Türkiye ABD’nin olası S-400 yaptırımlarına nasıl karşılık verir?

ABD’nin, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri almasına karşı F-35'lerle ilgili yaptırım uygulayabileceği yönündeki açıklaması Ankara’nın tepkisini çekti. Konuyla ilgili gelişmeleri değerlendiren uzmanlar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Washington’un ültimatomuna boyun eğmeyeceğini vurguluyor.

ABD, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri alımına tepki gösterdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, 3 Mayıs’ta düzenlediği basın toplantısında Ankara ile Moskova arasındaki anlaşmadan duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Türkiye'nin ABD yurttaşlarını tutuklaması ve Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasına karşı F-35'lerle ilgili yaptırımla cezalandırılması tasarısıyla ilgili soru üzerine Nauert, "Türkiye bir NATO ülkesi. NATO çatısı ve NATO anlaşmaları altında sadece NATO'daki ortaklarınızla uyumlu silahlar satın almanız beklenir. S-400'ün NATO ile uyumlu olduğunu düşünmüyoruz" yanıtını verdi.

MATTİS'E GÖRE, S-400 ALIMLARI 'ENDİŞE KAYNAĞI'

Diğer yandan ABD Savunma Bakanı James Mattis, ABD Senatosu Silahlı Hizmetler Komisyonu'nda yaptığı konuşmada Rus askeri teçhizatı satın alan Türkiye gibi müttefik ve partner ülkelere yaptırım uygulayarak ihtilaf çıkarmamak için daha esnek davranılmasını talep etti. Ancak Türkiye ve Hindistan'ın Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri almaya hazırlandığı dönemde, Mattis ''S-400 alımları epey endişe kaynağı'' demekten geri durmadı.

'YAPTIRIM UYGULANABİLİR' TEHDİDİ

Daha önce ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wess Mitchell, S-400 füze savunma sistemleri alması durumunda Türkiye'ye yaptırım uygulanabileceğini açıklamıştı. Rusya'dan S-400 alımı anlaşması nedeniyle ABD'nin Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası'nın (CAATSA) 231. maddesi kapsamında Türkiye'ye yaptırım uygulanmasının olası olduğunu belirten Mitchell, Ankara'nın F-35 programına katılımı açısından da sorun yaşanabileceğini belirtmişti.

ABD’li yetkililerin, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri almasına karşı F-35'lerle ilgili yaptırım uygulayabileceği yönündeki açıklamalarına Ankara yanıt verdi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, konuyla ilgili değerlendirmesinde “F-35 uçağı satışlarının iptal edilmesi kabul edilemez. Biz ilişkileri düzeltmeye çalışırken böyle adım atarlarsa Türkiye’den karşılığını alırlar” demişti.

LAVROV: TÜRKİYE'NİN ULUSAL KARARI

Diğer yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ankara’nın Rusya'dan S-400 füze savunma sistemleri alma isteğini 'Türkiye'nin ulusal kararı' olarak niteleyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in sözlerine ABD’nin örgütün bir üyesi olarak kulak vermesi gerektiğini belirtmişti.

Rusya hükümetine ait Finans Üniversitesi'nin Siyasi Bilimler Departmanı'ndan Doçent Gevorg Mirzayan, yaptırım uygulama tehditlerinin, Ankara’nın ABD’ye silah tedarikçisi olarak güveninin sarsılmasına yol açabileceğini söyledi. Mirzayan, “Eğer tedarikçi, yapacağı satışların alıcının iyi davranışlarına bağlı olduğunu gösterecek olursa alıcı (böyle bir anlaşmayı) niye imzasını koysun?” diye konuştu.

Amerikalıların Türkiye’ye egemenlikten vazgeçme çağrısı yaptıklarını savunan Mirzayan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, özellikle de 24 Haziran’da yapılacak seçimler de dikkate alınacak olursa ABD’nin koyduğu şartları kabul etmeyeceğini vurguladı.

RUS UZMAN: ERDOĞAN ŞİMDİ TESLİM OLURSA İTİBARINA HASAR VERİR

Mirzayan, “Eğer Erdoğan şimdi teslim olursa, kendi itibarına büyük bir hasar vermiş olacak. Böyle bir şeye ihtiyacı var mı? Yok. Türk yetkililer Amerikalılarla bir şekilde uzlaşmanın yollarını arıyor. Eğer uzlaşma olmazsa, bu konuda Amerikalıların isteklerini yerine getirmeyi kabul edeceklerini düşünmüyorum” ifadelerini kullandı.

Rusya Bilimler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü uzmanlarından Sergey Balmasov ise Ankara’nın Washington’un baskılarına karşı geri adım atacağını söyledi. Balmasov, iki ülke arsındaki siyasi ihtilaflara rağmen Ankara ve Washington’un işbirliğinde duraklama olmadığını savundu.

Balmasov, “Ne Trump, ne de Erdoğan sonsuza dek görevde kalacak. Durum, Amerika’nın askeri korumasının muhafaza edilmesini gerektiriyor. Bir süre sonra onların yeniden anlaşmaya varabilecekleri olasılığı dışlanmamalı” dedi.

S-400’LERİN ÜRETİMİNE HIZ VERİLDİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz nisanda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmenin ardından Ankara’nın hava savunma sistemlerinin alımından vazgeçme niyetinde olmadığını duyurmuştu. Erdoğan, "S-400 diyoruz birileri rahatsız oluyor. Türkiye kendi kaderini kendisi belirleyecek. Ortak paydalar bulabiliyorsa kimse bundan rahatsız olmasın" açıklamasında bulunmuştu.

Putin’se Ankara’nın talebi üzerine Moskova’nın S-400’lerin üretimine hız vermeyi kabul ettiğini kaydetmişti.

Rusya lideri Vladimir Putin’in askeri ve teknik işbirliğinden sorumlu yardımcısı Vladimir Kojin’e göre daha önce 2020’nin mart ayında tamamlanması gereken S-400’lerin teslimatının şu anda 2019’un sonunda yapılacak.