Suriye'de savaşın sonu görünmüyor

İdlib ve çevresindeki bölgelerin Şam yönetiminin kontrolünden çıkması, Suriye'de dengelerin değişmesi anlamına mı geliyor?

Bir taraftan ABD, diğer taraftan Türkiye ile Suudi Arabistan, Suriye'deki iç savaşın gidişatını değiştirmeye çalışıyorlar. Ancak Suriye'nin içindeki farklı güçler gibi, bu ülkeler de farklı amaçlar güdüyor. ABD Başkanı Obama, bu çatışmanın askeri çözümünün bulunmadığını belirtirken, görev süresi boyunca bu savaşa son veremeyeceğini itiraf etti.

Türkiye ve Suudi Arabistan'ın silahlı radikal muhalefet güçlerine desteklerinde çabalarını koordine etmesi, Suriye'deki gidişatı değiştirdi ve muhalefet, İdlib bölgesinde hükümet ordusunu püskürmeyi başararak Lazkiye sınırına dayandı. ABD ise Suriye topraklarına hava saldırılarının ardından şimdi de kara operasyonlarını düzenlemeye başladı. Tüm bunlar, sürekli saldırılara maruz kalan IŞİD'in içinde güç dengesini değiştirebilir ama Suriye'nin genelinde nispeten sabit kalan dengeyi henüz değiştirmedi, zira iç savaşın tüm tarafları dış desteğe dayanıyor. Dış desteğe dayanan yeni askeri çabalar, çatışmaları daha da şiddetlendiriyor, savaşı uzatıyor ve daha kanlı hale getiriyor.

Uzmanlar ve siyasetçiler, Suriye'deki mevcut durumu felaket olarak tanımlıyor. Krizin başında kısa sürede düşmesi beklenen Beşar Esad hükümetinin uzun direnişe hazır olduğunu belirten uzmanlar, bununla birlikte İran ve Hizbullah'ın desteğine giderek daha fazla dayanmak zorunda olduğunu düşünüyor. Suriye nüfusunun, tüm yıkımlara ve milyonların ülkeden kaçmasına rağmen sonuna kadar basitleştirilmesi imkansız yapısı, tüm ülkeye iradesini dayatacak iç dominant siyasi gücün ortaya çıkışını neredeyse imkansız hale getirdi. Bunu ne hükümet, ne silahlı muhalefet başarabilir. Üstelik muhalefet de içinde bölündü ve tıpkı Beşar Esad'a karşı olduğu gibi aralarında da uzlaşması zor bir savaş yürütüyorlar.

'ESAD'IN GELECEĞİYLE İLGİLİ TÜM TAHMİNLER YANLIŞ ÇIKTI'

İsrail'in Bar-Ilan Üniversitesi Profesörü Eytan Gilboa, gelişmelere ilişkin şu yorumda bulundu:

"Suriye'deki iç savaşa, Beşar Esad'ın kaderine ilişkin tüm tahminler yanlış çıktı. İç savaşın başında, Beşar Esad'ın birkaç haftada veya en fazla birkaç ay içinde düşeceğine dair çok sayıda tahmin vardı. Ancak İran ve müttefiki Hizbullah'ın bu savaşa müdahalesi sayesinde güç dengesi oldukça sabit çıktı. Diğer tarafta da Türkiye ile Suudi Arabistan, Beşar Esad'ın gitmesinden ve Sünni hükümetin kurulmasından yana. Zira Beşar Esad, Alevi azınlığı temsil ediyor. Türkiye ve Suudi Arabistan, burada Sünni hükümet görmek istiyorlar, ancak ben Suriye'de üstünlük kazanabilecek herhangi bir güçlü Sünni grubu görmüyorum. Suriye'de çok sayıda rakip güç var ve hiçbiri zafer elde edemiyor. Hem Türkiye'nin hem de Suudi Arabistan'ın düşmanı olan IŞİD, güçlerini Suriye ve Irak'a çok fazla yaydığından savaşı kazanamıyor. Aslında IŞİD'in Irak'a saldırısı, Suriye'de zafer kazanma şanslarını tamamen zayıflattı. Her ülke kendi programına sahip ve aralarında işbirliği yapan ülkeler, sadece bir konuda işbirliği yapıp diğer konularda görüş ayrılığı yaşayabilir.

Örneğin, sadece Beşar Esad değil, Kürtler de Türkiye'de endişeler uyandırıyor. Suriye'de güçlenen ve Türkiye'ye karşı gelebilecek Kürtler, Türkleri tedirgin ediyor. IŞİD de Türkiye'yi tedirgin ediyor. Bu, Suriye'deki iç savaşın diğer katılımcılarını da ilgilendiriyor. Bazı ülkelerin, Türkiye'nin Kuzey Suriye'de uçuşa yasak bölge oluşturulması talebinin diğer katılımcıların da benzer taleplerine yol açabileceğinden endişelendiğini düşünüyorum. Örneğin İran ve Hizbullah. Bu, çok tehlikeli bir emsal olabilir."