Bir yılın ardından: Rusya'nın Suriye'deki operasyonunun beş kilometre taşı

Rusya, tam bir yıl önce, 30 Eylül 2015'te Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın talebi üzerine bu ülkede terörle mücadele operasyonuna başladı.

Operasyonda henüz teröristlere karşı net bir zafer elde edilmezken, bir yıllık süreçte yaşanan beş kilometre taşı gelişme, Suriye'deki gidişatı değiştirdi.

PALMİRA'NIN KURTULUŞU

Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri, operasyon sırasında Suriye'nin en önemli kentlerinden, Dünya Mirasları Listesi'ndeki Palmira Antik Kenti'ni teröristlerden temizledi.

Mayıs 2015'te IŞİD'in kontrolüne geçen kent, Mart 2016'da yeniden Suriye birliklerinin denetimine girdi.

SU-24 TİPİ UÇAĞIN DÜŞÜRÜLMESİ

Türk F-16 jetleri, 24 Kasım 2015'te Suriye sınırında Rus Su-24 tipi savaş uçağını düşürdü. Uçaktaki iki pilottan biri hayatını kaybederken, Ankara uçağın hava sahasını ihlal ettiğini savundu, Moskova ise Su-24'ün Suriye sınırında vurulduğunu bildirdi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, olayla ilgili olarak "Sırtımızdan bıçaklandık" ifadesini kullandı ve Türkiye'ye yaptırım kararı aldı. Uçak kriziyle bozulan Türk-Rus ilişkileri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Putin'e yazdığı özür mektubuyla normalleşme sürecine girdi.

PUTİN'DEN KISMİ ÇEKİLME TALİMATI

Putin, 14 Mart'ta Suriye'deki operasyonun ana kısmının sonlandığını belirterek, Rus birliklerini kısmen geri çağırdı.

5.5 ay içinde 7 binden fazla sorti yapan Rus birlikleri, yaklaşık 13 bin terörist öldürdü, teröristlere ait çok sayıda mevziyi, askeri ekipmanı ve aracı imha etti. 

İNSANİ YARDIM

Rusya, Suriye'deki misyonu sırasında Lazkiye'deki Hmeymim Üssü'nde bir ateşkes izleme merkezi kurdu. Ateşkesi izleme ve uluslararası barış önerilerinin sahada uygulama amacına hizmet eden merkez, 28 Temmuz'da Suriye hükümetiyle birlikte Halep'ten ayrılmak isteyen siviller için üç, silah bırakmak isteyen militanlar için bir güvenlik koridoru oluşturdu. Güvenlik koridorları, halka insani yardım, tıbbi malzeme ve su ulaştırılması için de kullanıldı.

BARIŞ SÜRECİ

Bir yandan cihatçılara karşı koyan Rusya, diğer yandan da ABD ile birlikte ateşkes ve barış süreci için yoğun çaba sarf etti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD'li mevkidaşı John Kerry, 27 Şubat'ta ateşkes anlaşması imzalandığını açıkladı. IŞİD ve Fetih El Şam'ın (El Kaide'den ayrılmadan önceki adıyla El Nusra Cephesi) dahil edilmediği anlaşmanın ardından Rusya, Hmeymim Üssü üzerinden Washington'a veri sunmaya başladı.

Ancak birkaç hafta sonra taraflar, ateşkesi ihlal etmeye, ABD ise Rusya'ya ihlallerle ilgili mesnetsiz suçlamalar yöneltmeye başladı ve ateşkes bozuldu.

Rusya ve ABD, sonuncusu 9 Eylül tarihli olan yeni ateşkes ve işbirliği anlaşmaları yaptı ancak bu anlaşmalar da ABD'nin ihlalleri ve isteksizliği nedeniyle sonuç vermedi. Washington, en önemli taahhüdü olan ılımlı muhalifleri Fetih El Şam'dan ayırt etme sözünü yerine getirmedi.