ABD'nin 'küresel terörizmle mücadele' adı altında 2001'deki işgalinin ardından göreve başlayan NATO misyonu, başkent Kabil'de düzenlenen törenle resmen sona erdi. Afganistan'daki NATO misyonunun sona ermesi, ABD Başkanı Barack Obama'nın göreve gelmeden önce dile getirdiği vaatlerden biriydi…
Peki, bundan sonraki aşamada Afganistan'ı neler bekliyor?
"Ali Topuz'la Dünya Hali"ne konuk olan İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden Dr. Haktan Birsel, yanıtladı.
NATO'nun doğu Avrupa'daki fonksiyon ve faaliyetlerini de ele alan Birsel, geçtiğimiz günlerde verdiği bir mülakatta dile getirdiği NATO'nun kan kaybettiği, AB'nin etkisiz kaldığı ve Rusya'nın bunun farkında olduğu yönündeki değerlendirmelerine de değindi.
"ABD AFGANİSTAN'DA BATAĞA SAPLANDIĞINI GÖRDÜ"
ABD'nin Afganistan'da 10 milyar Dolar gibi bir kayba uğradığını belirten Birsel, 2007'de gerçekleşen bazı değişikliklerden bahsetti. Birsel, "Amerika burada bataklığa saplandığını gördü, aynı şekilde Irak da saplanmıştı, bir çözüm aranıyordu. Hatta başlangıçtaki söylemler devreden çıktı, ‘Taliban'la bazı konularda görüşülebilir' şeklinde bir tür hareket tarzı belirlenmeye çalışıldı. Ardından da burada esas birlik beraberliği çatlatan şeyler NATO'nun toplantıları oldu. Özellikle 2010'da yapılan toplantıda NATO ülkeleri Amerika'ya destek vermesinden rahatsız olduklarını belirttiler. Şunu demek istediler; ‘Biz Amerika'yla beraber Afganistan'da, Irak'ta, Kuzey Afrika'da, Afrika'nın iç bölgelerinde çeşitli operasyonlara katılıyoruz ama bunun sonucunda da bizim ülkelerimiz terör grupları tarafından hedef ülke haline getiriliyor'" dedi.
"2014 ÇOK KRİTİK BİR YILDI"
2014'ün çok kritik bir yıl olduğunu ifade eden Birsel, sözlerine şöyle devam etti: "2014'te kamuoyu baskıları da var, hem NATO'nun diğer ülkelerinin baskıları hem de Amerika kamuoyunun baskıları var. Bu işlerde artık zarar görmek istemiyorlar ve radikal bir karar verdiler aslında. Afganistan'dan daha önce 2012-2013'te Irak'tan askeri bir birlik çekildi. ‘Afganistan'dan da tamamen çekileceğiz' dendi ve bunun ilk işareti de Kasım ayının sonlarında İngilizlerin bölgeyi tamamen boşaltması oldu. Amerika da artık 2015'in ilk aylarına kadar büyük bir grubu çekecektir. Peki, ne oluyor? Karzai yönetimi gitti, onun yerine Muhammed eşref Gani yeni başkan oldu. Amerika'nın bu başarısızlığından Afgan yönetimi şöyle bir ders çıkardı; "Biz artık Amerika'yla veya Batı'yla işbirliğine gidemeyiz, bunun için kendi başımızın çaresine bakmalıyız". Görüştükleri ilk grup da işin ilginç tarafı Çin oldu. Çinlilerle yaptıkları görüşmede Taliban'la kendileri arasında bir ortak nokta, bir uyum sağlaması için arabulucu olmasını istedi."
"NATO KAN KAYBETMEKTEN DE BETER DURUMDA"
Birsel, gelinen son durumda NATO'nun kan kaybetmekten çok daha beter duruma düştüğünü ifade etti ve bunun gerekçelerini şöyle açıkladı: "Çünkü Rusya'nın Ukrayna'daki ve Kırım'daki faaliyetlerine bakıyorsunuz, NATO varmış, yokmuş hiç bunları tanımadan hareket ediyor. En sonunda Ukrayna ve Kırım'daki alınan Rus müdahaleleri sonrası yapılan büyük Batı ve NATO toplantılarında alınan kararlar zaten NATO'nun gücüne yakışmayan kararlardı. Ne dendi? Ekonomik baskılar, sınır bölgelerinde askeri tatbikatlar, NATO tatbikatlar… Putin zaten gerçekten çok büyük bir lider, durumu çok iyi kavramıştı. Amerika ve NATO'nun içindeki büyük bir çatlak olduğunun, batı Avrupa'nın veya Avrupalı devlerin, NATO üyelerinin bu işlere artık girmek istemediğinin ve NATO'nun hiçbir şekilde aktif olarak kendisine karşı bir güç uygulamayacağının, ne havadan, ne karadan hiçbir şey yapamayacağının farkında."
