Sri Lanka lideri Maldivler'e kaçtı, yetkileri devrettiği başbakandan ordu-polise 'düzeni sağla' emri

Sri Lanka Devlet Başkanı Rajapaksa bugün resmen istifa etmesi beklenirken Maldivler'e gidip oradan yetkilerini OHAL ilan eden Başbakan Wickremesinghe'ye devretti. Her ikisinin de istifasını isteyen halk, bu kez devlet televizyonu ve başbakanlığı bastı. Wickremesinghe, ordu ve polise 'düzeni sağlamak için ne gerekiyorsa yapmalarını' emretti.

Bir ailenin hanedanlık yönetimine esir düşüp tarihinin en büyük ekonomik krizinden geçen ve halk ayaklanması çıkan Sri Lanka'da Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın askeri uçakla Maldivler'e kaçmasının ardından olağanüstü hal (OHAL) ilan edildi.

Halkın çifte istifa talebi

"Devlet Başkanı ülke dışına çıktığından, ülkedeki durumla baş edebilmek için OHAL ilan edilmiştir" açıklaması yapan başbakanlık önünde toplanan binlerce kişi yine hem Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın hem de Başbakan Ranil Wickremesinghe’nin istifasını talep etti.

'Ülkede olmaması nedeniyle anayasaya uyarınca devlet başkanı vekili atadı'

Ama Sri Lanka Devlet Başkanı'nın Maldivler'den Başbakan'ı anayasaya dayanarak Devlet Başkanı Vekili atadığı açıklaması geldi. Meclis Başkanı Mahinda Yapa Abeywardana, "Rajapaksa, ülkede olmaması nedeniyle anayasaya uyarınca devlet başkanı olarak görev yapmak üzere başbakanı atadığını söyledi" dedi.

Devlet televizyonunu bastılar

Bu açıklama üzerine başkent Colombo'da başbakanlık ofisini basmaya çalışan protestocuların bir kısmı devlet televizyonu binasına girdi. Protestocuların kısa süreliğine yayını ele geçirmesi devlet televizyonundan canlı yayımlandı. Canlı yayın sırasında stüdyoya giren bir protestocu, sadece protestolarla ilgili haberlerin yayımlanmasını emretti. Yayın kesildi ve banttan programa geçildi.

Başbakanlık binasına girdiler

Ardından göz yaşartıcı gaz sıkan polisin çektiği seti aşan protestocular, başbakanlık binasına girmeyi başardı. Binanın duvarlarına tırmanarak Sri Lanka bayrakları sallayan protestoculara olay yerindeki TOMA'lar müdahale etmedi.

Sri Lanka'da protestocular, devlet başkanlığı konutunu işgal etmeleri sonrası bugün devlet televizyonunu bastı ve başbakanlık binasına girdihttps://t.co/p5VWFgeETmhttps://t.co/kDuSSdJbdb pic.twitter.com/E7idPQkYeb

— Sputnik Türkiye (@sputnik_TR) July 13, 2022

Solcu muhalefet lideri: Başbakan istifa etmeli ve başkan seçiminde aday olmamalı

Marksist-Leninist muhalefet partisi Janatha Vimukthi Peramuna'nın (JVP) lideri Anura Kumara Dissnayake, protestoların daha da tırmanmaması için Başbakan Ranil Wickremesinghe'nin derhal istifa etmesini ve 20 Temmuz'da parlamentoda yapılacak devlet başkanlığı seçimine aday olarak katılmamasını istedi. JVP lideri, "Herkes yeni liderin halkın ihtiyaçları uyarınca mı, yoksa taleplerine karşı mı seçileceğini yakından takip ediyor" uyarısını yaptı.

'İkisini daha fazla isyan çıkmadan istifaya çağırıyoruz'

Başbakanın önce devlet başkanı vekili olmak, ardından bazı milletvekillerini satın alıp meclis çoğunluğunu ele geçirerek devlet başkanı seçilmek için komplo kurduğunu öne süren Dissnayake, şunları söyledi: "Devlet başkanı ve başbakanı ülkede daha fazla isyan yaratmadan istifa etmeye çağırıyoruz. Son birkaç aydır yeterince kaos ve huzursuzluk yaşadık. Ülkedeki her sektör artık felç durumda. Halkın talebini dikkate almak ve daha fazla krizi önlemek, devlet başkanı ve başbakanın sorumluluğundadır.”

JVP'nin mecliste sadece üç milletvekiliyle temsil edilmekle birlikte kitlesel sokak protestolarına katılanlar arasında önemli bir ağırlığa sahip olduğu belirtildi.

Devlet Başkanı Vekili sıfatıyla 'düzeni sağlamak için ne gerekiyorsa yapın' emri

Ancak muhalefetin uyarılarını ciddiye almayan Devlet Başkanı Vekili ve Başbakan Ranil Wickremesinghe, protestocuların başbakanlık ofisine girmesinin ardından televizyonda yayımlanan açıklamasında, ordudan ve polisten 'düzeni sağlamak için ne gerekiyorsa yapmalarını' istedi.

'Faşistlerin yönetimi ele geçirmesine izin veremeyiz'

Wickremesinghe, "Protestocular devlet başkanı vekili olarak sorumluluklarımı yerine getirmemi engellemek istiyor. Faşistlerin yönetimi ele geçirmesine izin veremeyiz" dedi.

'Düzeni sağlamak için' komutanlardan oluşan özel komite

Devlet Başkanı Vekili, 'genelkurmay başkanı, kara, hava, deniz kuvvetleri komutanları ve polis teşkilatı komutanından oluşan yeni özel komite kurduğunu, komitenin görevinin vatandaşların güvenliğini koruyup güvence altına almak ve ülkedeki kanun ve düzeni yeniden sağlamak olduğunu' duyurdu. Wickremesinghe, "Komite, politikacıların müdahalesi olmadan görevlerini yerine getirmek için gerekli tüm yetkileri alacak” diye ekledi.

Meclis Başkanı: İstifa mektubunu ileteceğini bana bildirdi

Bu arada Meclis Başkanı Mahinda Yapa Abeywardena, Maldivler'deki Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın istifa mektubunu daha önce açıkladığı gibi günün ilerleyen saatlerinde ileteceğini kendisine bildirdiğini duyurdu. Kendisinin de istifa edeceğini, ama yeni hükümetin kurulmasını beklediğini söyleyen Abeywardena, 20 Temmuz'da meclisin yeni bir devlet başkanı seçeceğini teyit etti.

Singapur'a mı sığınacak?

Ardından Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa'nın bugün Maldivler'den Singapur'a giderek sığınma talep edeceği haberi geldi.

Anamuhalefet lideri: Başbakan, devlet başkanının yetkilerini kullanamaz

Anamuhalefet partisi Samagi Jana Balawegaya'nın (SJB) lideri Sajith Premadasa ise "Başbakan, devlet başkanının yetkilerini kullanamaz ve sokağa çıkma yasağı veya olağanüstü hal ilan edemez" diye tweetledi. Rajapaksa'nın Maldivler'den talimat vermesine atıf yapma ihtimali bulunan Premadasa "Başbakan, ancak devlet başkanı kendisini bu şekilde atarsa veya devlet başkanlığı makamı boşsa ya da Adalet Divanı, meclis başkanıyla istişare ederek devlet başkanının yönetemediği kanaatine varırsa, devlet başkanı vekili olur" diyerek ekledi: "Bunlardan herhangi birinin yokluğunda başbakan, devlet başkanının yetkilerini kullanamaz, sokağa çıkma yasağı veya olağanüstü hal ilan edemez."

ABD'nin Sri Lanka Büyükelçiliği, tedbir amaçlı olarak konsolosluk hizmetlerini askıya aldığını duyurdu.

'Terminatör'ün Dubai'ye uçuşu nasıl engellendi?

Tamil Kaplanları isimli ayrılıkçı örgütü askeri yenilgiye uğratırken binlerce sivilin ölümüne neden olan yöntemler kullanması nedeniyle 'Terminatör' lakaplı 73 yaşındaki Rajapaksa, bugün beklenen istifasına rağmen Sri Lanka'nın işlerine karışmaktan vazgeçmeyeceğinin sinyalini verse de ekonomik kriz nedeniyle tek bir çarkın dönmediği ülkede tam bir kaos hakim.

Haftasonunda Rajapaksa çarşamba günü resmen istifa etmeyi ve barışçı iktidar devrinin önünü açmayı vaat ettikten sonra başkanlık konutunu terk etti, ardından on binlerce protestocu başkanlık konutunu işgal etti ve başbakanlık konutunu da kısmen yakarak ele geçirdi. Halihazırda dokunulmazlığı bulunan Rajapaksa'nın bugün soluğu Maldivler'de almasının, resmen istifa etmesi halinde gözaltına alınmaktan korkmasından kaynaklandığı sanılıyor.

Fransız haber ajansı AFP'ye göre Rajapaksa, eşi, koruması dahil 4 yolcu Antonov-32 tipi askeri uçakla Sri Lanka'dan ayrıldı, Maldivler'e indiklerinde polis eskortuyla bilinmeyen bir yere götürüldü.

Aslında başta yolcu uçağıyla Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) Dubai'ye gitmek isteyen Rajapaksa'nın başkent Colombo'daki göçmenlik yetkililerinin 24 saatten uzun süre boyunca ülkeyi terk etmesini engellemeye çalışması yüzünden daha sonra rota değiştirdiği belirtildi. Bandaranaike Uluslararası Havalimanı personelinin Rajapaksa'yı engellemek için VIP hizmetleri vermeyi bıraktığı ve tüm yolcuların kamu gişelerinden geçmesi gerektiğinde ısrar ettiği öğrenildi. Halkın tepkisinden korktuğu için kamu gişelerinden geçmeyen Rajapaksa'nın bu yüzden pazartesi günü BAE'ye 4 uçuşu kaçırdığı kaydedildi. En yakın komşu Hindistan'a askeri uçakla inmesine izin verilmesi de sürüncemeye girince Rajapaksa, salı günü denizden kaçma düşüncesiyle bir deniz üssüne gitti.

Eski maliye bakanı olan en küçük kardeşine de engelleme

Bu arada nisanda Maliye Bakanı görevinden istifa eden en küçük kardeşi Basil de salı günü Dubai uçuşunu kaçırdı. Aynı zamanda ABD vatandaşı olan Basil, hem yolcuların protestosuna uğradı hem de iş seyahatinde olanlar için ücretli konsiyerj hizmeti talebine havaalanı ve göçmenlik personelinin 'hızlı hizmetleri durdurma' yanıtıyla karşılaştı.

22 milyon nüfuslu Sri Lanka'da protestocular, devlet başkanı ile akrabalarını yıllarca hükümetin kasasından para hortumlamakla ve Rajapaksa'yı ekonomiyi yanlış yöneterek ülkenin çöküşünü hızlandırmakla suçluyor.