Prof. Baskın Oran: Lozan süpermarket ürünü mü süresi olsun

Siyaset bilimci Prof. Baskın Oran, "Lozan 2023’te bitecek, Türkiye’den petrol fışkıracak” iddialarının gerçek olmadığını belirterek, "Bu internet zavallıları Lozan’ı, süpermarket ürünlerinin raf ömrüyle karıştırıyorlar” dedi. Dr. Aytuna ise, “Türkiye’de bugüne kadar 5 bin petrol kuyusu açtık Lozan’dan izin alarak mı açtık” diye sordu.

Radyo Sputnik'te Atilla Güner’le Akşam Postası yayınında “Lozan 2023’te bitecek, Türkiye’den petrol fışkıracak” yönünde sosyal medyada dolaşan ve sokakta çokça dile getirilen iddialar masaya yatırıldı.

Sokak röportajlarında çok karşılaşılan iddiayı siyaset bilimci Prof. Baskın Oran ve petrol jeoloğu Dr. Sezgin Aytuna yorumladı.

'Süre bitince savaş yeniden başlardı'

Prof. Baskın Oran, konuya ilişkin şu ifadeleri kullandı:

Sezgin Aytuna: 5 bin petrol kuyusu açarken Lozan’dan izin mi aldık?

"1923’ten beri imzacı 8 devletin büyük başarıyla sakladıkları bu gizli maddeler nedir acaba? 1950’lerde kurulmuş olan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) petrolü Avusturalya‘da mı rafine etti ve sattı yoksa Türkiye’de mi?" gibi sorulara yanıt veren Dr. Sezgin Aytuna, şu ifadeleri kullandı:

Bunları hepsi şehir efsanesi bir kere herhangi bir kuyu açıldığı vakit eğer kuyu kuru ise petrol kanunu gereği biz katiyen beton demiyoruz tapa çimento diyoruz. Tapa çimento, kuyunun hedef formasyonu üzerine 3-5 metre tapa çimento yaparsınız üzerini kaynakla kapatıp bırakırsınız. Kuyunun ilk çamı 50 cm civarındadır, kimseye zarar gelmesin diye yapılır. İleri ki zamanlar da kuyuya girmek isterseniz ki zaman zaman yapılabilir tapa çimentoyu delmek çok kolaydır. Üretim teknikleri artıyor. Çatlatma diye bir teknik var kuyunun içerisine girersiniz ve kuyunun içinde çatlatma operasyonu yapmak için tekrar kuyuyu delerek aşağıya inersiniz. Bunu yapabilmek 3-5 günlük iştir. Hiçbir kuyu en derin yere kadar çimentoyla kapatılmaz ya da beton yapılmaz. Beton dediğiniz şeyin içinde çakıl ve demir olur bizimkinde yoktur biz bina yapmıyoruz.

'Beton iddialarının aslı astarı yok'

"'Eğer siz burada petrol çıkmadı' derseniz haber olmaz ama petrolü bulup beton döktüler derseniz haber oluyor ama aslı astarı yok" diye devam eden Dr. Aytuna, "Bugüne kadar Türkiye’de 5 bin kuyu açıldı ve her kuyuda eğer kuyu kuru ise hepsi çimentoyla tapalandı. Tapaladığınız vakit tapalanan metreler petrol kanunu gereği Petrol İşler Genel Müdürlüğü’ne bildirilir. Kuyuyu açmadan önce de kuyuda hangi operasyonları yapacağınızın resmi yöntemlerle bildiriyorsunuz. Her hafta rapor gönderiyorsunuz. Eğer petrol bulduysanız arama ruhsatınız işletme ruhsatına dönüyor ve sonrasında da ürettiğiniz miktarları da ay ay bildiriyorsunuz çünkü siz buna göre vergi ödüyorsunuz. Her şirket boş yere aramak için başvurabilir. Başvuru sonrası maksimum 5 yıllık arama ruhsatı veriliyor. 5 Yıl içerisinde her yıl o masrafın yüzde ikisini banka teminatı olarak yatırmak zorundasınız. Eğer yapmazsanız Petrol İşler Genel Müdürlüğü ruhsatınızı iptal ediyor" dedi.

'Lozan Anlaşması’nda gizli madde olduğuna inanmıyorum'

Lozan Anlaşması’nda gizli maddelerin olduğuna inanmadığını vurgulayan Dr. Aytuna, şunları söyledi:

"143 Madde var. 7 Ana 13 gözlemci ülke. Bunlarla mı gizli anlaşma imzaladınız? Madem gizli olduğunu biliyorsunuz gösterin anlaşmaları? Bugüne kadar 5 bin kuyu açtık Lozan’dan izin alarak mı açtık? Petrol kanununa göre açtık. Petrol kanunu ilgili kişiler okusunlar gayet açık olarak yazıyor. Anlaşmanın aslı Paris’te müzede ve kopyaları her ülkenin kendi arşivlerinde var. Anlaşmada bu kadar ülke var hiçbiri gizli demiyor da gizli diye bir tek biz mi söyleyeceğiz?

'Koskoca general bile inanmış'

"Türkiye’de aktif 1200 kuyu var. Dünyada petrolü bulma ortalaması yüzde 15-20 arasında ama her açtığını kuyudan petrol çıkacak diye bir kural yok" diyen, Dr. Sezgin Aytuna, şu değerlendirmelerde bulundu:

" 3 bin metrelik bir kuyunun maliyeti 5 milyon dolar. Sizin 5 milyon dolarınız var ve kuyuyu açtığınız petrol da çıktı kuyuyu kapatıp 10 sene sonra mı geleceksiniz? Saçmalık olur. Petrol kanunlarına göre niye üretim yapmıyorsun der çünkü o da oradan vergi alacak. Türkiye ilerlemesin diye yapılıyormuş tüm bunlar o zaman 5 milyon dolar verip neden kuyu açsın madem kapatacak? Bu olayların bu şekilde olmadığına yönelik Maden Petrol işleri’nin açıklama yapması gerekiyor ama maalesef teknik olarak bunu hiç kimse açıklamıyor. Bunları yapanlar da iyi eğitimli insanlar avukat, politikacı gibi kişiler. Ben askerdeyken koskoca generaller, ‘uzayda petrolü bulduk, Amerikalılar geldi çıkartmıyor’ diyorlardı. Koskoca general bana bunu soruyordu. Uzayda olan ancak sızıntının yerini görebiliriz ama her sızıntının olduğu yere kuyu açılsa da oradan petrol çıkmaz. Adana’da Soysallı vardır deprem oldu petrol çıktı ama kuyuda bir şey çıkmadı, İskenderun’da Şengen kuyuları vardır Kepirce köyünde yüzeyde petrol anlı olarak akar görülür ama 5 kuyu açıldı hepsi kuru çıktı. Her görülen sızıntının altında acaba petrol var mıdır diye kuyu açılmaz."

'Tüketimin yüzde 10’u kadar üretim'

Aytuna, sözlerini şu ifadelerle noktaladı:

TPA günlük 61 bin varil üretiyor, özel sektör de yaklaşık 10 bin üretiyordur ama Türkiye’nin tüketimi günlük 700 bin varil. Tüketilen petrolün yüzde 90’ı ithal. Gaz tüketimimiz kışın günde 300 milyon metreküp yazın 250 milyon metreküp ama biz üretiyoruz 1 milyon metreküp. Jeolojik olarak Türkiye’nin karasında devasa büyüklükte sahalar yok. Karadeniz’de bulunduğu söyleniyor ama yarın üretime sokacak diye bir şey yok. İki senede 10 kuyu açtılar. 2023 yılına kadar 10 adet kuyuyu üretime sokmaya çalışıyorlar çünkü kuyular tamamen yapıldı ve kuyu başına ne kadar gaz olduğu belli. 10 kuyuda maksimum 10 milyon varil diyorlar. Boru hatlarını döşemek dünyanın maliyeti. BP’nin kuyularında çalışmıştım, Hopa’da bir kuyu açtı maliyeti 150 milyon tuttu, kuyu kuru çıktı. Diyelim ki petrol buldunuz, bulduğunuz petrolün yüzde 30-35 civarını alabilirsiniz yüzde 65 civarı yer altında kalmaya mecbur çünkü üretim teknikleri ona izin vermiyor. Petrol çok dar alanlardan geçemediği zaman üretemezsiniz. Gazda yüzde 70’ini alabilirsiniz.