İsveç Kraliyet Bilim Akademisi, 9 milyon İsveç Kronu (1.01 milyon dolar) olan para ödülünün yarısının ABD'li bilim insanı Arthur Ashkin'e verilmesine, diğer yarısının da aynı zamanda ABD vatandaşı da olan Fransız Gerard Mourou ve Kanadalı Donna Strickland arasında paylaştırılmasına karar verdi.
BREAKING NEWS⁰The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the #NobelPrize in Physics 2018 “for groundbreaking inventions in the field of laser physics” with one half to Arthur Ashkin and the other half jointly to Gérard Mourou and Donna Strickland. pic.twitter.com/PK08SnUslK
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2018
Ashkin 1970 ve 1980'lerde 'optik cımbızı' icat ederek partiküller, virüsler, atomlar ve diğer canlı hücrelerinin lazer ışınları ile onlara zarar vermeden tutulmasını sağlamıştı.
Mourou ve Strickland ise birbirlerinden ayrı olarak şu ana kadarki en güçlü ve kısa lazer darbesini (laser pulse) geliştirmişti. Bu keşif örneğin her yıl milyonlarca kez yapılan göz ameliyatlarında kullanılan yüksek yoğunluklu lazerler için bir standart olmuştu.
Akademi'den yapılan açıklamada da "Bu yıl ödüllendirilen keşifler lazer fiziğinde devrim yarattı. Gelişmiş hassas cihazlar araştırma konusunda keşfedilmemiş alanlar ve çok sayıda endüstriyel ve tıbbi uygulama yarattı" ifadelerine yer verildi.
Ultra-sharp laser beams make it possible to cut or drill holes in various materials extremely precisely – even in living matter. Millions of eye operations are performed every year with the sharpest of laser beams.#NobelPrize pic.twitter.com/MiYb4i8AHw
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2018
NOBEL FİZİK ÖDÜLÜ'NÜ KAZANAN 3. KADIN
Strickland 2015'ten bu yana herhangi bir Nobel Ödülü'ne aday gösterilen ilk kadın olurken, Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan 3. bilim kadını oldu.
Ödülün açıklanmasının ardından telefonla bağlanan Strickland kazandığını duyunca ilk olarak 'bunun delice' olduğunu düşündüğünü söyledi.
"Gerçek mi diye her zaman merak ediyorsunuz" diyen Strickland " Açıkçası kadın fizikçileri kutlamamız gerek çünkü biz oradayız. Bu kadınlardan biri olmaktan onur duydum" dedi.
“We need to celebrate women physicists because they’re out there… I’m honoured to be one of those women," says Donna Strickland.
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 2, 2018
She becomes the third woman to receive the #NobelPrize in Physics, joining Maria Goeppert-Mayer (1963) and Marie Curie (1903). Congratulations! pic.twitter.com/m2XLJHTW0V
Bu ödülü ilk kez 1903'te ünlü Polonya asıllı Fransız kimyager Marie Curie kocasıyla birlikte ortaklaşa kazanmıştı.
Daha sonra radyumu keşfeden Curie, 1911'de de tek başına Nobel Kimya Ödülü'nün kazananı olmuştu. 1963'te de Nobel Fizik Ödülü Maria Goeppert Mayer adlı bilim kadınına verilmişti.
EN YAŞLI NOBEL ÖDÜLÜ SAHİBİ ASHKİN'DEN AKADEMİYE 'MEŞGULÜM' YANITI
Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan 96 yaşındaki Ashkin, ödülü kazanan en yaşaı bilim insanı oldu. Ashkin'den önce en yaşlı bilim adamı, 2002'de 88 yaşındayken ödüle layık görülen Raymond Davis Jr. olmuştu.
Geçen yılın Nobel Fizik Ödülü'ne yer çekimi dalgaları konusundaki çalışmaları ve keşifleri sebebiyle Massachusetts Institute of Technology'den (MIT) Alman asıllı Rainer Weiss, California Institute of Technology'den Barry Barish ve Kip Thorne adlı ABD'li bilim insanları layık görülmüştü.
Dün Nobel Tıp Ödülü kanser alanındaki çalışmalarıyla tıp dünyasına yaptıkları katkılardan ötürü ABD'li James P. Allison ile Japon Tasuku Honjo arasında paylaştırıldı.
Yarın Nobel Kimya Ödülü, cuma günü ise Nobel Barış Ödülü sahiplerini bulacak. Bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü, ödülü veren İsveç Akademisi'ndeki tecavüz skandalı nedeniyle tarihinde ilk kez ertelenmişti.
