Balkanlar'da gümrük birliği bölgeye neler kazandıracak?

Avrupa Birliği’nin (AB) Balkanlar'da gümrük birliği kurma sorumluluğunu üstlenirse, karşılığında Sırbistan’dan Rusya ile serbest ticaret anlaşmasından çıkması ve Moskova’ya yaptırım uygulaması istenebilir.

Batı Balkanlar'da gümrük birliği oluşturulmasına yönelik proje girişimi kısa süre önce Brüksel'de dile getirildi. Bölgede tek bir iş pazarının oluşturulmasını, yatırımlara yönelik yaklaşımların ortaklaşmasını ve hizmet sektörünün liberalleştirilmesini öngören projeye Sırbistan, Bosna Hersek ve Makedonya'nın yanında Karadağ ve Arnavutluk'un da katılımı görüşülüyor.

Sırbistan Bölgesel İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Goran Svilanovic'in ‘tek bölge, tek ekonomi' sözleriyle tanıttığı inisiyatif Avrupa Komisyonu, AB'nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Johannes Hahn ve Balkanların birçok politikacısı tarafından destek buldu.

‘EKONOMİLERİN ARASINDAKİ FARKLAR SÜRECİ ZORLAŞTIRIR'

Sırbistan'daki Avrupa Hareketi başkanı Mihailo Crnobrnja, Sputnik'e verdiği röportajda Sırbistan'ın AB'ye katılma yolundaki hazırlık etabı olan Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması'na (CEFTA) üye olduğunu söyledi. CEFTA ile Balkanlar için önerilen gümrük birliği projesinin arasında fazla farklılıkların bulunmadığını belirten Crnobrnja, gümrük birliğine üye olacak ülkelerin üçüncü ülkelere karşı aynı gümrük yasalarını uygulamak durumunda olacaklarını, ancak ülke ekonomilerinin farklı olması nedeniyle bu sürecin zor gelişebileceğini ifade etti.

‘BİRLEŞİK GÜMRÜK POLİTİKASINDAKİ MUTABAKAT ZOR'

Belgrad Üniversitesi ekonomi uzmanlarından Profesör Milojko Arsic de önerilen gümrük birliği projesindeki ana zorluğun üçüncü ülkelere uygulanacak tek gümrük politikasının onayı olacağını savundu. Arsic, "Sırbistan'ın Rusya, Belarus ve Türkiye ile imzalanmış serbest ticaret anlaşmaları var. Balkanlarda gümrük birliğine katılım ya tüm ülkelerin aynı sözleşmelere imza atma durumunda kalmaları, ya da Sırbistan'ın mevcut anlaşmalarını iptal etmesi anlamına geliyor. Her iki durum oldukça problemli" dedi.

‘BÜYÜK GÜMRÜK BİRLİĞİ YERİNE İKİLİ ANLAŞMALAR DAHA UYGUN'

Gümrük engellerinin kaldırılması için başka yöntemlerin bulunduğunu da hatırlatan Arsic, büyük bir gümrük birliği oluşturmanın yerine ‘örneğin Sırbistan ve Bosna'nın Balkanlardaki önemli ortaklarıyla ikili anlaşmalar yapmasının daha kolay' olacağını savundu. Uzman, bu ciddi projenin bölgede geliştirilmesi için oluşmuş siyasi koşulların olmadığını sözlerine ekledi.

‘SIRBİSTAN'DAN KARŞILIĞINI İSTEYEBİLİRLER'

Balkanlarda gümrük birliği kurma fikrinin Sırbistan'ın Rusya ile olan serbest ticaret anlaşmasının sorgulanmasına da yol açabileceğini söyleyen Arsic, "AB Balkanlarda gümrük birliği kurma sorumluluğunu üstlenirse, karşılığında Sırbistan'dan Rusya ile serbest ticaret anlaşmasından çıkmasını ve hatta Moskova'ya yaptırım uygulamasını isteyebilir, buna da Sırbistan haklı olarak karşı çıkar. Eğer biz AB'ye girersek, Rusya ile olan anlaşmadan çıkmamız gerekecek, dolayısıyla şu anda AB'nin bir çeşit siyasi oyun oynayarak, batı Balkan ülkelerinin ne kadar uzağa gideceklerini deniyor olması ihtimalini dışlamıyorum. Bu doğruysa biz (Sırbistan) Balkanlarda gümrük birliği fikrine en önde destek verenlerden biri olmamalıyız" ifadelerini kullandı.