Taliban'ın kız öğrencilere harem-selamlık şartıyla Afgan devlet üniversiteleri yeniden açıldı

ABD'nin çekilmesiyle ağustosta Taliban'ın kontrolüne geçmesinden beri Afganistan'da devlet üniversiteleri ilk kez açıldı. Şimdilik ılıman iklimli vilayetlerde kapılarını yeniden açan devlet üniversitelerinde erkek-kadın öğrencilerin ayrı binalar veya ayrı sınıflar ya da ayrı saatler olmak üzere harem-selamlık şeklinde eğitim alacağı belirtildi.

Taliban geçici hükümetinin Yükseköğrenim Bakan Vekili Şeyh Abdulbaki Hakkani'nin devlet üniversitelerinin 2 Şubat'ta sıcak bölgelerde açılacağı duyurusu hayata geçti. Devlet üniversitelerinin kadın öğrencilerine yönelik planını resmen açıklamayan Taliban yönetiminin eğitimden sorumlu yetkilileri, kadınların erkeklerle aynı binada veya sınıfta bulunmaması koşuluyla derslere katılmasına izin verildiğini söyledi.

Doğudaki Celalabad şehrinden Reuters'e konuşan görgü tanıkları, bu hafta yeniden açılan büyük devlet üniversitelerinden biri olan Nangarhar Üniversitesi'ne kadın öğrencileri ayrı bir kapıdan girerken gördüklerini belirtti.

Female students join male peers as Afghan universities reopen https://t.co/FuR5UDVwPL pic.twitter.com/8nlmCU1yeq

— Reuters (@Reuters) February 2, 2022

1996-2001 arasındaki ilk Taliban yönetiminde, İslamcı örgüt, kız çocuklarıyla kadınlara eğitimi ve çalışmayı tümden yasaklamıştı. Ağustosta başlayan ikinci yönetim döneminde, örgüt, kız çocuklarıyla kadınların eğitim ve çalışma hakları için uygun şeriat kurallarının belirlenmesinin beklenmesi gerektiğini buyurdu. Dolayısıyla pek çok vilayette kız çocukları 6. sınıftan orta eğitim alamıyor, kadınlar çalıştırılmıyor.

Taliban'ın kontrolü ele geçirmesinin ardından özel üniversiteler harem-selamlık şartıyla açıldı, ama çıkarılan çeşitli zorluklar ve sorunlar nedeniyle kadın öğrencilerin çoğu sınıflara geri dönemedi ya da devam edemedi.

'Devam etmek istiyorum, çünkü eğitimim yarım kalmamalı'

Adının açıklanmaması kaydıyla Reuters'e konuşan Nangarhar Üniversitesi'nin bir kadın tıp öğrencisi, zaten sınıfların cinsiyete göre ayrılmış olduğunu, ama artık eğitim saatlerinin de ayrıldığını, kendilerine erkeklerin eğitim saati dolana kadar üniversitede dolaşmamalarının söylendiğini, ayrıca erkek öğretim görevlilerinin kadın öğrencilere ders verip vermeyeceğinin ve sınıf dışında erkek öğrencilerle etkileşime girip giremeyeceklerinin belli olmadığını belirtti. "Tüm bu değişikliklere ve koşullara rağmen yine de devam etmek istiyorum, çünkü eğitimim yarım kalmamalı" diye ekledi.

AA'ya konuşan Kandahar Üniversitesi öğrencisi Zehra Erguvan, "Toplumun yarısını oluşturan kadınlar ve kızlar görmezden gelinmemeli. Çünkü kadınların da ülkenin gelişmesinde ve ilerlemesinde katkısı bulunuyor. Yetkililer kadın ve kızların eğitimini ciddiyetle gözetmeli" dedi.

BM: Afgan gençlerin üniversitelere dönüşünü destekleyelim

Dün Birleşmiş Milletler'den (BM) kadın öğrencilerin devlet üniversitelerine alınmasını öven bir açıklama gelmesi, resmi teyit alındığının işaretini verdi. BM Genel Sekreteri'nin Afganistan Özel Temsilcisi ve Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA) Şefi Deborah Lyons, "Hepimiz Afgan genç kız ve erkek öğrencilerin ülke genelinde üniversitelere dönüşünü destekleyelim" diye tweetledi. Lyons, destekçilerin Afgan öğrenci ve akademisyenler için burs programları sağlamaları çağrısı yaptı.

Medyaya konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmamasını isteyen Taliban'ın bir eğitim yetkilisi, Reuters'e, üniversitelere kadın öğrencileri erkeklerden tecrit etmek için ayrı sınıflar ve ayrı eğitim saatleri de dahil olmak üzere farklı seçenekler sunulduğunu söyledi. Nangarhar Üniversitesi'ni yöneten Halil Ahmed Bihsudval da halihazırdaki birçok vilayetteki uygulama uyarınca, kadın ve erkek öğrencilerin cinsiyete göre ayrılmış sınıflarda eğitim göreceklerini dile getirdi.

'Karma eğitim, İslami ve milli değerlere aykırı'

Taliban geçici hükümetinin Yükseköğrenim Bakan Vekili Hakkani, Eylül 2021'deki basın toplantısında, 'karma eğitim sisteminin, İslami ve milli değerlere aykırı olduğunu, yer imkanı olan üniversitelerde yeni dönemde kız ve erkek öğrencilerin ayrı ayrı binalarda eğitim göreceğini, bina imkanı bulunmayan üniversitelerde kız ve erkek öğrencilerin farklı saatlerde okula gelip ders göreceğini' söylemişti.

Pandemi nedeniyle Taliban'ın ülke yönetimini ele geçirmesinden önce eğitime ara veren devlet üniversiteleri, başkent Kabil dahil olmak üzere daha soğuk bölgelerdeki 26 Şubat'ta yeniden açılacak.