Çavuşoğlu: Yönetime Nazi demiyoruz, uygulama o döneme benziyor

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Nazizmin Almanya’da bittiğini zannediyordum, meğer hala devem ediyormuş” sözlerine Almanya’dan gelen tepkileri değerlendiren Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, “Yönetime Nazi demiyoruz, uygulama o döneme benziyor” ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı’nda basın-yayın kuruluşların Ankara temsilcileriyle bir araya gelen Çavuşoğlu, Suriye’deki son durum ve Türkiye’nin Suriye’deki rolüyle ilgili şunları söyledi:

‘ABD’NİN KAFASI KARIŞIK’

“Suriye konusunda Türkiye yaptığı hamleler ve sonuç alıcı attığı adımlar sayesinde Türkiye artık Suriye konusunda işin tam merkezinde. Herkes de bu rolü teslim etti. Bu süreci Rusya ile gerçekleştirdik. Türkiye’nin şöyle bir farkı oldu. İran ve Rusya AB’nin katılmasını arzu ettiler. Biz Körfez ülkelerini de temsil eden bir ülke olduk. Körfez ülkeleri, Türkiye masada varsa biz de orada oluruz dediler peşinen. Biz de AB gibi Batıyı da dışlamadık. BM’nin de Astana’ya katılmasını biz sağladık. Rusya ile rekabet eder durumda olmadık. Önemini anlattık Ruslar da destek verdiler. BM Güvenlik Konseyi kararı çerçevesinde Astana’nın devam etmesi gerektiğini vurguladık. AB’ye şunu söyledik. Siz bizi dışlıyorsunuz ama sizi adam yerine koyuyoruz size gerekli bilgilendirmeyi yapıyoruz. Türkiye’nin öne çıkan bu rolü sayesinde ikili üçlü toplantılar da yapıyoruz. İran’ı da sistemin içine dahil ettik. Rusya’ya da DAEŞ ile mücadelede ortak hareket edelim dedik. Eski kutuplaşmalara gitmedik. DAEŞ’e karşı mücadelede 65 ülke var. Gerçi bazı ülkeler sadece olmak için koalisyonda var. DAEŞ ile mücadele ederken Suriye’nin toprak bütünlüğü nedeniyle dikkatli adımlar atmak gerekiyor. Kaza olmaması için ortak tedbir almak gerekiyor.

Rakka konusu gündeme geldi henüz verilmiş karar yok. ABD’nin kafası karışık. Farklı görüşler var. Daha önceki anlayışı sürdürmek isteyenler var.

YPG katılsa da çekilse gibi bir görüş ortaya attılar. Ancak biz Türkiye olarak YPG’nin girdiği yerden çıkmadığını örneklerle anlattık. Oralara giderse kalmak için gider. Bu durum da Suriye için çözümden sonra büyük risk olur dedik.”

Çavuşoğlu’nun gazetecilerden gelen diğer sorulara verdiği yanıtlarsa şöyle:

Askerler gibi liderlerin buluşması söz konusu mu?

Planlanmış bir şey yok ama karşılıklı bir fikir olursa neden olmasın. Münbiç, Türkiye ile ABD arasında bir meseledir. Rusya ile Türkiye arasında mesele değildir.

(Eski ABD Başkanı Barack) Obama, (eski ABD Dışişleri Bakanı John) Kerry ve ABD’li askerler YPG’yi Münbiç’ten çekme sözü vermişlerdi… Ortak komisyonlar görevlendirdik, orada da gizlemeye çalıştılar. Ama bizim arkadaşlarımız YPG’nin orada olduğunu tespit etti. ABD sözünü tutmadı ya da tutamadı. Bizim için önemli unsur YPG’nin temizlenmesidir. YPG terör kantonu oluşturmak istiyor. Siyasi çözüm olduktan sonra Moskova deklarasyonunda da söyledik. Suriye’nin ulusal bütünlüğü ve toprak bütünlüğünü destekliyoruz.

Suriye’yi kim yöntecekse Suriyeli olmalı. YPG’li olmamalı. Bizim amacımız orada kalıcı olmak değil. Yarın değişik gruplar arasında başka çatışmalarda kaçınılmaz. YPG daha fazla toprak elde etmek istiyor. Rakka’yı da o nedenle istiyor. YPG’nin DAEŞ diye bir problemi yok. Bunu fırsat olarak kullanıp kendisine alan yaratıyor. YPG’nin hayallerine fırsat vermeyeceğimizi başından beri söylüyoruz.

Almanya taraf mı oluyor referanduma?

Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel ile Almanya’daki toplantı 1.5 saat sürdü. Dostane bir ortamda ama çok açık geçti. Samimi ortamda tüm konuları konuştuk. Almanya’nın tutumunun sistematik olduğunu, kararın Alman istihbaratı ve polisinin organize olarak engellediğini söyledik. Her türlü baskıyı yapıyorlar. En sonunda gelip işyerini mühürlüyorlar. 20 yıldır burası böyle. Burada (HDP Eş Genel Başkanı Selahattin) Demirtaş da toplantı yaptı, her gün düğün yapılıyor o zaman niye düşünmediniz bu engellerin olduğunu. Dürüst ve açık olun dedim. Siz Almanya olarak hayır tarafındasınız dedim. Almanya’nın taraf tutmaması gerekir. Biz bugüne kadar Almanya’ya kaç kere geldik. Almanya aleyhine hiç konuşma yaptık mı? Biz vatandaşlarımıza entegre olun ama haklarınızdan faydalanın diyoruz. Ama siz bizim referandumumuza karışıyorsunuz. Köln belediyesi Cumhurbaşkanı (Recep Tayyip Erdoğan) aleyhine faaliyete izin verdi. Biz size karışmıyoruz siz de bize karışmayın. (Mesela bakın) NSU davasında şahıslar istihbarattan destek almışlar.

‘TÜRK EKONOMİSİ ZAYIFTIR BİZE BAĞIMLIDIR GİBİ BİR HATAYA DÜŞMEYİN’

Gabriel’e Türk toplumu duygu olarak sizden kopuyor dedim. Daha önceki vatandaşlarımıza Türk ve Alman bayrakları veriyorduk. Şu anda hiçbir Türk Alman bayrağı dalgalandırmak istemiyor. Bu baskıdan ötürü. Buradaki vatandaşların kopuşunu sağlayan şey sizin baskıcı tutumunuzdur. Türkiye’yi ekonomik ve turizm açısından tehdit etmeyin. Dış ticaret açığı sizin lehinize. 6 milyar euro otomobil ihraç ettiniz Türkiye’ye. Bunu kullanırsanız siz zararlı çıkarsınız. Türk ekonomisi zayıftır bize bağımlıdır gibi bir hataya düşmeyin.

‘WILDERS BİR NAZİ’DİR, FARKI YOK’

Almanlar Nazi dönemi ifadesine takılmışlar. Bu çok hassas bir konu. Şu anki yönetime siz Nazisiniz demiyoruz, dememiz de söz konusu değil. Orada Cumhurbaşkanımıza hepsi diktatör diyor. Siyasetçiler ve basın diyor. (Ekonomi Bakanı) Nihat Zeybekci’ye tasmalı köpeği dediler. Almanya’da Nazi döneminden bu yana böyle uygulamalar olmadı. İster istemez bu uygulamalar o dönemdeki uygulamaları bize hatırlatıyor. Böyle uygulama hiç görülmemişti ben neyle kıyaslayacağım. Esasen Avrupa’daki genel durum tablo bize 2. Dünya Savaşı öncesini hatırlatıyor. Hollanda’da (aşırı sağcı Geert) Wilders’in yaptıkları, yabancılara karşı yaptıkları Nazilerden ne farkı var. Kendisi bir Nazi’dir, farkı yok.

Cumhurbaşkanı’na yönelik engelleme var mı?

Gabriel kendisi açtı konuyu, bazı yerleri önerdi. Şurada olursa daha olur dedi.

Almanya’dan garanti aldınız mı toplantıların devamı için?

Merkel de bize önceden haber verin ki sorun çıkmasın dedi. Dışişleri bakanlarımız görüşsün demişti. Ben de dün Gabriel ile görüştüm ve liste verdim. Beklentimiz Almanya’nın bu sorunu çözmesidir. Yapmayı planladığımız toplantı sayısı 30 civarında. Bunları Alman makamlarına tamamını bildirdik.  Bunlara bakanların toplantıları dahil

‘HOLLANDA DIŞİŞLERİ BAKANI RİCA EDERSE, ADAM GİBİ, SEÇİM SONRASINDA GELİN DİYE BAKARIZ’

Hollanda’daki durum nedir?

Hollanda Wilders’in kuyruğuna takılmış gidiyor. Dışişleri Bakanı (Bert Koenders) arayıp bizde seçim var anlayış rica ediyoruz deseydi bunu anlayışla karşılardık. Hollandalı bakan darbe girişimi sonrasında beni arayan ilk bakanlardan biriydi. Ama işi büyüttüler ve Wilders’i işin içine kattılar. Bize gelemez dedikten sonra toplantımızı iptal etmeyiz. Her şeye rağmen kaygınız buysa konuşuruz dedim Dışişleri Bakanı’na. Ama seçimden sonra da gelmeme karşıysanız beni durduramazsınız. Ne yaparsanız yapın salonları da iptal etseniz yapacak yer buluruz dedim.  Rica ederse adam gibi seçim sonrasında gelin diye buna bakarız. Her şartta gelmeyin derse bu Cumartesi ben giderim Rotterdam'a. Bu baskıdan ötürü vatandaş patlayacak duruma gelmiş. Vatandaş çok üzgün. Biz gitmezsek yalnız bırakılmış durumda hissederler. Hiç kimse engelleyemez bizi…

Seçimde oy kullanmaya yönelik bir engel var mı?

Böyle bir gözlemimiz duyumumuz olmadı. Böyle bir sinyal almadık, bunu beklemiyoruz. Vatandaşların seçimde demokratik haklarının kullanılmasını engellemek yüzde yüz Nazicilik olur. Olursa da her şeyin sonu olur.

‘YUNANİSTAN’DA ŞIMARIK VE IRKÇI BİR ÇOCUK VAR’

Yunanistan ile durum nedir?

Şımarık ve ırkçı bir çocuk var orada. Avrupa ırkçıların esiri oldular. Tüm kıtada aynı durum var. Savunma Bakanı ırkçı partinin genel başkanı. Bir saat içinde Yunanistan’dan Başbakan’dan haber geldi. Biz artık açıklama yapmayacağız dedi. Başbakanımıza da haber göndermişler. Biz de uzatma taraftarı değiliz ama bu şımarık çocuğa sahip çıksınlar. Boş konuşuyor. Bizim kendi aramızda istikşafi görüşmeler var. FIR hattı, adalar vb gibi. Bir mekanizma var. Bizden önce başlamıştı. İlk Kardak krizinden sonra başlatılan bir müzakere. Bizden önce 7 tur yapıldı bu görüşmeler.

‘EN ÖNEMLİ KRİTER YPG, DAEŞ KADAR HASSASTIR’

Münbiç’teki gelişmelerden sonra Rusya’ya güvenmeye devam ediyor muyuz?

YPG çıkmazsa biz Münbiçe gittiğimizde vuracağımızı net şekilde ifade ettik. Rusya’nın bazı iddiaları var, Amerika reddediyor.

Ruslar Münbiç veya başka yerde YPG için destek faaliyetinde bulunursa bizim için sorun olur. Ama gittiği yerde YPG’nin temizlenmesi için gayret sarf ederse bunu da destekleriz. En önemli kriter YPG’dir. DAEŞ kadar hassastır.

ABD’de özel temsilciler hala Obama yönetimindeki kesimler. YPG ile içli dışlı olan isimler.

‘İRAN’LA TİCARET YAPMAK DA SİYASET YAPMAK DA ZOR’

İran ile durumumuz nedir?

İran ile bizim ikili ilişkilerimiz kolay değil. Ticaret yapmak da zor siyaset yapmak da zor. Her ülke bunu söylüyor. Bir metin geliyor vardığımız mutabakattan farklı olduğunu görüyoruz. Mesela bakın tahkime gittik enerji konusunda. 3,5 milyar dolarlık bir borcu var şu an İran’ın bize. Ama bunlar bilinen birşey. İran ile gerçekten ilişkilerimizi iyi götürmek istiyoruz. Buna rağmen ticaretimiz artmaya başlatdı. Biz İran’ın izole edilmesine karşıyız. Bu dogru birşey değil. İran’ın Suriye’deki Irak’taki Bahreyndeki politikalarının doğru olmadığını İran’ın yüzüne söylüyoruz.

İran’ın Suriye’deki rolünü kesinlikle küçümsemiyoruz ama İran’ın ateşkes konusundaki tutumunu güçlendirmesini bekliyoruz. Daha fazla katkı vermesini arzu ediyoruz. İran ile ilişkilerimizi iyi tutmak zorundayız. İran da Suriye’nin toprak ve sınır bütünlüğünü garanti etmeli.

Avrupa’da Türkiye’nin oynadığı rol konusunda kuşku mu var?,

Avrupa’da esas mesele genel kıskançlık. Türkiye’nin bağımsızlığı çok yönlü politika izlemesi başka yerlere gitmesi. Türkiye’nin bu kadar özgür bağımsız ve güçlü olmasını istemiyorlar.

Suriyeli pilotla ilgili gelişme var mı?

Tedavisi devam ediyor.

FETÖ’nün ve diğer örgütlerin son krizlerde etkisi olmuş mudur?

Yüzde yüz etkisi var. Terör öRgütleri para kaynaklarıyla her türlü aleyhte kampanyaya destek oluyor.

Türkiye, YPG ve PKK’dan arındırılmış bir Kürt federasyonuna nasıl bakar?

Varsayımlar üzerinden senaryo yazamayız. YPG ve PKK’ya karşıyız. Kuzey Irak’ta iyi ilişkilerimiz var. Ama bizim iyi ilişkilerimiz Irak’ta ayrı bir devletin ortaya çıkmasına destek verdiğimiz anlamına gelmez.

Suriye’de de siyasi çözüme odaklandık. Siyasi çözümün üç aşaması var. BM, 2254 kararında da var. 1- geçiş dönemi, geçiş hükümetinin iş başına gelmesi ve tüm ülkenin terör örgütlerinden temizlenmesi 2- anayasa komisyonu (biz taslağın görüşülmesine karşı çıktık Astana’da. Bu askeri temsilcilerin işi değil) Dışardan Türkiye’nin bir taslak hazırlaması doğru değildir. 3- Ülkenin seçime hazırlanması. Suriye halkının işbaşına getireceği bir yönetim olacak. Bunlara kendileri karar verecek. Onların tercihi önemli. Biz tavsiyelerde bulunuruz. Ben şahsen güçlü bir parlamento olmasını öneririm. Suriye çok yapılı etnik yapılı bir ülke. Bu nedenle öneririm. Hakların garantiye alınması için bu iyi olur.

‘SURİYE İSTEDİĞİ ÜLKEYE ÜS VERİR, BEN BUNA KARIŞAMAM’

Suriye istediği ülkeye üs verir. Ben buna karışamam. O iki ülke arasındaki anlaşma olur. Rusya’nın iki üssü var. Yeni yönetim karar verirse ben buna itiraz edemem, hakkım değil. İncirlik’i mesela Almanlara da açtık. DAEŞ’e karşı. Biz müdahale kabul eder miyiz?

Suriye’de bizim tıpkı Rusya gibi kalıcı bir üs talebi olur mu Güvenlik kaygılarımızdan ötürü?

Hayır üs talebimiz olmadı. Zaten böyle bir talepte bulunabileceğimiz meşru bir yönetim de yok. Ayrıca teknik olarak zaten sınırımıza yakın bir bölgede askeri olarak da böyle bir üsse ihtiyacımız yok.

ABD’nin merkez kuvvetlerine bağlı Kuveyt’teki deniz piyadelerinin Rakka’ya geçmekte olduğu söyleniyor. Bu konuyla ilgili değerlendirmeniz nedir?

Bu gelişmeden haberdar değilim. Amerika’nın bize karşı bir güç gösterisi içine girmesi söz konusu değil. Mevcut güçlerini daha da güçlendirmesi söz konusu olamaz. ABD ile niye karşı karşıya gelelim. İki müttefik terör örgütlerini değil birbirlerini tercih edecektir.