Doç. Dr. Faruk Özgör: Kovid'in erkeklerdeki kısırlık etkisi, tüp bebek tedavilerini de bozuyor

Doç. Dr. Faruk Özgör, özellikle 20-30 yaş grubu genç erkeklerde şiddetli Kovid-19 enfeksiyonunun spermlerde bozulmaya, erkeklik hormonu olarak bilinen testosteronun dip yapmasına ve cinsel fonksiyon bozukluklarından, kısırlığa kadar pek çok soruna neden olduğunu belirtti.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haseki Sultangazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği Eğitim Sorumlusu Doç. Dr. Faruk Özgör, kovid enfeksiyonunun özellikle genç erkeklerde kısırlıktan cinsel fonksiyon bozukluğuna dek yarattığı pek çok riske değinerek, son dönemlerde kendi kliniklerinde de bu şekilde çok hasta görmeye başladıklarını söyledi ve önemli uyarılarda bulundu.

Doç. Dr. Özgör, "Biz kendi kliniğimizde de benzer şekilde hastalarla karşılaştık. Özellikle kadın kaynaklı kısırlık ile tüp bebek merkezimize gelen çiftlerde; Kovid öncesi sperm parametreleri tamamen normal olan erkeklerde, Kovid sonrası tüm sperm parametrelerinin bozulduğunu görüyoruz. Bu hastaların tüp bebek süreçlerini en az 6 ay mecburen ertelemek zorunda kalıyoruz. Çünkü birincisi koronavirüsün mutojenik (genetik hasar) bir etkisi olup olmadığını bilmiyoruz, embriyo üzerinde nasıl bir etki yaratacağını bilmiyoruz. İkincisi de tüp bebek tedavisinden önce hastaların sperm parametrelerinin tamamen normale dönmesini beklemek gerekiyor. 6 ay sonra tekrar spermiyogram tahlili yapacağız, eğer düzelme görülmezse, onlara sadece kadın nedenli değil, erkek nedenli kısırlık faktörü olduğunu da düşünerek yeni bir kısırlık tedavisi planlamak durumunda kalacağız" dedi.

'Hastaların yüzde 40'ında kısırlık kalıcı oldu'

Kovid'in akciğer tutulumu nedeniyle şiddetli geçirildiğinin çok bilindiğini ancak testilerde de akciğerlerdeki gibi virüsün tutunduğu ACE-2 reseptörlerinin bol bulunduğunu belirten Doç. Dr. Özgör, sözlerini şöyle sürdürdü:

"ACE-2 reseptörleri aynı zamanda testislerde de bulunuyor. Bu sebeple virüs nasıl akciğerlere yerleşebiliyorsa, aynı şekilde testislere de yerleşebiliyor. Bu kısım çok önemli, çünkü ACE-2 reseptörleri, özellikle genç erkeklerde (20-30'lu yaşlarda) diğer insanlara göre çok daha fazla düzeyde bulunuyor. Bu da bize şunu gösteriyor ki akciğerlerdeki şiddetli hastalık, genç erkeklerde de testis hasarına, dolayısıyla kısırlığa yol açabiliyor. Hindistan'da bir tüp bebek merkezinde yapılan bir çalışma şunu gösterdi: Hastalar eğer Kovid'e bağlı akciğer enfeksiyonunu şiddetli geçirmişse testislerde de daha şiddetli geçiriyor. Hastaların neredeyse yüzde 80'inde sperm parametrelerinde bozulma gerçekmiş. Ayrıca bu hastaların yüzde 40'ında sperm bozulmaları kalıcı hale gelmiş. Yani bu hastalarda kısırlık kalıcı olmuş"

'Hormonları da bozuyor'

Kovid'in diğer bir etkisinin de erkeklerdeki hormon düzeyini bozması olduğunu belirten Doç. Dr. Özgör, bunun da sadece cinsel fonksiyon açısından değil pek çok metabolik bozulmaya neden olduğunu vurguladı ve "Kovid, testiste hormon salgılayan 'leydik' hücrelerinin ölümüne ve bu da erkeklerdeki testosteron seviyesinin düşmesine yol açıyor. Bu sadece cinsel fonksiyon bozukluğu ve çocuk olmasına engel değil, aynı zamanda bilişsel fonksiyonları, kemik ve kas kütlesini de olumsuz etkiliyor. Yani sadece kısa dönem değil, Kovid'in uzun dönem etkileri ile de karşılaşmayı bekliyoruz" dedi.

'Testiste strese sebep oluyor'

Kovid'in testislere nasıl etki ettiği ile ilgili birkaç tane mekanizması olduğunu belirten Doç. Dr. Özgör, şu bilgileri verdi:

"Bunlardan bir tanesi ACE-2 reseptörleri ile testis tutulumu olması ve orada bir immün reaksiyon oluşuyor ve vücut savunma hücreleri testise geliyor. Bunların yarattığı oksidatif stres, aynı zamanda hücreler için de zararlı oluyor. Diğer taraftan akciğerlerde olduğu gibi bir sitokin fırtınası (bağışıklık sisteminin aşırı yanıtı) ile karşılaşıyoruz testislerde. Bu da yine testis hasarına yol açabiliyor. Bugüne kadar yapılan çalışmalar şunu göstermiş ki eğer bir hasta Kovid enfeksiyonu geçiriyorsa, sperm parametreleri hemen enfeksiyon sonrasında bozuluyor. Bununla beraber en az 3-4 ay kadar sperm parametreleri normal seviyelere gelmiyor. Destekleyici tedaviler alınması, özellikle selenyum ve çinkodan zengin şekilde beslenmek, iyileşme sürecini hızlandırabilir."

'Aşı hastalığı hafif geçirmenizi sağlıyor'

Aşıların kesinlikle erkeklerde herhangi bir kısırlık riski taşımadığını da vurgulayan Doç. Dr. Faruk Özgör, tam tersine hastalığı geçirmenin bu tehlikeye daha çok yol açtığına değinerek sözlerini şöyle noktaladı:

"Bugün çalışmaların hepsi şunu gösteriyor ki, aşılar erkek genital sisteminde herhangi bir patolojiye yol açmıyor, spermlerle ilgili herhangi bir soruna neden olmuyor. Tam tersine aşı sayesinde insanların hasta olmaması ya da hastalığı hafif atlatması sağlanıyor, bu da spermleri koruyor. Hastalığı geçirmemek ya da hafif atlatmak istiyorsak mutlaka aşı yaptırmalıyız. Bu, akciğerlerimizi koruduğu gibi, testislerin de hormon ve sperm üretimini de koruyacaktır. Özellikle genç erkeklerin ben nasılsa Kovid'i hafif atlatırım diye düşünüp aşı olmamaları, onların ileride kısırlık gibi problemlerle karşılaşmalarına yol açabilir. Bu yüzden genç olsun yaşlı olsun, mutlaka herkesin aşılarını ihmal etmemesi gerekiyor."