‘Türkiye, ABD’ye diz çöktürdü’

Moskova Devlet Diplomasi Üniversitesi’nden (MGIMO) Doç. Kirill Koktış, Fethullah Gülen’in iadesinin gündeme gelmesinin muhtemelen Kaşıklı soruşturması ve Washington ile Riyad’ın bu konudaki pozisyonlarıyla ilgili olduğunu belirtti.

Sputnik'e konuşan Koktış, ABD'nin Kaşıkçı olayındaki karmaşık duruma dikkat çekerek, "Gülen'in iadesi konusu ABD'deki politik mücadeleyle ilgili. ABD Başkanı Donald Trump, Kaşıkçı olayında nasıl bir karar alırsa alsın ülkede infiale yol açıyor. Trump, eski müttefiklere ihanet etmek ve ülkenin pozisyonlarını teslim etmekle suçlanıyor. Bu durumda, Gülen'i çok daha anlaşılır, parayla ölçülür bir şeye, yani Suudi Arabistan'la bir anlaşmaya karşılık vermek, Trump için çok daha rahat ve basit olur. Bu anlamda, Trump için en mantıklı, en anlaşılır anlaşma olacak" ifadelerini kullandı.

Gülen'in iadesi olasılığının Türkiye'nin Suudi Arabistan'a baskısına doğrudan orantılı olacağını dile getiren Rus uzman, "Bu, Trump'ın zayıf noktasıdır, çünkü tüm sözleşmeleri veliaht prensle yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ABD'ye, Gülen'i iade ederek huzur ve aslında Suudi sözleşmeleri almayı teklif ediyor" dedi.

‘TÜRKİYE, ABD'YLE İLİŞKİLERDE EMSAL OLUŞTURUYOR'

Ancak ABD'nin içinde, bu tür gelişmelere karşı olan politikacı sayısının çok büyük olduğunu kaydeden Koktış, "ABD hükümeti içinde de bu anlaşmaya sıcak bakmayanlar var. Bu aktörler, Türkiye'nin tarihinde ilk kez ABD'ye diz çöktürdüğünü söyleyecek. Aslında haksız da olmazlar. Çünkü Washington bugüne kadar kimseyi kimseye iade etmemiştir. Bir tek İsrail'e, suçu kanıtlanmış nazi suçlularını iade etmişliği var, bunlar ABD için önemli figürler değildi. ABD her zaman, Amerikan yargı yetkisinin diğerlerinden üstün, üniversal olduğunu, geriye kalan dünyanın ise kusursuz olmadığını ama bu durumun ABD yargı yetkisine dayanılarak düzeltilebileceğini savunuyor. Bu durumda, ABD'nin diğer bir ülkenin yargı yetkisinin de ABD'ninki kadar önemli olduğunu kabul ettiği emsali oluşturulmuş oluyor. Eğer Erdoğan istediğini elde ederse bunun artık tamamen farklı bir uluslararası durum, Erdoğan'ın farklı politik ağırlığı olacağı ortada. ABD de artık çok farklı politik ağırlığa sahip olacak" yorumunda bulundu.

‘TRUMP İÇİN ZOR İKİLEM'

Halihazırda Trump'ın çok zor durumda olduğunu belirten Rus uzman, sözlerine şöyle devam etti: "Bir yandan Suudi Arabistan'la milyarlarca dolarlık sözleşmeler var. Trump bunlara hayati ihtiyaç duyuyor. Diğer yandan da ciddi imaj kaybı. Üçüncüsü de Erdoğan'a karşı oynayan ve Türkiye'deki darbe girişiminin arkasında Gülen'le birlikte duran Amerikan elitleri var. Durum çok zor".

Erdoğan'ın Kaşıkçı olayında sebatkarlığından taviz vermesi durumunda her şeyin yatışacağını söyleyen Koktış, "Ama eğer Erdoğan ısrarını yeterli seviyede sürdürürse Trump, Suudi Arabistan'la sözleşmeleri feshetmektense Gülen'i iade etmesinin daha işine yarar olacağını düşünür ve Gülen'le birlikte Erdoğan'a karşı oyun oynayan Amerikan grupları da kurban edilecek" dedi.

Koktış, değerlendirmesini şu ifadelerle tamamladı: "Eğer ABD, Erdoğan'ın istediğini almadığı sürece durmayacağını anlıyorsa Cumhurbaşkanı'nın eninde sonunda zafere ulaşacağını düşünüyorum. Ama eğer Erdoğan yumuşarsa Gülen için de ABD için de her şey iyi olacak. Ama Cumhurbaşkanının vazgeçmeye hazır olduğunu düşünmüyorum".