ABD’nin gelecek başkanı olmak için yarışan Demokrat Partili eski First Lady ve eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ile Cumhuriyetçi işadamı Donald Trump dün son kez seçmenleriyle buluştu. Bugünse yaklaşık 230 milyon ABD’li seçmen, Ocak 2017’de ABD Başkanı Barack Obama’dan görevi devralacak ismi belirleyecek.
Voted early today. Make sure you vote too: https://t.co/SUUmUADsHj pic.twitter.com/NMesNhwsaG
— President Obama (@POTUS) 7 Ekim 2016
Anketler, FBI’ın ikinci kez e-posta skandalı nedeniyle hakkında soruşturmaya gerek olmadığını açıklamasıyla rahat bir nefes alan Clinton’ın Trump karşısında önde olduğunu gösteriyor.
Clinton’ın seçimi kazanma şansının yüzde 90 olduğu belirlenen Reuters/Ipsos States of the Nation anketine göre, seçmenlerin yüzde 45’i Clinton’ı, yüzde 42’si ise Trump’ı destekliyor.
Dün gece açıklanan anket sonuçlarına göre Clinton’un şansı geçen hafta olduğundan farklı değil. Trump’ın bu beklentiyi kıracak bir atılım yapması için ise altı ya da yedi eyalette beyaz, siyah ve İspanyol asıllı seçmenlerin katılım oranlarında beklenmedik bir değişme olması gerekiyor. Seçimin galibini belirleyecek Seçiciler Kurulu’nda da Clinton’un 303, Trump’ın ise 235 oy alması bekleniyor. Bu kuruldan alınacak en az 270 oy başkanı belirliyor.
Clinton has 90 percent chance of winning #Election2016, according to Reuters/Ipsos States of the Nation: https://t.co/gfiEYFmJll pic.twitter.com/KSZotXCfw2
— Reuters Top News (@Reuters) November 7, 2016
Trump için kritik eyaletler Florida, Michigan ve Pennsylvania. Bu eyaletlerde pazar günü iki aday da birbirine çok yakın görünüyordu. Trump kazanmak için bu eyaletlerin çoğunu almak zorunda. Üç eyaletten ikisinin kaybı ise Clinton’un zaferi anlamına geliyor.
Özellikle 29 seçici oyu olan Florida eyaleti seçimin anahtarı. Ankete göre Clinton Florida’da yüzde 48, Trump ise yüzde 47 desteğe sahip. Ayrıca Clinton bu eyalette siyah oylarda, Trump ise beyaz oylarda ileride.
Clinton Florida’yı kazanırsa Ohio, Michigan ve Pennsylvania’dan ikisini kazanması yetecek. Ancak Trump Florida’yı alırsa, bu eyaletlerin üçünde de kazanmak zorunda.
Son dönemde yapılan diğer anketlerde ise oy dağılımı şöyle:
- ABC/Washington Post: Clinton %48 | Trump %43
- CNN: Clinton %49 | Trump %4Fox News: Clinton %45 | Trump %43
- FiveThirtyEight: Clinton %48 | Trump %46
- Lucid/The Times-Picayune: %Clinton 44 | %Trump 39
- McClatchy/Marist: Clinton %46 | Trump %44
- Morning Consult: Clinton %45 | Trump %42
- NBC/Wall St. Journal: Clinton %44 | Trump %40
- New York Times/CBS News: Clinton %47 | Trump %44
- Pew: Clinton %46 | Trump %40
- Rasmussen: Clinton %44 | Trump %44
- USA Today: Clinton %45 | Trump %43
- YouGov/Economist: %Clinton 46 | Trump %43
KATILIM ORANI YÜZDE 50’NİN ALTINA DÜŞER Mİ?
Seçimlere ilişkin merakla beklenen bir diğer veri ise katılım oranı. Zira Obama’nın ikinci kez göreve geldiği 2012’de seçime katılım oranı yüzde 57.2 olmuştu. Trump ve Clinton’ın ‘popülaritesi’ nedeniyle bu oranın yüzde 50’nin altına düşebileceği belirtiliyor. Uzmanlara göre bu durumun nedeni iki adayın da kendi partilerinde yeterince bütünlük sağlayamaması.
ABD’nin 45. başkanının kim olacağını yakından takip edildiği ülkelerin başında Türkiye geliyor. Bunun temel nedeni, NATO müttefiki iki ülke arasındaki ilişkilerde Suriyeli Kürtler konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle artan gerilimin Fethullah Gülen’in iadesi talebinin ardından alışılmadık şekilde tırmanmış olması.
Clinton da Trump da seçim çalışmalarında ABD seçmenin ikincil öncelik verdiği dış politika konusuna pek değinmedi, Türkiye ile ilgili ise hiç konuşmadı. Ancak iki adayın Suriye başta olmak üzere Ortadoğu konusundaki tutumlarının ayrıştığı pek çok nokta var.
Son televizyon münazarasında “ABD ya Mart 2003’de Irak’ı işgal etmeyecekti ya da işgal ettikten sonra oradan çıkmayacaktı” diyen Trump, bu konuda diğer Cumhuriyetçilerden ayrılıyor. Ortadoğu’ya yönelik askeri müdahalelerin yanı sıra, bu ülkeler için harcanan paraları da eleştiren Trump, Clinton’ın ABD dışişleri bakanı olduğu dönemde Libya’ya gerçekleştirilen müdahaleye de sert şekilde tepki gösteriyor.
Clinton ise Libya konusundaki tutumunu Suriye’de de gösterebileceğinin sinyallerini veriyor. Suriyeli Kürtleri silahlandıracağını söyleyerek Türkiye’nin tepkisini çeken Clinton, Suriye’de uçuşa yasak bölge oluşturulmasını savunduğu açıklayaraksa Türkiye’nin uzun süredir savunduğu bir teze destek verdiğini ortaya koyuyor.
Trump ve Clinton Rusya konusunda farklı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında ise benzer görüşlere sahip.
Clinton, hem kendi hem de kampanya ekibine ait e-postaların WikiLeaks tarafından yayınlanmasının ardından Rusya’yı hedef alan çok sayıda açıklama yaptı. Ancak Clinton’ın bu açıklamaların bizzat birinci elden, WikiLeaks’in kurucusu Julian Assange tarafından yalanlandı. Clinton’ın Rusya’ya yönelik suçlamalarını eleştiren bir diğer isim de Trump’tı. Trump, yayınlanan 20 bin e-postayla ilgili Rusya’yı suçlamanın ‘çok zorlama ve çok saçma’ olduğunu söyledi.
Trump, Suriye krizinin çözümünde ve IŞİD’in yenilgiye uğratılmasında ABD ve Rusya’nın birlikte çalışması gerektiği görüşünde. Öyle ki “Şimdi olanın tam zıttı bir şekilde Rusya’yla dostane ilişkiler kurmaktan daha çok istediğim bir şey yok gibi, böylece gidip başka halklarla ve ülkelerle birlikte IŞİD’i yere yıkabiliriz” dedi.
İki adayın Putin hakkında görüşleri ise benzer. Clinton’ın kampanya müdürü John Podesta'nın WikiLeaks tarafından sızdırılan e-postalarında Putin için ‘çok hoş sohbet bir insan’ ve ‘cezbedici biri’ yorumunun yapıldığı görülmüştü. Trump da Putin hakkında "Putin ile çok çok iyi bir ilişkiye sahibim ve Rusya ile de iyi bir ilişkiye sahip olacağımı düşünüyorum. Putin, bizim başkandan daha iyi bir lider" demişti.
Seçim sonuçları uluslararası piyasalarda da merakla bekleniyor. Zira Habertürk’ün haberine göre, Clinton’un da uygulayacağı olası politikalar özellikle gelişmekte olan dünya için riskli olabilir.
Yapılan yorumlara göre Trump’ın seçilmesi halinde küresel piyasalarda ilk haftalarda hızlı düşüşler yaşanacak. Buna gerekçe olarak ise Trump’ın politikalarındaki belirsizlikler gösteriliyor. Bu nedenle Trump’ın seçilmesi halinde piyasaların daha defansif davranıp bir süre güvenli limanlara sığınacağı tahmin ediliyor. Ayrıca bu belirsizliğin piyasalara olumsuz yansımasının, ABD Merkez Bankası’nın (FED) hazırlandığı faiz artışı sürecini yeniden aylarca ertelemesine neden olabileceği de belirtiliyor.
Ayrıca bu belirsizliğin piyasalara olumsuz yansımasının, ABD Merkez Bankası’nın (FED) hazırlandığı faiz artışı sürecini yeniden aylarca ertelemesine neden olabileceği de belirtiliyor. Clinton’ın seçilmesi halinde ise bu tarz dalgalanmalar çok fazla beklenmiyor.
Diğer bir ifadeyle Clinton’ın seçilmesi Barack Obama’nın üçüncü dönemi olarak da görülebilecek. İşte tam bu noktada da sorunlar başlıyor. Zira Cumhuriyetçilerin yasa çıkarmak için çok önemli olan Kongre’nin iki ayağı Senato veya Temsilciler Meclisi’nden birini dahi kazanması Demokrat Clinton’ın tüm ekonomik ve siyasi vaatlerini gömmesi anlamına gelebilir.
Obama’nın, 2014’te yapılan son Kongre seçimlerinde bu organın iki kanadını da kaybetmesi onu bir tür ‘kukla başkan’ haline getirmişti. Benzer tehlike Clinton için de geçerli ve ABD ekonomisini kilitleyecek bu durum piyasalarının bir diğer korkusu.
Bu arada ABD'li yatırım bankacılığı devi Goldman Sachs, kazananın Hillary olacağını öngördü.
