'Rakka, Türkiye'nin stratejik önceliği değil'

21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Başkanı Doç. Dr. Serhat Erkmen, IŞİD'in Suriye'deki 'kalesi' konumunda olan Rakka'ya kısa vadede bir operasyon düzenlenmesinin olası görünmediğini söyledi. Erkmen, "Eğer IŞİD Rakka'dan çıkartılacaksa, Rusya ve Suriye'nin desteğini almayan operasyonun şansı olmadığını düşünüyorum" dedi.

Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonuyla IŞİD’in Türkiye-Suriye sınırında kontrol ettiği bölgeden güneye doğru itilmesiyle birlikte IŞİD’in Suriye’de en güçlü konumda olduğu kent olan Rakka’ya operasyon düzenlenebileceği bir süredir konuşuluyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 7 Eylül’de Çin’deki G-20 Zirvesi’nde görüştüğü ABD Başkanı Barack Obama’nın Rakka konusunda Türkiye ile beraber operasyon düzenlemek istediklerini söylediğini açıklamış, "Bizim açımızdan bir sıkıntı olmayacağını belirttik. ‘Askerlerimiz bir araya gelsinler, ne gerekiyorsa bu yapılır’ dedik” ifadesini kullanmıştı.

IŞİD’le mücadele için kurulan uluslararası koalisyonun sözcülerinden Albay Dorrian da 8 Eylül’de düzenlediği basın toplantısında IŞİD’in Rakka’ya düzenlenlenmesi konuşulan operasyonla ilgili olarak “Biz bu konuda Türk ordusu ve (ağırlığını YPG’nin oluşturduğu) Demokratik Suriye Güçleri ile birlikte ne tür bir hazırlık yapmamız gerektiğini planlamaya çalışıyoruz” demişti.

TÜRKİYE: YPG'NİN OLDUĞU BİR OPERASYANDA YER ALMAYACAĞIZ

Hürriyet gazetesi yazarı Abdülkadir Selvi de dünkü köşe yazısında, "ABD, ‘Rakka operasyonunu PYD’siz nasıl yapabiliriz bunu oturup konuşalım’ diyor. Bu YPG’den vazgeçtikleri anlamına gelmiyor. Ama önemli bir tavır değişikliği” şeklinde bir kulis bilgisi paylaştı.

Olası Rakka operasyonuyla ilgili son açıklama ise Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’dan geldi. Kalın, bugün TRT Haber’de katıldığı programda ABD’nin Türkiye’ye yaptığı 'Rakka’ya beraber operasyon' teklifinin sorulması üzerine, müzakerelerin devam ettiğinin, Türkiye'nin Suriye’nin bütün şehirlerinin IŞİD'den temizlenmesini desteklediğinin ancak kesin surette içinde YPG’nin olduğu bir operasyonda yer almayacağını belirtti.

'ABD TÜRKİYE’Yİ PYD İLE ORTAK OPERASYONA YÖNLENDİRMEYE ÇALIŞIYOR'

Olası Rakka operasyonu hakkında Sputnik’e değerlendirmelerde bulunan Doç. Dr. Serhat Erkmen, IŞİD’in Suriye’de güç kaybetmesinin Türkiye’nin çıkarına olduğunu ancak Türkiye’nin PYD ile ortak bir operasyona katılmasının mümkün olmadığını ifade etti.

Erkmen, "Türkiye açıkça terör örgütü olarak tanıdığı bir grupla birlikte sınır ötesinde silahlı bir müdahaleye gidemez. Kimse bu konuda hayal görmesin. Amerikalılar uzun süredir Türkiye’yi buna yönlendirmeye çalışıyorlar ama bu, olacak iş değil. Dünyanın hiçbir yerinde kimse bunu yapmaz zaten. Türkiye sürekli ‘PKK eşittir PYD’ diyor ve bunun olduğu bir operasyonda bulunmam diyor” diye konuştu.

'TÜRKİYE İLE ABD ARASINDA TAM BİR UYUŞMA YOK'

Türkiye’nin ABD ile ortak Rakka operasyonu düzenlemesinin ABD’nin YPG’ye desteği nedeniyle mümkün görünmediğini kaydeden Erkmen, "Eğer Türkiye, büyük çapta bir askeri operasyonla ABD ile işbirliği yaparak Rakka’ya gidecekse bu çok ciddi ve çok büyük bir stratejik karar olur. Ama şu anda ben bunu doğrulayan bir şey göremiyorum. Sahadaki verilere bakıyorum, ben böyle bir şey göremiyorum. Çünkü ABD’nin sahadaki en yakın müttefiki (PYD/YPG) ile Türkiye arasında çok büyük bir sorun var. Ayrıca Fırat Kalkanı operasyonu başladığı andan itibaren ABD ile fikirlerimiz yüzde yüz uyuşmuyor, bunu da görüyoruz. Bunun Musul boyutuna baktığımızda geçmişe göre daha fazla işbirliği var ama orada da tam bir uyuşma yok. Dolayısıyla bence çok uzun vadeli şeyler konuşuluyor, şu anda Fırat Kalkanı operasyonu daha ileri bir evreye gelmeden bundan bahsetmek sadece zihin jimnastiği şeklinde gelişiyor" dedi.

'RUSYA VE SURİYE’NİN DESTEĞİNİ ALMAYAN OPERASYONUN BAŞARI ŞANSI OLMAZ'

ABD’nin, sadece YPG güçleriyle Rakka’ya bir operasyonu da öngörmediğini dile getiren Erkmen şöyle devam etti:

“Eğer öyle bir ihtimali öngörselerdi, Amerikalılar zaten Türkiye’ye bu şekilde yaklaşmazlardı. Eğer gerçekten Türkiyesiz veya sadece YPG ile bu işi başarabileceklerine inansalardı Türkiye’ye ‘bizimle olun’ demezlerdi. Bence bu iş o kadar da kolay değil. Irak şartlarını düşününüz; Irak’ta Irak ordusu, Şii milisler, Peşmerge, pek çok unsur kullanılarak bir güç yaratılmaya çalışılıyor. Rakka’da sadece YPG ile oraya ilerlemek çok mantıklı görünmüyor. Eğer IŞİD Rakka’dan çıkartılacaksa bence burada Rusya’nın ve Suriye merkezi hükümetinin desteğini almayan bir operasyonun bir şansı olmadığını düşünüyorum. Onu da söyleyeyim."

'RAKKA OPERASYONUNA DAİR KONUŞULANLAR PAZARLIKLARIN PARÇASI'

Erkmen, Rakka’ya kısa vadede operasyon düzenlenmesinin gerçekçi görünmediğini de belirtirken, "Ben Rakka operasyonunun şu aşamada gerçekten bir beyin cimnastiği ya da uzun vadeli pazarlıkların bir parçası olduğunu düşünüyorum. Yoksa sahada böyle bir şey görülmüyor. Sahada Rakka operasyonunun kısa bir süre sonra başlayacağını gösteren hangi olgu var; ben böyle bir şey görmüyorum. Birtakım işbirliklerinden ve pazarlıklardan bahsediliyor şu anda; somut bir şey yok açıkçası” dedi.

'FIRAT KALKANI OPERASYONU KISA SÜREDE BİTMEYECEK'

Erkmen, yaklaşık bir aydır devam eden Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonunu da değerlendirdi. Türkiye’nin desteğiyle Cerablus’un kısa sürede ÖSO unsurları tarafından ele geçirilmesinin ardından Türkiye’de ‘aceleci’ yorumlar yapıldığını, “üç gün sonra Halep’e gireceğiz, bir haftaya Bab düşer, hemen Rakka’ya gidilir” şeklinde saha bilgisinden ve olan bitenin gerçekliğinden uzak yorumlar yapıldığını belirten Erkmen, şöyle konuştu:

"Ben baştan itibaren şunu söyledim; bu operasyon sandığınızdan daha uzun sürecek. Sonuçta karşınızda yıllardır pek çok devlete ya da devlet dışı aktöre karşı gayrınizami harbin bütün inceliklerini öğrenmiş ve çatışma potansiyeline sahip bir aktör var. IŞİD’den hiçbirimiz hoşlanmıyoruz, onun bir terör örgütü olduğunu biliyoruz ama yıllardır ABD’ye, Rusya’ya, Irak merkezi hükümetine, Suriye hükümetine ya da diğer silahlı gruplara karşı gerilla savaşını gayet iyi uygulayabilmiş ve bu konuda tecrübesi olan bir yapıdan söz ediyoruz. Dolayısıyla bunun öyle bir hafta-on günde bitecek bir şey olmadığı en baştan belliydi. Zaten sahadaki tertiplenmeye baktığımızda TSK’nın bu işi çok kısa süre içerisinde hemen bitireceğiz şeklinde bir yaklaşımdan ziyade güvenliğin ön plana alındığı bir yaklaşıma sahip olduğunu görüyoruz. Belki çok kısa sürede bitecek ortamı oluşturuldu ama açıkçası sahadaki gelişmeler öyle çok kısa sürede bitmeyeceğini baştan gösteriyordu.”

'TÜRKİYE’NİN DESTEĞİ OLMASA ÖSO ELİNDEKİ TOPRAKLARI KAYBEDER'

ÖSO’nun, çok parçalı, disiplinden yoksun bir yapı olduğunu ifade eden Erkmen, “Şu konudaki yoruma katılıyorum; Türkiye’nin desteği olmasa ÖSO’nun IŞİD’e karşı hiçbir şansı yok ve tuttuğu toprakları kaybeder. Bu doğru. Fakat bir de bunu tersten okuyalım; ABD’nin desteği olmasaydı YPG o kadar ilerleyebilecek miydi? ABD’den destek almadığı süre zarfında YPG’nin IŞİD karşısında performansı neydi? Bunu, şuraya çekmemek gerekiyor: ‘ÖSO, IŞİD’e yeniliyor, o zaman IŞİD’i buradan çıkartabilecek yegâne kara gücü YPG’dir.’ Buna yönelik bir propaganda da var ortada. Ben bunun son derece bilinçli yapıldığını ve gerçekçi de olmadığını düşünüyorum. 2015’in başlarından önceki durumu hatırlayalım. Yoğun Amerikan desteği almadan önce YPG’nin karşı karşıya geldiği durumu hatırlayalım. Bu sadece ÖSO’ya bağlı bir şey değil, diğer muhalif unsurlar da IŞİD’le karşı karşıya geldiklerinde silah gücü, tecrübe ve sayı nedeniyle etkili olamadılar. O anlamda o, farklı noktalarda kullanılmaya açık bir yorum" dedi.

'EL BAB’A DOĞRU YAKLAŞILDIKÇA İŞ DAHA DA SERTLEŞECEK'

Fırat Kalkanı operasyonunun uzun sürmesinin başından beri beklendiğini ifade eden Erkmen, şöyle devam etti:

“İçeriye doğru gittikçe bu sürecin daha da uzaması, çetrefilleşmesi, şiddet dozajının yükselmesi bekleniyordu zaten, bu doğaldı. Zaten olması beklenen şey buydu, o oluyor. Onun dışında olağanüstü bir şey olduğunu sanmıyorum. Ama güneye doğru indikçe, Bab’a doğru yaklaştıkça iş daha karmaşıklaşacak, daha sertleşecek. Belki o zaman biz daha fazla şehit verebiliriz. Bunların hepsi mümkün. Ama unutmayalım ki Türkiye, sınırlarının ötesinde zor bir coğrafyada operasyon yürütüyor. Bu operasyon başladığında operasyonun ilk düşman IŞİD’di ama nihai stratejik hedefi arasında PYD/YPG’nin de Fırat’ın doğusuna çekilmesi vardı. Bir taraftan da YPG’nin de Fırat’ın batısında kontrol ettiği bölgeleri ABD’nin desteğiyle koruduğunu unutmayalım. Yani aslında Türkiye’nin bir tane rakibi yok orada; IŞİD var, YPG var olmaya devam ediyor, bir de sahada birtakım ayak oyunları da dönüyor. Bunlarla birlikte düşünüldüğünde bunun kolay bir süreç olacağını kimse düşünmemeli zaten. Ama zor olması, yapılmaması gerektiği anlamına gelmez. Sadece kolay işler değil zor işler de yapılır.”

Erkmen, “Rakka operasyonu Türkiye’yi bataklığa sürükler” yorumlarıyla ilgili olarak ise “Şu anda Türkiye için stratejik öncelik Rakka mıdır, bunun iyi tanımlanması gerekiyor. Bence değil. Ben, Türkiye’nin ulusal güvenliğini önceliğe aldığım zaman Rakka’nın, Türkiye’nin birinci derecede bir ulusal güvenlik sorunu olduğunu düşünmüyorum. Bu nedenle de bu işin o kadar ileri götürülmesi şu aşamada bana çok mantıklı gelmiyor” diye konuştu.

Türkiye, YPG'yi, PKK’nın Suriye’deki uzantısı olarak görüyor ve bu yapıyla ilişkili DSG gibi örgütlerin de 'terör örgütü' olarak kabul edilmesini istiyor. Ancak, Başta ABD olmak üzere Batılı güçler, Ankara’nın bu görüşünü kabul etmiyor. Ankara, ayrıca YPG'ye silah verilmesine de sert bir şekilde karşı çıkıyor.