacağı belirtiliyor.

‘Esnaf için zor süreç devam ediyor’

Esnafın yaşadığı zorlukları Sputnik’e değerlendiren Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı Alican Ebedinoğlu, “İki buçuk yıldır süren pandemi sürecinden hem ülkemiz hem ilimiz ağır bir şekilde etkilendi ve halen etkilenmeye devam ediyor. Tabi esnaf açısından baktığımız zaman zor bir süreç ve bu zorlu süreç hala devam ediyor. Özellikle hizmet sektöründe olan esnafımız o tahribatı daha üstünden atamadı. Birçok hizmet sektöründeki esnaf iş yerini kapatmak zorunda kaldı, bir kısmı işçilerini çıkarmak zorunda kaldı. Hala yüzde 50 kapasiteyle çalışanlar var” şeklinde konuştu.

‘Bu istikrarsızlık birçok esnafı kapatma noktasına getirir’

Pandemi yükünü üstünden atamayan esnafın dövizdeki dalgalanma ile daha çok zorlandığını dile getiren Ebedinoğlu, “Dövizdeki dalgalanma bütün alanları etkilediği gibi esnaf ve sanatkarları da ciddi bir sıkıntıya soktu ve bu zor süreç devam etmektedir. Esnaf sattığını yerine koyamıyor. Çünkü fiyatlarda ciddi bir oynama var. Bir güvensizlik var. Bu güvensizlikle birlikte fiyatlardaki istikrarsızlık esnafı çok zorluyor. Tabii bu vatandaşa da yansıyor. Yani bunu sadece dövizdeki dalgalanmakla sınırlandırmak da doğru değil. Bunu fırsata çeviren birçok stokçu da var. Keyfi olarak maliyetin çok çok üstünde fiyatları arttıranlar da var. Bunun için daha önce de ilgili bakanlığımıza belirttik raporlarımızı gönderdik. Ciddi bir denetimin başlaması gerekiyor. Aksi takdirde bu istikrarsızlık birçok esnafı kapatma noktasına getirir” dedi.

‘Sokak arasında yüz metre mesafe ile binlerce zincir market açıldı’

“Zaten bu zorluklarla uğraşan esnaf bir de zincir marketlerle uğraşıyor” diyen Ebedinoğlu şunları söyledi:

“Sokak arasında yüz metre mesafe ile binlerce zincir market açıldı. Bir ürünün fiyatını düşürürken, diğer ürünler yüksek fiyata satıyor. Vatandaş da zincir marketlerde fiyatın düşük olduğunu satıyor. Şuan zincir marketlerle ilgili bir yasal düzenleme var umuyor ve diliyoruz ki yeni bir düzenleme ile bunların önüne geçilir. Çünkü bu hem esnafı hem vatandaşı bitirir.”

‘Hiçbir tarihte kapanan esnaf sayısını bu oranda görmedik’

2021 yılının sonu itibariyle kentte 3 bin 200 iş yerinin açıldığını ifade eden Ebedinoğlu, 982 iş yerinin de kapandığını söyledi. Ebedinoğlu “Tabii bu rakam çok yüksek. Hiçbir tarihte kapanan esnaf sayısını bu oranda görmedik. Açılışlar oluyordu ama kapanan sayısı hiç bu kadar yüksek olmuyordu. Bu sayının yüzde 60’ı da maalesef hizmet sektörüdür. Kafe, restoran, lokanta gibi işletmeler kapatmak zorunda kaldı. Bunların yanında on binlerce istihdam sağlayan kesim var. Kapatmalarla birlikte burada çalışan en az on bin insanımız şu an işsiz. Bununla ilgili tedbirlerin alınmasını her zaman ifade ettik” şeklinde konuştu.

‘Zor bir süreçten geçiyoruz’

Ebedinoğlu şöyle devam etti:

“Diyarbakır’da sanayimiz gelişmemiş. Diyarbakır organize sanayi bölgesinde istihdam sayısı 12 bin 500 iken esnaf ve sanatkarlarda çalışan sayısı 80 bin civarında. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki çalışan sayısı Bursa’daki bir fabrika çalışanı kadardır. Yani sanayimiz yok denecek kadar az. Bu nedenle esnafın korunup kollanması gerekiyor. Özellikle bu tür dalgalanmalarda bu tür pandemi gibi süreçlerde destek olunması lazım. Zor bir süreçten geçiyoruz umuyoruz ki esnaf olarak tahribatımız daha fazla olmaz.”

‘İndirim yapılmazsa kapanan sayısında ciddi bir artışı göreceğiz’

Elektrik ve doğalgaz gibi konularda esnafa indirimin yapılması gerektiğini söyleyen Ebedinoğlu şunları söyledi:

“Elektrik doğalgaz faturaları yeni yeni gelmeye başladı ve esnafa da yansımaya başladı. Yüzde 100’e yakın artışlar oldu, özellikle elektrikte. Doğalgaz yine öyle. Tabi bu artışlar olumsuz bir şekilde esnafa yansıyacaktır. Bununla ilgili geçen hafta bakanlığa bir rapor gönderdik. Mutlak bir şekilde esnafa elektrik ve doğalgaz indirimi sağlanması gerekiyor. Aksi takdirde önümüzdeki aylarda kapanan sayısında ciddi bir artış göreceğiz. Alım gücü de ciddi anlamda düştü. Ekonomik kriz içerisindeyiz eskisi gibi vatandaşlar özellikle hizmet sektöründe bir cafeye, lokantaya, restorana gidip oturmuyor. İşsizlikten dolayı ve fiyatların artışından dolayı. Bunlar yine esnafa yansıyor. Faturalar yine aynı gelecek, girdilerde bir değişiklik olmayacak ama müşteri potansiyeli düşecek. Onun için indirimin sağlanması gerekiyor. Aksi takdirde yüksek kapanışlarla kalabiliriz.”