Avrupa ordusu, ABD'den kopuşun sembolü mü?

Avrupa Komisyonu Başkanı Juncker'in önerisiyle canlanan 'Avrupa Ordusu'nun kurulması fikri, siyaset, diplomasi ve akademi çevrelerinde bütün boyutlarıyla tartışılıyor. Kimi yaklaşımlara göre, Juncker'in önerisi, Avrupa başkentlerinin "bağımsız davranma ve ABD'nin dayatma politikalarından kurtulma isteğini" gösteriyor.

Komisyon Başkanı Jean-Claude Juncker, Alman ‘Welt am Sonntag' gazetesine verdiği demeçte, AB'nin üye ya da komşu ülkelerde barışı tehdit eden gelişmelere güçlü bir karşılık vermesinin yolunun, kendi ordusunu kurmasından geçtiğini belirtmişti.  NATO'ya bir alternatif yaratmaya çalışılmadığını belirten Juncker, önemli olanın "Avrupa'nın ortak sorumluluğu" ve "tüm dünyadaki algılanış biçimi olduğunu"  ifade etmişti.

AVRUPA'NIN ZAYIF NOKTALARI GÜN IŞIĞINA ÇIKTI

Juncker'in önerisi üzerinde medya üzerinden tartışma yürütülürken, bu önerinin arkasında yatan nedenlere ilişkin çok sayıda olasılık üzerinde de duruluyor.

Bunlardan biri ise oldukça net. Ortaya çıkmasında Washington'ın büyük bir pay sahibi olduğu Ukrayna krizi, aynı zamanda Avrupa güvenliğinin zayıf noktalarının da gün ışığına çıkmasını sağladı.

Söz konusu zayıf noktalardan birinin de, "ABD'nin AB politikaları üzerinde çok etkin bir rol oynaması" olduğu anlaşıldı; bunun, Avrupa istikrarına yönelik bir tehdit oluşturduğu görüldü.  Bu gerçek, algı olarak yaratılmaya çalışılan "saldırgan Rusya politikaları(!)" iddiasını geri plana itti. 

BAĞIMSIZLIĞI SEMBOLİZE EDEN BİR ADIM OLABİLİR

Avrupa Komisyonu Başkanı'nın önerisiyle birlikte Brüksel ve Avrupa başkentleri belki de nihayet, "bağımsız davranma ve ABD'nin dayatma politikasından kurtulma isteğini" açık açık dile getirmiş oldu.  Bu nedenle, Avrupa Ordusunun kurulması, bağımsızlığı sembolize eden bir adım olarak da değerlendirilebilir.

Doğal olarak Washington, Avrupa birleşik ordusunun kurulması fikrine sıcak bakmıyor.  ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power'in açıklaması da bunun göstergelerinden biri. ABD'nin Avrupalı ortaklarından, "uluslararası tehditlere daha aktif bir şekilde karşılık vermesini" ve "güvenlik alanındaki ortak çıkarların korunmasına yönelik eylemlere katılmasını" beklediğini ifade eden Power, ABD'nin, "istikrar ve güvenliğin ana garantörü olma statüsünü koruyan NATO'nun bütçesine en büyük katkıyı veren ülke olduğunu" da vurguladı.

AB BİRLEŞİK ORDUSU İLKELERE GÖRE OLUŞTURULACAK?

Bu arada AB'nin birleşik bir orduya sahip olması projesinin siyasi öneri sınırlarını aşıp, gerçeğe dönüştürülmeye başlanması aşamasına getirilmesi durumunda bile, ortada çok büyük belirsizlikler olacak. Bunlardan biri ordunun finansmanı kimin sağlayacağı. Birleşik Avrupa Ordusu-NATO yapılanması-ulusal ordular arasındaki uyum nasıl sağlanacak? AB'nin birleşik ordu komutası hangi ilkelere göre oluşturulacak ve öncelikleri neler olacak?

Birleşik Avrupa ordusunun kurulması fikri aslında yeni değil, bu fikir ilk kez ortaya atılmadı.  Yugoslavya'daki çatışmalar sırasında da tartışmalar anlanmıştı ancak herhangi bir sonuca ulaştırılmamıştı. Hayata geçirilmesi olasılığı belki bu kez daha yüksek olabilecek. Ancak Washington'ın bu projenin gerçekleştirilmesini engelleme tehlikesi de ortada. ABD, NATO'daki hakimiyetinden ve Avrupa politikasında oynadığı belirleyici rolden kolay kolay vazgeçmez. Bunu sağlamak için de Avrupa'nın elit tabakalarını etkilemek için çok çeşitli araçlara sahip.