Gabon hükümeti: Askeri darbe girişimi püskürtüldü, durum kontrolümüz altında

Afrika'nın petrol kaynaklarına sahip ülkelerinden Gabon'da bazı askeri yetkililer darbe gişiminde bulundu. Ancak daha sonra hükümet darbecilerin kısman yakalandığını ve durumun kontrol altına alındığını duyurdu.

Kendini 'Cumhuriyet Muhafızları Komutan Yardımcısı' olarak tanıtan Teğmen Kelly Ondo Obiang'ın liderliğindeki Gabon Savunma ve Güvenlik Güçleri Vatansever Hareketi, devlet radyo istasyonunu basarak darbe açıklaması yaptı. Gabon'un başkenti Libreville'de askeri üniformayla mikrofonun başına ve kameraların karşısına geçen Teğmen Kelly Ondo Obiang, Fas'ta felç tedavisi gören Devlet Başkanı Ali Bongo'dan memnuniyetsizliklerini ifade etti. Ondo Obiang, yılbaşında yaptığı konuşmanın Bongo'nun ülkeyi yönetecek, makamının sorumluluklarını yerine getirecek durumda olmadığını gösterdiğini iddia etti. 

The current face of the #GabonCoup — Lieutenant Kelly Ondo Obiang, Deputy Commander of the Republican Guard's Honorary Company and Chairman of the patriotic movement of Gabon's defense and security forces @africanews pic.twitter.com/e7AEbVN5Xs

— Nyasha K 🇿🇼 (@NyashaKMutizwa) 7 Ocak 2019

İki yıl önceki tartışmalı seçimde Bongo'nun galip ilan edilmesi üzerine patlak veren protestoların kanla bastırılmasına atıf yapan teğmen, darbe girişimiyle ilgili "31 Ağustos 2016 gecesi genç yoldaşlarımızı alçakça katletmiş olanlara karşı düzenledik" mesajını verdi.

Gabón 🇬🇦
El ejército tomó la radio estatal para anunciar un golpe de Estado contra el presidente Ali Bongo, enfermo desde octubre en Marruecos. El teniente Kelly Ondo Obiang llamó a la población a "levantarse" y anunció la creación de un "Consejo Nacional de Restauración". pic.twitter.com/Mw2k7LZUDz

— Nico Castillo Abad (@NicoCastilloOK) 7 Ocak 2019

Demokrasiyi yeniden tesis için' yönetime el koyduklarını savunan Ondo Obiang, Yeniden Tesis Konseyi kurduklarını da duyurdu.

JUST IN: Soldiers announce overthrow of ailing Gabonese President, Ali Bongo Ondimba after 10 years in power. Coup leader, Lt. Kelly Ondo Obiang establishes "Restoration Council" in the oil rich country. Bongo has been on foreign medical treatment since October @Dimensions_Live pic.twitter.com/ChKm1DY1eB

— @MediaDimensions (@Dimensions_Live) 7 Ocak 2019

Ama ardından Libreville'de silah sesleri duyulduğu, önce devlet televizyonu binası çevresinden, ardından radyo binası yakınlarından ateş sesleri geldiği belirtildi. Bongo'ya sadık askerler, radyo binası önüne darbeyi desteklemeye gelen 300 kişiyi gözyaşartıcı gaz sıkarak dağıttı. Görgü tanıkları, darbeci askerlerin 'küçük bir grup' oluşturduğunu, Bongo'ya sadık askerlerin tanklarla ve helikopterlerle devriye gezdiğini aktardı.

Ardından hükümet sözcüsü Guy-Bertrand Mapangou, birkaç saat içinde darbecileri yakaladıklarını duyurdu. Reuters'e, devlet radyosunu basan 5 subaydan 4'ünü yakadıkları, kaçan sonuncusunun peşinde oldukları bilgisini veren hükümet sözcüsü Mapangou, France 24'e de şu açıklamayı yaptı:

"Darbe girişimi kontrol altına alındı. Hükümet yerli yerinde, tüm kurumlar yerli yerinde."

Reuters'e konuşan bir askeri kaynak ise darbe girişiminin asıl beyinlerinin henüz yakalanmadığını söyledi. Askeri yetkili, darbe girişiminde bulunanların üst düzey bir subayın komutasındaki tek bir birlik olduğunu, diğer birliklerin durumu gözlemlemekle yetindiğini kaydetti.

Washington'daki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin Afrika Programı Direktörü Judd Devermont, şu değerlendirmede bulundu:

"Babası devlet başkanıyken savunma bakanlığı yapmış olmasından ötürü Bongo'nun devrilmesine şimdiki askeri liderliğin destek vermesi düşük bir ihtimal."

Ekimde Suudi Arabistan'da felç geçirip hastaneye kaldırılan ve kasımdan beri tedavisine Fas'ta devame dilen 59 yaşındaki Bongo, yeniyıl konuşmasında sağlık sorunları olduğunu ama sağlığının düzelme yoluna girdiğini söylemişti. Bazı sözlere dilinin dönmemesi ve sağ kolunu oynataması dışında görece sağlıklı ve aklı başında bir görünüm çizmişti.

Ancak Bongo ailesi petrol zenginliğine sahip Gabon'u yarım asırdır yönetiyor. Ali'nin babası Ömer 'La Francafrique' denen şebekenin temel direklerinden biriydi. Fransa'nın diploamtik-ticari-askeri ağıyla iktidarda tuttuğu otokratlar karşılığında Fransız devleti ve şirketlerine inanılmaz ayrıcalıklar tanıyordu.

2009'da ölen Ömer Bongo'nun yerine gelen oğlu Ali Bongo ise Amerikan mali sistemini kullanarak kara para aklamak ve zimmetine para geçirmek yoluyla yolsuzluk yapmakla suçlanageldi.

Ali Bongo'nun 2016'da 6 bin oydan daha küçük bir farkla yeniden seçilmesi, yolsuzluk ve hile suçlamalarının eşliğinde şiddet patlamasına yol açtı. Protestocularla polis arasındaki çatışmalar sırasında parlamento ateşe verildi. Bongo'nun yüzde 99.9 katılımla ve yüzde 95 oyla kazandığı Haut-Ogooue bölgesinde Avrupa Birliği (AB) seçim kurallarına aykırılıklar dizisi saptadığını açıkladı.

Bu arada Kongo başkanlık seçimleri sonrası şiddet olaylarının patlak vermesi ve müdahale gerekmesi ihtimaline karşı çarşamba günü ABD Başkanı Donald Trump Gabon'a 80 kişilik askeri birlik gönderdi. Eski sömürgeci güç Fransa'nın da Gabon'da kalıcı askeri üssü ve 300 askeri bulunuyor.