İngiltere'de Yüksek Mahkeme, Mayıs 2016'daki referandumda alınan AB'den ayrılma (Brexit) kararının uygulanması için Başbakan Theresa May liderliğindeki hükümetin parlamentodan onay alması gerektiğine karar verdi. Karar üç 'Hayır' oyuna karşılık, sekiz 'Evet' oyu ile alındı.
UKSC confirms (by majority of 8:3) that an Act of Parliament is needed before Article 50 can be triggered 1/2 https://t.co/QUny4FUZIr
— UK Supreme Court (@UKSupremeCourt) January 24, 2017
Yüksek Mahkeme, bugünkü kararında İngiliz hükmetinin Brexit sürecine başlamak için İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda özerk yönetimlerinin onayına ihtiyaç duymadığına da hükmetti.
Sewel Convention is not a legal obligation and devolved legislatures do not have power to veto Article 50 2/2 https://t.co/J2bkZwGWwm
— UK Supreme Court (@UKSupremeCourt) January 24, 2017
'PARLAMENTO, REFERANDUMDAN SONRA NE OLACAĞINI BELİRTMEMİŞTİR'
Yüksek Mahkeme Başkanı David Neuberger karar hakkında, "Referandum siyasi açıdan büyük önem taşımaktadır. Ancak referanduma imkan veren parlamento kararı, referandumdan sonra ne olacağını belirtmemiştir. Dolayısıyla referandumu hayata geçirecek bir yasa değişikliği anayasada da belirtilen tek yol olarak parlamentodan geçirmekle olabilir" demişti.
'50. MADDE PLANLANDIĞI GİBİ MART SONU UYGULAMAYA KONULACAK'
Kararın ardından 10 Numara'dan yapılan ilk açıklamada, "İngiliz halkı AB'den ayrılmayı seçti ve hükümet bu kararı uygulayacak. (Lizbon Anlaşması'nda yer alan) 50. Madde, planlandığı gibi mart ayının sonunda uygulamaya konacak. Bugünkü karar bunu değiştirmeyecek" denildi.
Brexit Bakanı David Davis ise parlamentoda yaptığı açıklamada, 50. Madde’nin planlandığı gibi mart sonunda işletilmesi için hükümetin, milletvekilleri ve lordlarla birlikte çalışacağını söyledi. Hükümete Brexit sürecini başlatma yetkisi verecek yeni bir yasa tasarısının önümüzdeki günlerde parlamentoya getirileceği bilgisini paylaşan Davis, "Geri dönülmez noktayı geçtik" dedi.
Ana muhalefetteki İşçi Partisi de kendilerinin gecikmeye yol açmayacaklarını belirtti.
CORBYN: HÜKÜMET, PARLAMENTONUN EGEMENLİĞİNİ KABULE ZORLANDI
Partinin lideri Jeremy Corbyn, mahkemenin kararına ilişkin yaptığı açıklamada, “Hükümet bugün, Anayasa Mahkemesi tarafından parlamentonun egemenliğini kabul etmeye zorlandı” dedi.
Corbyn sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak, (iktidardaki) Muhafazakar Parti’nin Brexit’i kullanarak İngiltere’yi Avrupa’nın kıyılarındaki bir vergi cennetine dönüştürmesini engelleme amacıyla 50. Madde yasa tasarısında değişiklik yapmak için çalışacağız. İşçi Partisi, (Brüksel ile yapılacak) müzakereler boyunca hükümetin parlamentoya karşı sorumlu olduğunu sağlamak için hükümetten bir plan ve nihai anlaşmanın parlamento tarafından onaylandığından emin olmak için de anlamlı şekilde oylama yapılmasını talep ediyor.”
Kararı yazılı bir açıklama ile değerlendiren İskoçya Bölgesel Hükümeti Başbakanı Nicola Sturgeon ise İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’nın saf dışı bırakılmasını eleştirdi.
“İskoçya’nın sesine İngiltere’de kulak verilmediği her gün daha net görülüyor” ifadelerini kullanan Sturgeon, kendilerine yetki devreden anlaşmaların ‘yazıldıkları kağıt kadar değer taşımadığının ortaya çıktığı’ değerlendirmesinde bulundu.
Sturgeon, şöyle devam etti: “Bu, AB üyeliğinin ötesinde ve üzerinde soruları gündeme getiriyor. İskoçya giderek sağa kayan bir merkezi hükümetin, kaderini tayin etmesine razı mı? Yoksa kaderimizi kendi ellerimize almamız daha mı iyi olur? Bunun, İskoçya’nın yapması gereken bir tercih olduğu git gide daha açık hale geliyor.”
KARAR STERLİN'İN DEĞER KAYBETMESİNE NEDEN OLDU
Bu arada, kararın açıklamasının hemen ardından dolar karşısında değer kazanan sterlin, daha sonra mahkemenin diğer parlamentoların onayının gerekmediğini açıklamasının ardından düşüşe geçti.
Sterlin son olarak yüzde 0.6 düşüşle 1.2463 dolardan işlem görüyor.
NE OLMUŞTU?
İngiliz hükümeti, Lizbon Antlaşması'nın AB'den çıkmayı düzenleyen 50. maddesini tek başına yürürlüğe sokup parlamento onayı olmaksızın müzakerelere başlamak istemişti. Yüksek Mahkeme ise Kasım 2016'da Brexit müzakerelerine parlamento onayı olmadan başlanamayacağına hükmetmiş, hükümet de bu karara itiraz etmişti.
