Pentagon neden GPS’e alternatif arıyor?

ABD ve İsrail savunma bakanlıkları son zamanlarda GPS olarak bilinen küresel konumlandırma sistemine bağlı olmadan çalışabilecek gelişmiş navigasyon sistemlerinin tasarımına yönelik ihaleler açtı. ABD'nin savunma teknolojileri üretmekten sorumlu ajansı DARPA da birkaç yıldır alternatif navigasyon sistemlerinin üzerinde çalışıyor.

Sputnik, Amerikan ordusunun neden GPS’ten farklı sistemlerin arayışına girdiğini araştırdı.

‘GPS’LE HEDEFTEN SAPMA ORANI 1-2 METREYE KADAR DÜŞTÜ’

ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) 1993’te ilk kez ordunun hizmetine sunduğu küresel konumlandırma sistemi ilk başlarda uçakların, gemilerin ve kara birliklerinin yerinin tespit edilmesi için tasarlanmıştı, fakat zamanla ‘hassas’ silahların geliştirilmesi alanında yeni ufuklar açtı.

Son yıllarda ABD’de füze, bomba, top mermileri ve hatta mayın gibi çeşitli mühimmatlarda kullanılmak üzere GPS’e bağlı onlarca sistem geliştirildi. GPS, geleneksel güdümleme sistemleriyle birlikte mühimmatların hedeften sapma oranını 1-2 metreye kadar düşürdü.

‘UYDU SİNYALİ KOLAYCA BASTIRILABİLİYOR’

Bu arada uzmanlar, söz konusu sistemlerin ancak ideal şartlarda etkili olduğunu düşünüyor. Navigasyon sistemlerinin Rusya’daki üretici şirketinin müdürü Aleksey Levçenkov, Sputnik’e verdiği demeçte, “Uydudan yönlendirilen hassas silahlar, ancak polisin görevlerinde etkili oluyor. Elektronik harp sistemleri kullanıldığında uydu unutulabilir. Bu durumda yönlendirmek için iki yöntem kalıyor, geleneksel güdümleme ve hedefi aydınlatma” diye konuştu.

GPS’in zayıf noktası, yeryüzündeki elektronik aygıtlarla kolayca bastırılabilen zayıf uydu sinyali. Söz konusu araçların büyük olmasına gerek yok. Geçtiğimiz yıl Rus silah üreticisi Kalaşnikov, insansız hava araçlarına (İHA) karşı kullanılan, mobil ve wi-fi sinyallerini bozabilme becerisine sahip olan REX-1 radyoelektronik tüfeğini tanıttı. Sadece 4.2 kilogram ağırlığındaki silah, uydu navigasyon sistemlerinin sinyallerini rahatlıkla bozabiliyor. Tasarımcıların yaptığı açıklamaya göre söz konusu silah, teknik özellikleri bakımından ABD’deki muadili Batelle’s Drone Defender’e göre çok daha üstün olarak gösteriliyor.

Kalaşnikov şirketinden Sputnik’e yapılan açıklamada, “Cihazlarda tamamen farklı modüller ve parçalar kullanıyoruz. Bir dizi teknik çözüm, uydu navigasyon sistemlerinin beş kilometreye kadar varan yarıçaptaki kanalını bastırmayı sağlıyor. Dünya pazarında bu sınıftaki aygıtlarda görülen en üstün özellikler” ifadelerine yer verildi.

Pentagon birkaç yıldır GPS’in hassasiyetini azaltmaya yönelik çalışmalar yapıyor. 2013’te ABD’nin Maryland eyaletindeki Andrews Hava Üssü'nde uydu navigasyon alıcılarında sinyal karıştırmaya dayanıklı yeni antenler test edildi. Yapılan testler, antenlerin sinyalin koruma düzeyini bir parça yükselttiğini gösterdi.

‘SİNYALLERİ KARIŞTIRMAYA KARŞI ETKİLİ HİÇBİR ARAÇ YOK’

Öte yandan uzmanlar, bunun etkili bir çözüm olduğu konusunda şüpheli.

Rusya’da GSM ve GPS sinyallerini karıştırabilen sivil sistemler üreten şirketten adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, Sputnik’e yaptığı açıklamada, şöyle konuştu: “Uydu sinyallerinin karıştırılmasına karşı etkili herhangi bir araç yok ve ileride de bu tür sistemlerin geliştirileceği söylenemez. Eğer faydalı GPS sinyalinin seviyesi, bir sivrisineğin çıkardığı sesle karşılaştırılabiliyorsa, modern elektronik harp sisteminin yarattığı sinyalin gücü, kalkışa geçen bir uçağın kükremesine benziyor.”

İRAN İHA’YI YANILTICI SİNYALLERLE ELE GEÇİRMİŞTİ

Sinyalleri karıştırmanın yanında uzay navigasyon sistemlerini etkileyebilecek daha farklı araçlar da mevcut. Spoofing olarak bilinen ‘aldatma’ yöntemiyle uydulardan gelen sinyaller taklit ediliyor. Bu teknolojinin sayesinde GPS alıcısının bulunduğu yerle ilgili veriler saptırılabiliyor.

Aleksey Levçenkov, “Bugün yaklaşık 12 spoofing yöntemi biliniyor ve bu yöndeki mücadele, antibiyotiklerle mikroplar arasındaki kovalamacayı andırıyor. Savunma aracı geliştirilir geliştirilmez, yeni bir ‘kırma’ teknolojisi ortaya çıkıyor” diye konuştu.

Rus uzman, Pentagon’un aldatma saldırılarından hissedilir kayıplara uğradığını kaydetti ve İran’ın 2011’de yakalayıp kendi toprağına indirmeyi başardığı İHA örneğini verdi. Olayı anlatan İranlı askeri yetkililer, İHA’nın aldığı GPS sinyallerini saptırıp, indirmeyi başardıklarını açıklamıştı.

Pentagon'un, ABD ordusunun savaşa hazır olma durumunu önemli ölçüde zayıflatabilecek GPS hassasiyetiyle ilgili endişeleri her geçen yıl artıyor. Uydulara bağlı olmadan çalışabilecek ilk navigasyon sistemlerinin testlerinin 2018’de yapılması planlanıyor.