İsviçre’nin Lozan kentinde süren ve siyasilerin yanı sıra bir teknik uzman ordusunun dün gece geç saatlere kadar bir çıkış yolu bulmak için çalıştığı müzakerelerde, her ne kadar “Anlaşmaya hiç bu kadar yaklaşmamıştık” denilse de hâlâ üzerinde mutabık kalınmayan önemli noktalar olduğuna ve tarafların 'şanslarını zorlamamalarına' dair açıklamalar geliyor.
LAVROV, LOZAN'A DÖNÜYOR
Lozan'dan dün ayrılan ve ancak 'gerçekçi bir uzlaşı şansı olursa' döneceğini belirten Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, müzakerelere katılım kararı aldı.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, dün Moskova'ya giden Lavrov'un bugün Lozan'a geri döneceğini ve müzakerelere katılacağını açıkladı.
Lavrov, sürece ilişkin bugün yaptığı son açıklamada ise 'Lozan'a dönüp müzakerelerin nihai kısmına katılmayı gerçekten planladığını' vurgulayıp "Taraflar çıkar dengesini korumak yerine son dakikada bahis oranlarını yükseltmezse, müzakerelerden anlaşma çıkma ihtimali çok yüksek" dedi.
İRAN: ANLAŞMA YOK, TEK ENGEL YAPTIRIMLAR DEĞİL
Diğer taraftan İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Hamid Baedinejat “Anlaşmanın önündeki tek engel yaptırımlar değil. Her konu birbiriyle bağlantılı, bu yüzden her birini tek tek tartışmak durumundayız” dedi.
Müzakerecilerden biri de “Yaptırımlar kaldırılmadığı sürece anlaşma olmayacak” diye konuştu. Ele alınan konular her ne kadar teknik çerçeve dahilinde olsa da önemli siyasi boyutları olduğunu dile getiren Baidinejad, “Herkesin yeni formüller bulunması konusunda kararlılık göstermesi gerekiyor” ifadesini kullandı.
'KÖTÜ SENARYOYU' KİMSE DÜŞÜNMÜYOR
Baidinejad, çerçeve anlaşması için belirlenen son tarih olan bugün akşama kadar bir sonuç elde edilememesi durumunda nasıl bir yol izleneceği konusunda ise “Şimdiye kadar bu konu ele alınmadı. Herkes çerçeve anlaşmanın sağlanması için çalışıyor, bu konu herkes için önemli” şeklinde konuştu.
Ayrıca ABD Dışişleri Bakanı John Kerry dün gece CNN’e verdiği demete, “Bugün biraz daha fazla ışık vardı. Ama hâlâ bazı hassas konuları aşmaya çalışıyoruz. Herkes yarının (bugün) anlamını biliyor” ifadelerini kullandı.
'STOKUN NASIL ELDEN ÇIKARILACAĞI HÂLÂ MUAMMA'
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf’in dün geceki açıklamaları da siyasilerin ifadelerini destekler nitelikteydi. İran’ın uranyum stokunu ülkeden çıkarmasına yönelik anlaşmada geri adım attığına dair haberleri yalanlayan Harf, “İranlılarla stoklara dair herhangi bir anlaşmaya varmış durumda değiliz” dedi:
“Stokların elden çıkarılma yollarından biri ortak eylem planı altında ülke içinde seyreltilmeleri, diğeri de ülkeden çıkarılmaları. Diğer yöntemler de var. Ancak son 24 saatlik zaman diliminde bu konuda yön değişikliği olduğu, (İran’ın) pozisyonunu zorlaması gibi durum doğru değil.”
Harf, acele ederek kötü bir anlaşmaya varmak yerine, iyi bir anlaşma olmadıkça bunu imzalamamayı tercih ettiklerini söyledi.
Öte yandan yetkililer anlaşmanın siyasi çerçevesi üzerinde uzlaşılsa bile tüm teknik pürüzlerin’ giderilmesi için verilen son gün olan 30 Haziran’da anlaşmanın çökebileceğini söylüyor.
İRAN'IN 'BAŞ BELASI' YAPTIRIMLAR
İran’ın başına ılımlı ve reformcu Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin geçmesi ve Dışişleri Bakanlığı koltuğuna Washington’la gizli diplomasinin mimarı Muhammed Cevad Zahir’i getirmesi, ABD ile ilişkilerin yumuşayacağı ve İran’ın derhal kaldırılmasını istediği ekonomik yaptırımların kaldırılacağı umudu doğmuştu. Ancak Temsilciler Meclisi, İran’ın tartışmalı nükleer programının para kaynağını kesmek için petrol ihracatını hedef alan yaptırımların sıkılaştırılmasını öngören yasa tasarısını kabul etmişti.
Diğer taraftan İran ve P5+1 ülkeleri Kasım 2013’teki müzakerelerde tarihi bir anlaşma sağlamıştı. İran 10 yıldır ilk defa zenginleştirilmiş uranyum düzeyini yüzde 5’in üzerine çıkarmamayı kabul etmiş, bunun karşılığında da (anlaşma maddelerine 6 ay uyduğu takdirde) yaptırımların 7 milyar dolar gelir getirecek şekilde hafifletilmesi sözü almıştı. Yüzde 20 oranından daha yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum, nükleer silaha sahip olmanın başlangıç noktası olarak kabul ediliyor. Ancak etkili bir nükleer silaha sahip olmak için gereken oran yüzde 90.
