IŞİD’in kente yönelik saldırıları ile birlikte çok sayıda sivil tahliye edildi. Ancak kentten çıkamayan yüzlerce kişi olduğu belirtiliyor. Nitekim IŞİD’in önceki gün en az 400 kişiyi infaz ettiği haberi gelse de yerel kaynaklar sayının çok daha fazla olduğunu öne sürüyor. IŞİD’in elinde rehineler olduğu biliniyor ve önümüzdeki günlerde toplu katliam yapılmasından korkuluyor. Halktan IŞİD’e katılımlar olması nedeniyle rehine sayısına dair net bilgi de bulunmuyor.
Suriye basınında yer alan ve askeri kaynaklara dayandırılan haberlerde, Suriye ordusunun Palmira’yı geri almak üzere hazırlıklarını tamamladığı ve kentin 1 km kadar batısında konuşlanmaya başladığı bilgileri yer alıyor.
Suriye ordusunun Palmira çevresinde IŞİD konvoylarına ve toplandıkları noktalara yönelik hava saldırıları da sürüyor. Onlarca noktada sıcak çatışmalar devam ettiği için Suriye ordusu ve IŞİD’in sahadaki kazanım ya da yenilgilerine dair kesin yorumlar yapmak mümkün değil. Yine Palmira’yı elde tutmak veya geri almak için devam eden çatışmalar kent ve birkaç kilometre çevresi ile sınırlı değil.
Saha kaynaklarının Sputnik adına kendileriyle görüşen gazeteci Hediye Levent'e aktardığı bilgilere göre, çatışmalar kentin doğu ve batısında yoğunlaşmış durumda. Kentin batısında Humus kenti bulunuyor, doğusu Deyr Ez Zor kentine açılıyor, kuzeyinde de ülkenin en büyük gaz yataklarından birinin yer aldığı Eş Şa’ar bölgesi yer alıyor. Palmira çevresindeki çatışmaların birkaç yüz kilometrekarelik bir alana yayıldığı söylenebilir.
Kaynaklar, IŞİD’in, Palmira’nın batısındaki bazı yerleşim birimlerine saldırdığını ve Humus kentine doğru ilerlemeye çalıştığını aktarıyor. Suriye ordusunun ise Palmira’nın batısında, doğusunda ve kuzeyinde IŞİD’e karşı operasyonlarına devam ettiği belirtiliyor.
Suriye’nin kalbi olarak adlandırılan Humus kenti, Ürdün sınırındaki Dera kentinden başlayıp Şam, Hama, Halep kentlerini birbirine bağlayan ana güzergâhın tam ortasında yer alıyor. Aynı zamanda Akdeniz kıyısındaki Lazkiye ve Tartus kentlerini Şam’a bağlayan Humus ülkenin hayati önemdeki kavşağı durumunda.
IŞİD ve diğer silahlı grupların Lübnan-Suriye sınırındaki en önemli güzergâhı olan Kalamun Bölgesi’nin büyük kısmı Humus sınırları içinde yer alıyor. Kalamun Bölgesi’ndeki lojistik güzergâh Şam kırsalına kadar uzanan geniş bir alanı içine alıyor.
Suriye ordusu geçen yıl silahlı grupların Lübnan-Suriye lojistik hattını kesmek için geniş çaplı bir askeri operasyon düzenleyip bu bölgeyi kontrol altına aldı. Ancak IŞİD ve El Nusra’nın da aralarında olduğu silahlı gruplar bölgede tekrar güçlendi. Suriye ordusu ve Hizbullah’ın geçen günlerde ortak yürüttüğü askeri operasyonlarda stratejik önemde bazı noktalar kontrol altına alındı. Bununla birlikte Kalamun bölgesi üzerinden Humus, Hama ve Şam’a yönelik tehdit hafifletildi. Ancak Humus kentinin Kalamun bölgesi ile Palmira’ya açılan arazi arasında konumlandığı gözönüne alındığında kentin iki taraflı abluka altına alınmaya çalışıldığı söylenebilir.
IŞİD’in Palmira-Humus arasındaki Al Farqalas gibi kente yakın bazı yerleşim birimlerini ve köyleri ele geçirdiği, bazı köylerde de çatışmaların devam ettiği belirtiliyor.
Örgütün Humus’a ilerlemesi, Suriye ordusu ve Hizbullah’ın Kalamun bölgesindeki askeri kazanımlarına büyük zarar verebileceği gibi Şam’ın Lazkiye ve Tartus gibi sahil kentleri ile bağlantısına büyük tehdit oluşturabilir. Yine Şam ile Hama, Halep, Deyr Ez Zor kentleri arasındaki bağlantı Humus üzerinden sağlanıyor. Bu ana güzergâhın tamamen olmasa da kısmen IŞİD’in eline geçmesinin yiyecek, yakıt gibi sivil ve askeri nakliyatları önemli ölçüde aksatabileceği belirtiliyor.
Diğer taraftan Palmira’nın kuzeyinde ülkenin en büyük gaz yataklarından biri olan Eş Şa’ar bölgesi yer alıyor. Humus ile Palmira arasında kalan Eş Şa’ar bölgesinin diğer ucu Rakka ve Halep kırsalına bakıyor. Uzun süredir Eş Şa’ar bölgesindeki dağlık alanda IŞİD ve Suriye ordusu arasında şiddetli çatışmalar devam ediyor. Bu bölgedeki rafineriyi bir süre elinde tutan IŞİD aralarında mühendisler ve rafineri çalışanlarının da olduğu 200’den fazla insanı infaz etmişti.
Birkaç kez el değiştiren bölge IŞİD’in Palmira’yı ele geçirmesinin ardından çatışmaların iyice şiddetlenmesiyle yeniden Suriye ordusunun kontrolüne geçti. Gaz yataklarının bulunmasının yanı sıra Humus-Palmira-Deyr Ez Zor güzergâhını baskı altına alması nedeniyle bu bölgenin kontrol eden tarafa askeri açıdan avantaj kazandırdığı belirtiliyor.
IŞİD'İN GÜÇLÜ OLDUĞU DEYR EZ ZOR VE IRAK SINIRINA UZANIYOR
Batısında Humus kenti ve Kalamun bölgesi bulunan Palmira’nın doğusu ise Deyr Ez Zor kentine açılan kırsala açılıyor. El Arak ve El Hayl doğalgaz bölgelerinin olduğu bu kırsal IŞID’in güçlü olduğu Suriye-Irak sınırına uzanıyor.
Deyr Ez Zor kenti çevresinde uzun süredir şiddetli çatışmalar devam ediyor. Kent kırsalında etkili olan IŞİD’in Palmira-Deyr Ez Zor arasındaki kırsal bölgeyi kontrol altına alması halinde El Arak ve El Hayl gibi doğalgaz bölgelerini ele geçirmenin yanı sıra Deyr Ez Zor kentinin ülkenin geri kalanı ile bağlantısını kesebileceği belirtiliyor. Kaynaklar, Palmira’nın ve çevresinin Suriye ordusu tarafından geri alınamaması halinde Deyr Ez Zor kentinin de IŞİD’in eline geçebileceği yorumları yapıyor.
Sputnik’e bilgi aktaran saha kaynakları Suriye ordusunun bu bölgeyi uçaklarla vurduğunu, IŞİD’in Deyr Ez Zor kırsalı ve Irak’tan lojistik teminine engel olmak üzere operasyon yürüttüğünü söylüyor. Kaynakların aktardığına göre hava saldırılarının yanı sıra bazı bölgelerde sıcak çatışmalar da devam ediyor.
IŞİD’in Palmira’yı ele geçirmesi ile birlikte Suriye’nin yarısından fazlası IŞİD, El Nusra gibi silahlı grupların eline geçmiş oldu. Nicelik açısından silahlı grupların elindeki bölgelerin büyük kısmı ülkenin doğusunda ve boş arazi ya da çöl. Nüfusun yoğun olduğu ve iç göçle birlikte birkaç katına çıktığı Şam, Humus, Lazkiye, Tartus gibi kentler ise ülkenin batısında yer alıyor. Ticaret ve eğitim, sağlık gibi kamu hizmetlerinin ülkenin batısında yoğunlaşması nedeniyle IŞİD ve diğer silahlı grupların kontrol ettiği bölgeler yüzölçümü olarak büyük olsa da nitelik açısından aynı oranda etkili değil. Ancak kent kırsallarını baskı altına alması ve ana güzergâhlara yakın bölgeleri tehdit etmesi açısından Suriye yönetimine ve Suriye ordusuna sıkıntı yaşattığı açık.
Öte yandan Suriye ordusunun, büyük oranda çöl ve açık arazi olmasına rağmen Palmira’dan çekilmesi tartışmalara neden oldu. IŞİD’in Palmira’daki varlığı hem Humus’a hem Deyr Ez Zor’a tehdit oluşturuyor.
Sputnik’e bilgi aktaran kaynaklar Suriye ordusunun 5.yılına giren savaş nedeniyle çok yorgun olduğunu, bazı günler ülkenin çeşitli yerlerindeki çatışmalı bölge sayısının 200’ü geçtiği, silahlı grupların Lübnan, Ürdün, İsrail, Irak ve Türkiye sınırlarını lojistik hat olarak kullandığı için askeri ve lojistik ihtiyaçlarını sürekli yenileyebildiğini ve ordunun toparlanmak üzere Palmira dâhil bazı noktalardan çekildiğini söylüyor.
