'Parazit bekarlar': Japonlar evlenmeyi neden erteliyor?

Japonya'da genç nüfusun kayda değer bir bölümü evlenmeyi düşünse de maddiyat her şeyin önüne geçiyor. Evlenene kadar aileyle yaşayıp daha az para harcanması amaçlanıyor ama ideal eşten beklenti yüksek maaş olunca bekarlık süresi uzuyor. Uzmanlar bu kişilere 'parazit bekarlar' diyor. Yaş ilerleyince ise soluk çöpçatanlık toplantılarında alınıyor.

Gökçe Çalışkan

AFP haber ajansı, gençken evlilik kurumuna karşı olmadığı halde birtakım sebeplerden eş bulamayan, ailesiyle yaşamayı tercih eden Japonlar ile çöpçatanlık toplantılarından bahseden bir haber hazırladı.

Hükümet verilerine göre ülkede 20-49 yaş arası nüfusun dörtte bir bekar. Bu yaşlardaki kişiler evlenmeye sıcak bakıyor olsalar da artan maddi baskı evlenmeyi daha zor hale getiriyor. Bu da insanları evlenene dek tek başına değil masrafların paylaşıldığı aileyle birlikte yaşamaya itiyor.

Chuo Üniversitesi'nden sosyoloji profesörü Masahiro Yamada aileleriyle yaşayanların maddi açıdan beklentilerini karşılayamayacak biriyle ilişki yaşamayı vakit kaybı olarak gördüğünü ve daha iyi bir aday beklemekte mahsur görmediklerini belirtti. Yamada, aileleriyle yaşadıkları için 'bekleme evresinde' daha az maddi sıkıntı çekecekleri güvencesine bel bağlayan bu kişileri 'parazit bekarlar' olarak niteledi.

Bu şekilde uzun yıllar bekar kalıp ailesiyle yaşamış ama artık birileriyle tanışmak için harekete geçmeye karar vermiş Japonların en başvurduğu yöntemlerden biri ise çöpçatanlık toplantıları. Bu toplantılarda belli bir yaşa gelmiş bu Japonlar konferans salonundakilere benzeyen masalarda ellerinde özgeçmişleriyle karşılarındaki insanı tanımaya çalışıyor. Sonra eşler değişiyor ve aynı işlem baştan başlıyor. 

© AFP 2023 / TOSHIFUMI KITAMURA

Artık evlenmeyi kafasına koymuş bu kişilere eşlik edenler ise tabii ki birlikte yaşadıkları aileleri.

Müstakbel eşle tanışacak ortam yok: 'İş yeri kadın dolu, fazla erkek yok'

Tokyo'da 3 Kasım'da bu toplantılardan birine annesiyle gelmiş olan 38 yaşındaki bir kadın bunca zaman erkek arkadaş bulup ailesinden ayrılmaya 'cesaret edemediğini' anlattı. Adını vermek istemeyen kadın "Biriyle tanışmaya pek fırsatım olmadı. İşyeri kadın dolu, fazla erkek yok" dedi.

Çöpçatanlık toplantısındaki baba, oğlunun kadınlar karşısında utangaçlığından şikayetçi

46 yaşındaki oğluna uygun bir kısmet bulmaya gelmiş bir adam da maddi kaygılardan başka bir soruna işaret etti: Utangaçlığı yenememek. 74 yaşındaki baba, satıcı olan oğlunun müşterilerle gayet iyi ilgilendiğini ama iş kadınlara gelince aynı beceriyi gösteremediğinden yakındı.

'Kadın doktorların eş bulmasının zor olduğunu duydum, kızım adına endişeliyim'

Aynı baba en büyük kızının evli olduğunu ama en gencinin ABD'de yaşadığını ve 34 yaşında olmasına rağmen hala evlenmediğinden de dert yandı: "Kadın doktorların eş bulmasının zor olduğunu duydum, o yüzden endişeliyim."

Evlilik oranında 'hipergami' etkisi

Çukyu Üniversitesi'nden sosyoloji profesörü Şigeki Matsuda da aynı şekilde ülkedeki düşen evlenme oranını 'hipergami'ye bağladı. Matsuda'ya göre Japon kadınlar sabit işi olan ve eğitim seviyesi kendilerininkinden daha yüksek olan erkekler arıyor. Matsuda kadınlarından kendilerinden daha düşük maaşa çalışan erkeklerle evlenme fikrini benimsemediği sürece bekar nüfus oranının değişmeyeceğini düşünüyor.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki yıllarda ömür boyu iş güvencesi veren büyük şirketler sayesinde ekonomisini yeniden inşa eden Japonya'da bu durum değişmeye başladığı için iş güvencesi de azalıyor. Resmi verilere göre 1990'ların başından bu yana sözleşmeli personellerin oranı yüzde 15'ten yüzde 40'a çıktı.

'Her an kovulabilirim' düşüncesi evliliğe engel

Sözleşmeli çalışanları temsil eden bir sendikanın başındaki Şuçiro Sekine de bu durumun evlilik oranını düşürdüğünü söyleyenlerden: "Düşük gelir düzeyi ve sabit iş güvencesinin eskisi kadar yüksek olmaması, 'Her an kovulabilirim' korkusu evlenip aile kurmaya yardımcı olmuyor."

2017 itibarıyla 30-34 yaş arası ve sabit bir işi olan her 10 erkekten 6'sı evli. Aynı yaştaki sözleşmeli çalışanlardan evli olanların oranı ise sadece yüzde 22.

Peki bu engellere rağmen çöpçatanlık toplantıları gibi faaliyetler evlenmek isteyenlerin işine yarıyor mu?

AFP'nin haberinde bahsettiği toplantıyı düzenleyen kurumun başındaki Şoji Wakisaka katılanların yüzde 2'sinin kendine bir eş bulabildiğini söyledi.

© AFP 2023 / TOSHIFUMI KITAMURA

Kadın katılımcılardan biri de çöpçatanlık toplantılarının evlenmek isteyenler için 'etkili' bir ortam olduğu görüşünde. Kadının annesi de "Sonuçta yoldan geçen birini çevirip 'Bekar mısınız?' diye sorulmuyor" ifadesiyle toplantıların evlenmek isteyenleri bir araya getirdiğinin altını çizdi.

Evlilik danışmanından 'para değil aşk' çağrısı

Toplantıdaki evlilik danışmanı Noriko Miyagoşi ise müstakbel karı-kocaların maddiyatı düşünmeyi bir kenara bırakıp aşka odaklanmalarını istedi: "Karşınızdaki insana şart koşmayın. Umarım gerçekten anlaşabileceğinizi hissettiğiniz kişiyi seçersiniz."