'Neolitik çağın merkezi': Şanlıurfa'da ören yerlerin sır perdesi 12 kazıyla aralanacak

Şanlıurfa'da, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Göbeklitepe'nin de aralarında bulunduğu 12 ören yerindeki kazılarla Neolitik dönemin gizemi çözülmeye çalışılacak.

Göbeklitepe ve ​​​​​​​Karahantepe ören yerlerinde yapılan kazılara başkanlık eden Prof. Dr. Necmi Karul, 'tarihin sıfır noktası' olarak nitelendirilen Göbeklitepe'nin, dünyada geniş yankı uyandırdığını söyledi.

Göbeklitepe'deki dikili taşların benzerlerine Karahantepe'de de rastladıklarını belirten Karul, Şanlıurfa'da kazı çalışmalarının yoğun şekilde sürdüğü Göbeklitepe, Karahantepe, Sayburç ve Sefertepe'ye ek olarak Gürcütepe, Taşlıtepe, Harbetsuvan Tepesi, Ayanlar Höyük, Çakmaktepe, Yeni Mahalle, Kurttepesi, Nevali Çori'de de belirli bir plan dahilinde kazıların gerçekleştirileceğini ifade etti.

Karul, baraj gibi gerekçelerle yapılan kurtarma kazılarının haricinde dünyada eş zamanlı olarak aynı bölgede kolay kolay kazı yapılmadığına dikkati çekti.

Neolitik döneme ilişkin 12 ayrı ören yerindeki kazıların önemli bir tarihi hizmet olacağını aktaran Karul, şöyle devam etti:

"Harran Ovası etrafında Göbeklitepe ve Karahantepe ile çağdaş çok sayıda yerin olduğunu biliyorduk, bunlara yenilerini eklemiş olduk. Bunların içerisinde Karahantepe'nin yeri, boyutları açısından biraz daha farklı görünüyor. Sonuç olarak birbirleriyle eş zamanlı olarak kullanılmış yerler, günümüzden 12 bin yıl öncesine tarihlenen mekanlar, 1500 yıl boyunca kullanımı devam etmiş yerler. Bunlardan birkaçında kazılara da başlandı. Çok kısa sürede Göbeklitepe ve Karahantepe'den hiç bilmediğimiz kalıntılara da rastladık. Dolayısıyla Şanlıurfa'nın Neolitik çağdaki yerleşimcileri burada çok renkli bir dünyanın olduğunu, çok zengin bir yaşam biçimine sahip olduklarını gösterdi. Bu kalıntıların günümüze ulaşacak denli iyi korumuş olmaları da hayli dikkat çekicidir."

'Neolitik çağın merkezi olacak'

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi Müdürü Celal Uludağ da Şanlıurfa'yı Neolitik çağ anlamında dünyanın en zengin bölgelerinden birisi olarak nitelendirdiklerini söyledi.

Kazıların uzun yıllar devam ettirilmesinin hedeflendiğini anlatan Uludağ, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Göbeklitepe ile beraber Karahantepe, Sefertepe, Sayburç, Yoğunburç ve diğer alanlarda arkeolojik kazıların gerçekleştirilmesi planlanıyor. Bunlar bilimsel yöntemlerle tespit edilen ören yerleri. Bu bölgelerde arkeolojik kazılar 2021'den bu yana yapılıyor. Kazılar 2022 ve 2023'te ve diğer yıllarda da devam edecek. Özellikle 12 tepe olarak biliniyor ama yapılan diğer araştırmalarda bu tepelerin sayısının artacağını da düşünüyoruz. Bu 12 tepede kazılar devam edecek, bu kazılara dünyanın çeşitli üniversitelerinden çok sayıda bilim adamı dahil olacak. Dünyanın farklı yerlerinde bilim adamları araştırmalar ve kazılar için Şanlıurfa'ya gelecek. Şanlıurfa bu anlamda Neolotik çağın dünyadaki merkezi haline dönüşmüş olacak. Bu ören yerlerinde çıkarılacak nitelikli eserler de Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'nde sergilenecek."

Turizmciler için alternatif oluyor

Şanlıurfa Turizmi Geliştirme Derneği Başkan Yardımcısı ve Türkiye Seyahat Acentaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Rahime Yaşar ise kültür ve tarih turlarına ilginin artarak devam ettiğini söyledi.

Kent turizminde Göbeklitepe'nin önemli bir lokomotif haline geldiğini anlatan Yaşar, yeni ören yerlerinin yerli ve yabancı turistler için alternatif bir rota oluşturacağını ifade etti.

Yeni ören yerlerinin kente katma değerinin fazla olacağını dile getiren Yaşar, şunları kaydetti:

"Kentimizde 12 tepe kazılmaya başlandı. Karahantepe'nin lansmanı yapıldı, biz de orayı tur programlarımıza koyduk. Gelen misafirlerimize oraları da gezdiriyoruz. Bu bölgeleri turizmciler olarak yeterince kullanamıyorduk. Dolayısıyla burası da şehrimize gelen misafirlerimize alternatif bir tur ve güzergah olacak. Bu da şehrin ve bölgenin ekonomisine ciddi katkı sunulması demektir. Bundan, otel de acenteler de restoranlar da taşımacılık yapanlar da herkes faydalanacak. Dolayısıyla çok fazla katma değeri olacaktır."

Yaşar, sektörle ilgili olan herkesin orta ve uzun vadeli bu anlamda planlar yapması gerektiğini sözlerine ekledi.