AB istatistik kurumu Eurostat verilerine göre, AB ülkelerinin 2004 yılından beri yüzde 75 artırdığı atık ihracatı yıllık 32.7 milyon tonu bulur ve bunun 13.7 milyon tonu Türkiye'ye giderken, Britanya'nın plastik atıklarının Türkiye'ye gönderilip yakılmasına çevreci örgütler tepki gösterdi.
BBC'nin haberleştirdiği Greenpeace raporunda, AB'yi 1 Ocak 2021'de resmen terk eden Britanya'nın geçen yıl plastik atıklarının yüzde 40'ını Türkiye'ye ihraç ettiği ve bunların yasadışı yollarla atıldığı, toplanıp yakıldığı duyuruldu.
The myth of recycling is that we've become structurally dependent on dumping our waste overseas rather that focusing on reducing production and consumption and developing domestic infrastructure to manage our own waste. https://t.co/x6H8InPOKZ
— Christina Dixon (@_C_Dixon) May 17, 2021
Geri dönüştürülmek yerine
Britanya'nın 2020 yılında Türkiye'ye ihraç ettiği 210 bin ton plastik atığın Türkiye'de geri dönüştürülmek yerine, önemli kısmının yollara, tarlalara ve su kaynaklarına atıldığını ve yakıldığını tespit eden Greenpeace raporu, sosyal medyada 'Avrupa'nın çöplüğüne döndüğüne' dair paylaşımlara konu olan Adana'ya dikkat çekti.
Greenpeace'in Adana'daki 10 çöp sahasında yaptığı araştırmada, Britanya'da faaliyet gösteren Tesco, Asda, Co-op, Aldi, Sainsbury's, Lidl ve Marks & Spencer gibi süpermarketlere ait plastik poşetler ve ürünler bulundu.
Akdeniz kıyılarındaki araştırmada, sahil boyunca İngiliz tuvalet kağıdı ambalajları dahil Britanya'dan ithal edilmiş plastik bulundu.
Kovid testi de çıktı
Çöp sahalarında Britanya'da yapılmış koronavirüs antikor testinin bulunması da atıkların bir yıldan daha eski olamayacağının göstergesi olarak kaydedildi.
Eldeki bulgular üzerinden Türkiye'nin Avrupa'nın en büyük plastik atık çöp ithalatçısı olabileceği uyarısı yapan rapor, Türkiye'nin Britanya'dan plastik atık ithalatının 2016'da 12 bin tonken, 2020'de 18 kat artarak Britanya'nın toplam plastik atığının yüzde 40'ına denk geldiğini gözler önüne serdi. AB üyesi 27 ülke de 2020'de 2016'ya kıyasla Türkiye'ye 20 kat daha fazla plastik atık gönderdi.
Avrupa'dan her gün 241 kamyon dolusu plastik atık
Bu ay RS FM’de Atilla Güner’le Akşam Postası’na konuşan Greenpeace Akdeniz Biyoçeşitlilik Projeler Lideri Nihan Temiz Ataş, Avrupa'dan her gün 241 kamyon dolusu plastik atık gelen Türkiye'nin Avrupa'nın en büyük plastik atık deposu olmaya devam ettiğine dikkat çekerek şunları söylemişti:
Türkiye’ye Avrupa’dan yılda 13.7 milyon ton, günde 241 kamyon atık geliyor. Türkiye’nin bu atıkları neden aldığını, Türkiye’ye geldikten sonra ne olduğunu Greenpeace Akdeniz’den Nihan Temiz Ataş, RS FM’de Atilla Güner’le Akşam Postası’na anlattı. pic.twitter.com/T74743yCPS
— HÜSEYİN AVNİ KEMAL (@Hak2861) May 3, 2021
"Bütün Avrupa’nın ihraç ettiği her 4 plastiğin 1’i Türkiye tarafından alınıyor, bu çok ciddi bir oran. Aslında çok yüksek geri dönüşüm yüzdesine sahip ülkeler tarafından bu ihraç gerçekleştiriliyor. İlk 5’te İngiltere, Belçika, Almanya, Hollanda ve Slovenya var. Geri dönüştürülebilir olarak etiketlenmiş İngiltere ve Almanya’nın çöpü, bizim topraklarımızda ya herhangi bir yere atılıyor ya da yasadışı bir şekilde yakılıyor. Yol kenarında bile atıklar görünebiliyor. Yurtdışından birçok haber kanalı Adana’da bu çöplerin izini sunan haberler yaptı. Ama biz meselenin sadece Adana ile ilgili olmadığını düşünüyoruz. Denetimin ve şeffaflığın az olduğu her yerde başka şehirlerde de olabilir."
OECD dışı ülkelere ihracatın yasaklanması meselesi
"2021’in ocak ayında AB’nin aldığı kararlara göre OECD üyesi olmayan ülkelere artık plastik atık ihraç edilemeyeceği için Türkiye de OECD üyesi ülke olduğu ve atıkları almaya devam ettiği için gelecek günlerde daha fazla artışın olabileceğini düşünüyoruz. Plastik atık ithalatında Türkiye birinci olmasın istiyoruz."
Greenpeace'in Britanya hükümetine plastik atık üretimi ve ihracı sorununu çözmesi çağrısı yapması üzerine Çevre, Gıda ve Köy İşleri Bakanlığı 'plastik atıkların yurt içinde ele alınması kararlılıklarına' dair açıklama yaptı:
"Plastik atıkların OECD dışı ülkelere ihracatını yasaklamayı ve daha sıkı kontroller yoluyla - Türkiye gibi ülkeler de dahil olmak üzere - yasadışı atık ihracatını kısıtlamayı taahhüt ediyoruz. Plastik kirliliğiyle mücadelede küresel lider olan Britanya, plastik ambalaj vergisi ve zorunlu elektronik atık izleme tasarılarıyla geri dönüşüm oranlarını artırıp atıkları ve çevre suçlarını azaltacak."
ABD ile Britanya plastik atık üretimi şampiyonları
ABD'den sonra kişi başı plastik atık üretiminde ikinci sırada yer alan Britanya'da 2018'de yaklaşık 5.2 milyon ton plastik atık üretildi.
Plastik atık ithalatında şampiyon Türkiye
Malezya ve Polonya ile beraber 2020'de en çok plastik atık ithal eden ülkeler arasında yer alan Türkiye'ye diğer yandan Avrupa’dan gönderilen atıkların yaklaşık yarısı demir ve çelik gibi metallerden oluşuyor. AB'nin ihraç ettiği yıllık 17.5 milyon ton metal atığın yaklaşık 12 milyonunu Türkiye alıyor.
Greenpeace raporuna koşut, İstanbul'da Avrupa’nın en büyük çöpten elektrik üreten santralinin (ÇES) açılacağı öğrenildi. Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre 2012-2019 arasında 1844 hektarlık ormanlık alanda 129 katı atık bertaraf tesisi kurulmasına izin verilmişti.
Geçen yıl Malezya Çevre Bakanı Yeo Bee Yin, yasadışı yoldan ithal edilmiş plastik atık içeren -42'si Britanya'dan gelen- 150 konteyneri geri gönderdiklerini açıklamıştı. Yeo Bee Yin, bunu Malezya'nın 'dünyanın çöplüğüne' dönüşmesini engellemek için yaptıklarını söylemişti.
