Moskova'da Ukrayna çatışması bağlamında Suriye'deki durumun çözüm seçenekleri tartışıldı

Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi'nde (RIAC), önde gelen Rus uzmanların katıldığı “Ukrayna Çatışması Bağlamında Suriye'deki Durumun Çözümü” konulu yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.

Suriye'nin iç ve dış tehditler bağlamında siyasi istikrar perspektiflerinin ele alındığı toplantıda, İdlib konusuna özel önem verildi.

Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Arap ve İslam Araştırmaları Merkezi’nde kıdemli araştırmacı İgor Matveyev, İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki olayların gelişimine yönelik üç olası senaryo belirledi:

“İdlib sorunu, Suriye çözümünün en karmaşık ve en önemli sorunlarından biridir. Bu gerilimi azaltma bölgesindeki durum, şu üç senaryodan birine göre gelişebilir: İlk senaryo; İdlib'in bir nevi ‘Gazze Şeridi’ne dönüştürülmesi, yani bu bölgenin gri bölgeye dönüştürülmesidir. Kimsenin buna ihtiyacı olmadığı açıktır. Bu, Türkiye de dahil olmak üzere herkes için bir sorun haline gelecektir. İkinci senaryo; İdlib'in fiilen Türkiye ve Türk yanlısı güçlerin kontrolünde olan sözde ‘Suriye Geçici Hükümeti’nin kontrol bölgesine dahil edilmesidir. Şu anda süreç bu yönde gelişiyor gibi görünüyor. Ancak burada bir dizi temel sorun ortaya çıkıyor. Yani, orada ekonomik varlıkları kim kontrol edecek ve yönetecek? Sonuçta, Kuzey ve Kuzeybatı arasında, enerji kaynaklarının ortak bir şekilde geliştirilmesine rağmen, çok zorlu bir rekabet var. Ve her bölge kendi ‘paralel ekonomisini’ yönetiyor. Üçüncü senaryo; bölgesel ekonomik varlıkların bir kısmının yerel güçlerin kontrolü altında olması şartıyla, tüm sınır üzerinde Şam’ın resmi kontrolünün kurulmasıdır. Üniter Suriye için bu oldukça sancılı bir durum. Çünkü Suriye Arap Cumhuriyeti'nde ademi merkeziyetçiliğe yönelik her türlü girişim, parçalanmaya yönelik bir adım olarak algılanıyor. Ancak bu, ülkenin ekonomik olarak yeniden bütünleşmesi için gereklidir.”

Toplantıda ayrıca uzmanlar Türkiye'nin Suriye'ye yönelik mevcut politikasını tartıştı. Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Arap ve İslam Araştırmaları Merkezi’nin önde gelen uzmanlarından Boris Dolgov, Suriye çözümü çerçevesinde Ankara'nın oynadığı önemli role dikkat çekti:

“Türkiye bugün Suriye çözümünde önemli bir rol oynuyor. Evet, Suriye'de demokratik reformlar yapabilecek ılımlı muhalefet olarak gördüğü silahlı grupları destekliyor. Buna ek olarak, Türkiye şu anda Türkiye-Suriye sınırı boyunca nihai bir güvenlik bölgesinin kurulması üzerinde çalışıyor. Ve bu amaçla, Arap Cumhuriyeti'nin kuzeyinde yeni bir operasyona hazırlanıyor. Aynı zamanda Türkiye, Astana formatına değer veriyor ve eylemlerini Suriye çözümünün garantörü olan diğer ülkelerle koordine ediyor. Bu çok önemli.”