Hindistan Başbakanı Modi, 'özel statüsünün' kaldırılmasından bu yana ilk kez Keşmirli liderlerle buluştu

Başbakan Narendra Modi, Hindistan kontrolünde bulunan tartışmalı Cammu Keşmir'in sahip olduğu ve eyalete 'yarı bağımsızlık' tanıyan özel statüsünün 2019'da kaldırılmasından bu yana ilk kez Keşmirli yerel liderlerle bir araya geldi.

Görüşmelerde alınan herhangi bir kritik karara ilişkin açıklama yapılmazken, Modi ile görüşen Keşmirli liderler, Yeni Delhi'den özel statünün geri getirilmesi talebini dile getirdiklerini belirtti.

Uzmanlar, taraflar arasındaki bu toplantının, Başbakan Modi liderliğindeki Hindu milliyetçisi hükümetin, Ağustos 2019'da bölgenin statüsünü düşürmesi, bölgeyi Ladakh ve Jammu-Keşmir olmak üzere iki federal bölgeye ayırmasının ardından ülke içerisinden ve dışından gelen eleştirileri önlemek için yapıldığını belirtiyor.

Yapılan bu düzenlemenin ardından Hintli yetkililer, iktidara yönelik öfkeyi tetikleyen yeni yasalar aracılığıyla bir dizi idari değişikliği hayata geçirdi. Başbakan Modi ise, 'yerleşimci sömürgeciliğe' benzetilen söz konusu değişiklikleri, 'ekonomik kalkınmayı teşvik etmek ve Keşmir'i Hindistan'a entegre etmek için gecikmiş ve gerekli olan değişiklikler' olarak tanımladı.

Çoğunluğu Müslümanlardan oluşan Keşmir, Pakistan'ın Hindistan'dan ayrılmasından bu yana her iki ülkenin de üzerinde hak iddia ettiği bir bölge olarak ikiye ayrılmış durumda. Çoğu Müslüman Keşmirli, bölgenin ya Pakistan tarafından yönetilmesi ya da bağımsız bir devlet olması gerektiği görüşüne destek veriyor.

Görüşmeye, muhalefet parti temsilcilerinin yanı sıra Modi'nin Bharatiya Janata Partisi'nin (BJP) üyeleriyle Cammu Keşmir'in eski başbakanlarının bulunduğu 14 isim katıldı.

Bölgenin eski yapısına dönmesi gerektiğini savunan GupKar Bildirisi İçin Halk İttifakı (PAGD) çatısı altında birleşen partilerin temsilcileri de görüşmeye katılanlar arasında yer aldı.

Modi'nin kendi partisi Hindistan Halk Partisi (BJP) üyesi olan ve 2019'da yapılan değişikliğin fikir babalarından biri olarak gösterilen İçişleri Bakanı Amit Shah, görüşmede seçimler, seçim bölgelerinin yeniden belirlenmesine ilişkin çalışmalar ve bölgenin özel statüsünün yeniden sağlanması konularının ele alındığını söyledi.

Hindistan Başbakanı Modi, bölgede yapılacak seçimlerin önemini vurgulayarak, siyasileri seçim bölgelerinin yeniden belirlenmesi konusunda iş birliği içinde hareket etmeye çağırdı. Modi ayrıca bölgede demokrasiyi sağlama sözü verdi.

Katılımcılar arasında ayrıca, Keşmir'in seçilmiş üst düzey üç yetkilisi olan Faruk Abdullah, Ömer Abdullah ve Mehbuba Mufti de yer aldı.

Cammu Keşmir’in eski liderlerinden özel statünün kaldırılmasına tepki

Cammu Keşmir'in eski başbakanlarından Ulusal Konferans (NC) lideri Ömer Abdullah, bölge ile merkezi hükümet arasında güven kaybı yaşandığını ve bu güven boşluğunu doldurmanın, birlik hükümetinin görevi olduğunu belirtti.

Görüşmede bölgenin özel statüsünün kaldırılmasına tepkilerini dile getiren Abdullah, "Başbakana 5 Ağustos 2019'da yapılanı desteklemediğimizi söyledik. Bunu kabul etmeye hazır değiliz." ifadelerini kullandı. Abdullah, seçim bölgelerinin yeniden belirlenmesine ilişkin çalışmaları destekleyip desteklemeyeceklerine henüz karar vermediklerini de kaydetti.

Keşmirli liderler, seçim bölgelerinin yeniden belirleme çalışmalarının meclis seçimlerinde güç dengesini Keşmir'den Cammu'ya kaydıracağını, halihazırda mecliste Keşmir'in 46, Cammu'nun 37 sandalyesinin olduğunu belirtti.

Cammu Keşmir'in bir diğer eski Başbakanı ve Halkların Demokratik Partisi (PDP) Başkanı Mehbuba Müfti, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, "Hindistan'ın bölgede yürüttüğü anayasaya aykırı, yasadışı ve ahlak dışı değişiklikler bizim için kabul edilebilir değildir" ifadelerini kullandı. Keşmirli siyasetçi ayrıca, Hindistanlı liderlere Yeni Delhi'nin anlaşmazlığa çözüm bulmak için Pakistan ile temasa geçmesi gerektiğini söylediğini belirtti.

Müfti, "Cammu Keşmir halkı, anayasal, demokratik ve barışçıl şekilde mücadele edecek. Aylar ya da yıllar içinde, kimliğimizin gereği, 370. maddeyi eski haline getireceğiz." ifadesini kullandı.

Cammu Keşmir'in özel statüsünün kaldırılması

Hindistan, anayasanın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir'e ayrıcalık tanıyan 370'inci maddesini 5 Ağustos 2019'da iptal etmişti. Bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldıran Hindistan, Cammu Keşmir'i merkeze bağlı "Birlik Toprağı" statüsünde iki bölgeye ayırmıştı.

Bu madde, merkezi hükümetin Cammu Keşmir'deki gücünü sınırlandırmaktaydı. Buna göre, Hindistan parlamentosunun Cammu-Keşmir’e ilişkin yasama yetkisi savunma, dış ilişkiler ve iletişimle ilgili konuları kapsıyordu ve diğer tüm konular için parlamento sadece Cammu Keşmir hükümetinin anlaşmasıyla yasama faaliyeti yapabilmekteydi.

370'inci maddenin 35A fıkrası uyarınca Cammu Keşmir hükümetine, bölgede daimi oturum iznine sahip olma hakkının kimlere verilebileceğini saptama ve belirlenen kişilere kamu sektöründe istihdam, taşınmaz mal edinme, burs ve diğer yardım türlerinden yararlanma haklarını sağlama yetkisi verilmekteydi.