Şahin: Türkiye ile ABD arasında yeni bir süreç başladı

SDE Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Şahin, Suriye'nin kuzeyinde 'güvenli bölge' oluşturulması ve Türkiye-ABD ilişkilerinde gelinen noktayı Sputnik'e değerlendirdi. Şahin'e göre, Türkiye ile ABD arasında yeni bir süreç başladı. Özellikle Suriye politikasına yönelik öncelikler konusunda her iki ülke de adımlar atarak anlaşma sağladı.

Stratejik Düşünce Enstitüsü (SDE) Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Mehmet Şahin,  son dönemde ABD ile Türkiye arasında güvenlik alanında görüşmelerin arttığını ifade ederek, bunlardan en dikkat çekenin ABD Başkanı Barack Obama'nın IŞİD'le Küresel Mücadele Özel Temsilcisi John Allen büyük bir heyetle Türkiye'yi ziyaret etmesi olduğunu söyledi.

Ziyaret sırasında ciddi kararların alındığının görüldüğünü kaydeden Doç. Dr. Şahin, "Çünkü ABD ile yürütülen görüşmelere paralel bir şekilde Türkiye'nin de Suriye sınırına yönelik askeri yığınağında artış olduğunu göz ardı etmemek lazım" diye konuştu.

Uzun süredir Türkiye ile ABD arasında ortak olsa da tehditlerin öncelik farklılıkları olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Şahin, ABD açısından IŞİD birinci öncelikken, Beşar Esad'ın Türkiye açısından daha birinci öncelik gözüktüğünü söyledi.

Şahin, "Bu görüşmelerde öncelikler konusunda bazı anlaşmalar yapıldığı anlaşılıyor. Çünkü hem NATO müttefiki hem ABD ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerinin düzeyini düşündüğünüzde aynı zaman diliminde hem IŞİD hem de PKK'ya yönelik operasyonlardan Amerika'nın haberi olduğunu düşünüyorum. Çünkü müttefikler bu ciddi konularda birbirlerine danışırlar diye düşünüyorum. En azından bende böyle bir kanaat var" dedi.

GÜVENLİ BÖLGEDE UZLAŞI

Doç. Dr. Mehmet Şahin, Suriye'nin kuzeyinde güvenli bölge kurulacağına ilişkin haberleri değerlendirirken, şunları söyledi:

"Takip ettiğim kadarıyla özellikle Azez ile Cerablus arasında yaklaşık 90-100 km bir alan var. Bir de IŞİD bu bölgeye yakın görünüyor, diğer bölgelerin zaten PYD'nin YPG'nin elinde olduğunu biliyoruz. Sanırım burada IŞİD'den temizlenecek bir bölge oluşturulmak isteniyor. Amerika'dan gelen açıklamalara da baktım, onlarında bu yönde destekleyen açıklamaları var Türkiye'de son iki günde yapılan açıklamalar destek veren açıklamaları vardı. Gördüğüm kadarıyla burada ilk önce amaçlanan, IŞİD'in bölgeden temizlenmesi daha sonraki süreçte ılımlı muhalefet diye tanımlanan kesimlere burada bir alan açılması ve yeni mültecilerin burada barındırılması. Güvenli bölge aynı zamanda uçuşa yasak bölgeyi de beraberinde getiriyor. En azından güvenli bölge oluşturduğunuz zaman Esad'ın bombalamasına karşı korumanız da gerekiyor. Bu bir süreç dahilinde devam edecek gibi gözüküyor."

KARA UNSURU OLARAK SURİYE'DEKİ ILIMLI MUHALİFLER

Burada bazı Türkmen gruplarının ön plana çıktığının da kamuoyuna yansıdığını anımsatan Doç. Dr. Şahin, öncü kuvvetlerin bir kısmının da bundan oluşacağına dair bir izlenimi olduğunu vurguladı.

Şahin, "Güvenli bölgenin karadan da korunması amacıyla bir kara operasyonunun da gündeme gelip gelmeyeceği' konusundaki soruya da "Aslında burada bence kara unsuru olarak Suriye'dekiler kullanılacak gözüküyor. Türkmenlerden ya da ılımlı muhaliflerden bahsettiğim bu. Burada Suriye'deki unsurlar ılımlı muhalefet diye tanımlanan IŞİD ve PYD ile karşı karşıya gelen grupların alanda kullanılacağı anlaşılıyor" yanıtını verdi.

'TÜRKİYE'NİN KENDİNİ MÜTTEFİKLERİYLE SAVUNMASI GEREKİYOR'

Doç. Dr. Mehmet Şahin, bu bölgede BM kararıyla bir güvenli bölgenin oluşturulmasının imkansız olduğunu söylerken, "Rusya'nın tavrına baktığımızda BM'den bırakın bir güvenli bölge oluşturmayı, buradan bir kınama kararı bile çıkmayacağı 4 yıldır gözüküyor. Fakat Türkiye'nin de kendini savunması gerekiyor" dedi.

Suriye'de IŞİD'in uluslararası terör olarak tanımlanabileceğini ifade eden Doç. Dr. Şahin, "El Kaide'yi uluslararası terör olarak tanımlamışlardı ama IŞİD'e baktığımız zaman El Kaide'den daha geniş coğrafyada ve daha geniş ülkelerden insan kaynağı sağladığını görüyoruz. Birinci derecede Türkiye'ye tehdit bu. Şimdi Türkiye'nin BM Güvenlik Konseyi'nden karar çıkmıyor diye bekleyecek hali yok. Burada BM Güvenlik Konseyi'nden karar çıkmıyorsa kendi müttefikleriniz ile biraraya gelirsiniz, güvenliğinizi sağlarsınız. Eğer kendi müttefikleriniz dahi buna katkı sağlamak istemiyorsa o zaman tek başınıza bunu sağlarsınız. Benim gördüğüm kadarıyla Türkiye bir taraftan kendi kararlarını alırken bir yandan da müttefikleriyle, tabii burada kastettiğim birinci derecede ABD ile birlikte yeni bir sürece girildiği görülüyor" diye konuştu.

'ÖNCELİK FARKLILIĞINDA İKİ ÜLKE DE ADIM ATTI'

SDE Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Şahin,  Türkiye ile ABD'nin Suriye konusunda farklı olduğu ifade edilen öncelikler konusunda nasıl bir uzlaşmaya varılmış olabileceğine ilişkin soru üzerine de, "Bence iki ülkede bu konuda bazı adımlar attı gibi gözüküyor" dedi.

Şu anda PKK terörünün ve IŞİD'in Türkiye açısından ciddi bir sorun olduğunu, her gün cenazelerin geldiğini ifade eden Doç. Dr. Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'nin mücadele etmesi gerekiyor. Ama IŞİD de öyle bir örgüt ki, sadece Suriye'de değil geniş olarak Ortadoğu coğrafyasına baktığınız zaman Libya'da, Yemen'de, Kuveyt'te, Mısır'da eylemde bulunuyor. IŞİD'in geniş coğrafyada eylemde bulunduğunu görüyorsunuz. Suriye ve Irak'ta etkisizleştirseniz, etrafını sarsanız, çevreleme politikası uygulasanız dahi bunu sadece hava operasyonlarıyla ortadan kaldırmanız imkansız. Bir zihniyetle mücadele edilmesi gerekiyor aynı zamanda. Peki ABD, IŞİD'i tehdit olarak görüyorsa ki, tehdit olarak birinci derecede önceliğimiz diyor, bölgeden önemli müttefiklerine, güçlü müttefiklerine ihtiyacı var. PYD sadece Kürtlerin yoğun olduğu yerlerde faaliyet gösterecek. Geniş Ortadoğu coğrafyasına baktığınızda siz sadece bir grup ya da onunla ilintili gruplarla mı çalışırsınız yoksa kurumsallaşmış, geçmişten bu yana müttefiki olduğunuz ülkelerle mi çalışırsınız? Burada bence uzun soluklu bir mücadele sürecine girildiği anlaşılıyor. Burada ABD'nin PKK'ya yönelik mücadeleye destek olacağı; Türkiye'nin de IŞİD'e yönelik aktif bir mücadele aktörü olarak ABD ile birlikte hareket edeceği anlaşılıyor. Böyle bir durum var. Onun için aynı noktaya gelmişler gibi gözüyor. Burada her iki ülkenin de belli adımlar attığı anlaşılıyor."

'BİR DEVLETLE TERÖR ÖRGÜTÜ MÜTTEFİK OLAMAZ'

Doç. Dr. Mehmet Şahin, Türkiye'nin PYD'ye bakışının belli olduğunun anımsatılarak ABD'nin başta PYD olmak üzere bölgedeki Kürt gruplarına bakışı konusundaki soru üzerine de, "Bence PYD'liler, PKK'lılar, YPG'liler kendilerini çok abarttılar. Özellikle IŞİD terörizmini ve teröristlerini kullanarak bazı Batılı ülkelerin müttefiki olabilecekleri izlenimini galiba bunlar da yaşadı. Bir devletle terör örgütü müttefik olmaz, ülkeler müttefik olur. Terör örgütleri sadece bazı ülkelerin dış politikaları için belli zaman diliminde kullanışlı bir araç vazifesi görür. Sanırım PYD bu vazifeyi belli bir dönem gördü. ABD'nin Savunma Bakanı'nın İsrail, Ürdün, Suudi Arabistan, Bağdat, Erbil ziyareti geçen hafta yaşandı. Burada, Ortadoğu'da müttefiklerinin kim olduğu daha iyi gözüküyor. Barzani'den gelen açıklamaya da baktığınızda önümüzdeki süreçte PYD ve YPG'ye elbette IŞİD'e karşı sizi koruyoruz gibi bir hava ortaya çıkabilir ama bence Amerika burada Ortadoğu'daki geçmişten bu yana müttefiki olan devletlerle yeni bir uzun soluklu mücadele içine giriyor gibi gözüküyor" diye konuştu.

'TÜRKİYE'NİN IŞİD'E DESTEK VERDİĞİ ALGISI DEĞİŞECEK'

Doç. Dr. Şahin'e göre son operasyonları uluslararası camiada Türkiye'nin IŞİD'e destek verdiği algısını da çok değiştirecek.

Şahin, "Aslında bu algının ortaya çıkmasında iki neden vardı. Türkiye IŞİD yapılanmasıyla mümkün olduğu kadar tek başına mücadele etmek istemedi, biraz uzak durmak istedi. Çünkü bir yerler, ‘Türkiye'de bir terör örgütü var, onunla mücadele etsin' der gibi tavır takınınca, Türkiye de ‘zaten PKK gibi bir terör örgütü var, onunla mücadele ediyorum, diğeriyle de yalnız ben ya da en ön planda ben mücadele etmeyim' gibi bir tavır takındı. Bunu bazı ülkeler çok iyi kullandılar. Hem Batı'dan çok yazılıp çizildi, açıklamalar geldi hem de bunu PYD, YPG, PKK, HDP gibi gruplar da kullandılar, Türkiye'yi IŞİD destekçisi gibi göstermeye çalıştılar. Buyurun o zaman birinci derecede mücadele eden bir ülke var hava operasyonlarıyla" dedi.

IŞİD'e karşı operasyon başlatınca gelen tepkilerin de ilginç olduğunu kaydeden Doç. Dr. Şahin,  operasyonlardan Türkiye'yi destekçi gibi gösteren İran'ın, PKK ve HDP'nin ayrıca Beşar Esad'ın rahatsız olduğunun görüldüğünü söyledi.