Dünyada koronavirüsle mücadelede en başarılı ülkelerden biri olan Singapur'da, ülkelere göre salgının sona eriş tarihini tahmin etmek amacıyla bir modelleme yapıldı.
Singapur Teknoloji ve Tasarım Üniversitesi'nin yaptığı ve mayıs ayında güncellediği araştırmada, yapay zeka aracılığıyla salgının ülkelerde ne zaman biteceği konusunda bazı tahminlerde bulunuldu.
Sözcü’den Yiğit Can Kaytmaz'ın haberine göre, Singapur Teknoloji ve Tasarım Üniversitesi bünyesindeki Veri Destekli İnovasyon Laboratuvarı’nın (Data-Driven Innovation Lab) “Kovid-19’un Tahmini Takibi” ismi verilen araştırmasında günlük vakalar, ölüm ve diğer tıbbi detaylarla istatistik bilimini ve epidemiyolojik modeller bir araya getirildi.
‘Kesin değil, mevcut şartlar altında bir öngürü’
Araştırmayı yürüten ekip, Kovid-19 ile ilgili birçok bilinmez olduğunu ve insan davranışının dinamik yapısının da salgının yayılmasıyla ilgili değişken yaratabileceğini açıklayarak, “Bu veriler yüzde 100 net ve kesin değil, sadece mevcut şartlar altında bir öngörü. Bu veriler sadece gerçek geleceği şekillendirmek için harekete geçmek için bir rehber olarak kullanılabilir” yorumunu yaptı.
Araştırmayı yürüten bilim ekibi, farklı modeller ve verilerden faydalandıklarını açıklarken, “Her bulaşıcı hastalığın bir yaşam döngüsü var. Salgının patlaması, hızla yayılması, yavaşlama hızı ve sona ermesi şeklinde. Fakat salgında bu yaşam döngüleri ülkelere ya da bölgelere göre değişiklik gösterebiliyor. Farklı ülkeler aynı anda farklı fazlarda olabiliyor. Örneğin 21 Nisan’da Singapur Başbakanı Hsien-Loong Lee, sokağa çıkma yasaklarını uzatırken İtalya Başbakanı Giuseppe Conte de 4 Mayıs’ta işletmelerin tekrar açılması için plan yaptıklarını açıkladı” ifadesini kullandı.
‘Verileri yayınladıktan sonra kamuoyuna kapattılar’
Singapur merkezli bilim ekibi hazırladıkları bir grafikle ülkelerde koronavirüsün ne zaman sona ereceğini modelledi. Kısa bir süre sonra yayından kaldırılan bu verilerin resmi ya da kesin bir gerçeklik sunmadığını aktaran bilim insanları kısa bir süre sonra bu verileri “iç kullanım” için kamuoyuna kapattı.
Fakat yayınlanan veriler ve öngörüler gündem oldu. Koronavirüsüyle mücadele eden her ülke için hazırlanan özel grafiklerde, ülkelerin verilerinden alınan detaylarla bir takvim ve plan yapıldı.
Singapurlu bilim insanları Türkiye ile ilgili olan öngörülerin 6 Mayıs 2020 tarihine kadarki verilerden alındığını açıkladı.
Uzmanlar modellemeye göre Türkiye’de salgının bitmesi için yaklaşık 120 günlük bir süreye ihtiyaç duyulduğunu tahmin etti.
‘Tahmine göre, Türkiye’de 8 Eylül’de bitecek’
Raporda, salgının hangi ülkede kaç gün daha devam edeceği hazırlanan yapay zeka ve modelleme ile belirlendi. Grafikteki dikey çizgide gün bazında değişken yer alırken yatay çizgide ise, “Teoride salgının 7 Mayıs’tan itibaren bitmesi öngörülen gün sayısı” gösterildi.
Araştırmada, tahminin belirsiz olduğu ve zaman içinde değişebileceği vurgulanırken salgının teoride 8 Eylül 2020’de biteceği iddia edildi.
Grafikte gün sayısındaki değişkenlik ve olası hatalara da dikkat çekildi. Uzmanlar Türkiye’deki gün bazındaki değişikliği 5 gün olarak kayıtlara geçti.
