TÜİK'in enflasyon sepetinde yaptığı değişiklikleri değerlendiren ekonomist Arda Tunca, tüketicinin gelirinde gıdaya ayrılan payda bir azalma olmadığı görüşünde.
Son dönemde enflasyonun artmasında gıda fiyatlarının etkili olduğunu hatırlatan Arda Tunca, TÜİK'in değişikliğin amacının 'enflasyonu düşük göstermek' olmadığı konusunda toplumu ikna etmesi gerektiğini söyledi.
Tüketici fiyatları endeksinde ağırlıklar vatandaşın tüketim harcamaları ve tüketim kalıplarındaki değişim paralelinde her yıl olduğu gibi yine değiştirildi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun enflasyon sepetinde yaptığı değişiklikle gıdanın ağırlığını azalttı; alkol ve tütün ürünlerinin ağırlığı ise arttırıldı.
Enflasyon hesaplamasında gıdanın ağırlığı yüzde 23,68'den 21,77'ye düştü.
Ancak gıda, ağırlığı yaklaşık 2 puan düşürülmüş olmakla birlikte TÜFE'de 2017'de de yüzde 21.77 ile en büyük paya sahip.
Enflasyonu belirleyen sepette yapılan bu değişiklik, toplumun "enflasyon oranı gerçeği yansıtmıyor" kanısına sahip kesiminde yine tartışma yarattı.
'TÜKETİCİ GIDAYA DAHA MI AZ HARCIYOR?'
Ekonomist Tunca, Türkiye ekonomisinde gıda fiyatlarının enflasyonu artırdığı bir dönemden geçildiğine vurgu yaparak; "Bu dönemin içerisinde tüketici alışkanlıklarında gıdanın payında bir azalma mı oldu da ağırlığı aşağı indirildi?" sorusunu sordu.
Enflasyon sepetinde gıdanın ağırlığına yönelik hükümet yetkilileri ve TÜİK'in açıklamaları arasında tutarsızlık olduğunu savunan Arda Tunca sözlerine şöyle devam etti:
"Hükümet yetkililerinden geçtiğimiz günlerde 'gıdanın ağırlığında herhangi bir düşüş yapılmayacak' söylemini duyduk. 'Türk tüketicisinin gıda harcamalarına ilişkin geliri içerisindeki payda bir azalma yok' dendi. Fakat kısa süre sonra TÜİK'ten bunun tam tersi bir açıklama geldi ve gıdanın payı azaltıldı. Bu çelişkili açıklamalar şüpheye yol açıyor."
'TÜİK, TOPLUMU AMACIN ENFLASYONU DÜŞÜK GÖSTERMEK OLMADIĞINA İKNA ETMELİ'
"Yani zaten gıda enflasyonu yaşamış bir ülkeyiz, tam bu sırada gıdanın payı düşürülüyor. Şimdi hakikaten bu derece mi indi? Bu konuda inandırıcı bir açıklama gelmesi lazım. TÜİK'in çıkıp 'Bu yaptığımız düzenleme tamamen tüketim alışkanlıklarındaki değişiklikle, anketlerle ilgili; gıda enflasyonunu düşük göstermek gibi bir amacı yoktur' demesi gerekiyor."
'GIDADAN KISAN TÜKETİCİ, ALKOL VE TÜTÜNE Mİ YÖNELDİ?'
Enflasyon sepetinde alkol ve tütün ürünlerinin ağırlığının artırılmasına konusunda ise Arda Tunca, "Arka arkaya ötv zamları yemiş alkol ve tütün ürünlerinde tüketim mi artı?" sorusunu sordu.
"Üçüncü çeyrekte 1.8 küçülen bir ekonomimiz var. Küçülen bir ekonomi, insanların gelirleri azaldı demek. Gelirleri azalan yerde tüketim ötv zammı olan ürünlere mi yoksa her şeyden kısıp gıdaya mı yönelir. Bu mantıkla gidince de şüphe duyuyorsun ister istemez. Oturup düşünmek zorunda kalıyorsunuz, 'kim neyle oynuyor' diye. Bu değişiklik enflasyon düşük çıksın diye mi yapıldı?" dedi.
'MERKEZ BANKASI'NA MAZERET Mİ ARANIYOR'
Arda Tunca, Merkez Bankası'nın para politikası ve enflasyon arasındaki ilişkiye de dikkat çekti.
Tunca, "Merkez bankası faizleri enflasyona göre belirliyor. Dolayısıyla enflasyon önümüzdeki günlerde daha düşük çıkarsa ona göre mi bir faiz politikası belirlenecek? Bu değişiklik acaba oraya yönelik bir çalışmayı da mı ifade ediyor? Yani 'Merkez Bankası'nın faiz artırmaması için bir mazeret üretelim' mantığımı içeriyor" diye konuştu.
'KUR ETKİSİYLE ENFLASYON ÇİFT HANEYE YÜKSELECEK'
"Ciddi bir kur etkisi yaşıyoruz. Tükiye, yabancı paranın yarattığı etkiye, yabancı paranın değerindeki değişikliğe maruz kalmış bir ekonomi. O nedenle esas olarak kurda bu etkiyi göreceğiz. Eğer önemli boyutta gıda enflasyonu yaşayacak olursak, gıdanın payı azaltıldığı için enflasyon düşük gelecek. Eski yönteme göre ise bu daha yüksek bir enflasyona sahip olacağımızı ifade ediyor."
