Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplantısı sonrası açıklamalarda bulundu.
Koca'nın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
- Ağır hasta sayımız 1300'ün üzerinde. Sağlık çalışanlarının yükü 4-5 kat arttı. Özellikle 2 aydır bulaşma hızlanmış durumda.
- Virüsün iz sürücüleri olan filyasyon ekiplerimizin sayısı 11 bin 238'e çıkmıştır. Filyasyon ekipleri yaptıkları tarama ile maruz kaldığımız riski azaltmaya çalışmaktadır.
- Türkiye Kovid-19 şüphelisi hastanın randevu almak için hastaneyi aradığında doktordan "nefesin kesilmeden konuştuğuna göre tedaviye ihtiyacın yok" yanıtını aldığı bir ülke olmadı.
- Her gün ortalama 100 bin test yapılıyor. Artan yeni hasta ve ağır hasta sayısı bugüne kadar kimsenin tedavi almasına mani olmamıştır.
- 140 bin kişi izolasyondan kaçmak istedi
- Grip vakaları salgın açısından çok sakıncalı. Bildiğiniz gibi koronavirüs be grip aynı şekilde bulaşmaktadır. Tedbirlere uymazsak hastalık tıpkı grip gibi yayılabilir.
- Ülkemizde virüse 10 Mart'ta rastlanmıştı. 17 Mart'ta ilk kaybımızı vermiştik. O gün itibarıyla test sayısı 98'di. Salgında çok şey yaşadık. 7 bin 185 hayat son buldu. Bugün ağır hasta sayımız 1300'ün üzerinde toplam vaka sayımız yüz binlerle ifade buluyor.
- Az önce salgının dünyada tırmanışta odluğunu belirttim. DSÖ verilerine göre dünya genelinde tanı konan kişi sayısı 29 milyon 500 bini geçti. Hayatını kaybeden insan sayısıysa 1 milyona yaklaştı. Salgında Almanya 9 bin 437 kayıp verdi. Vefat sayımız Türkiye'nin kıyaslanabileceği ülkeler dikkate alındığında tedavide başarı gösterdiğimizi ortaya koymaktadır. Toplumlar bu salgını kendi başlarına gelmiş bir felaket olarak algılıyor, insanlar yaşananlara karşılık bıkkınlık, hayatın yavaşlamasına karşı öfke duyuyor. Yaşlılarda ölüm kaygısı, hatta suçluluk duygusu gelişmiş durumda. Asıl ilginç olansa salgının bize getirdiği izole edilmişlik hissi ve tüm bu olumsuzlukları bizlerin yaşadığı yanılgısıdır. Gerçekte düşünüldüğü şekilde yalnız değiliz. Sizi düşünen bir aileniz olduğu gibi, sizi düşünen güçlü bir devletiniz var. Gerektiğinde size çare arayacak bir sağlık ordumuz var. Bilmelisiniz ki Koronavirüs salgını sonu yaklaşan bir salgındır. Bunun heyecan verici açıklamasını birazdan yapacağım. Salgının yol açtığı karamsarlık, belirsizlik geçicidir. Dertler çare henüz ufukta görülmemiş olduğundan büyük görülür. Yolumuza dirayetle, bıkkınlığa düşmeden devam edersek, maske ve temizlik kuralına uyarsak, hafızalardan silinemeyecek o görüntülere bizler tanık olmayız
- Salgının başından bu yana pozitif tanı konmuş her hastamız gerekli sağlık hizmetini muntazam şekilde almıştır, almaya devam etmektedir. Pozitif tanı konmuş her kişinin temaslı tanısı yapılmıştır. Virüsün iz sürücüleri olan filyasyon ekiplerimizin sayısı 11 bine çıkmıştır. Salgına karşı verdiğimiz savaşta görevli bu öncü birliklerin dünyada örneği olmadığını yabancı televizyonların yaptığı programlardan biliyorsunuz. Filyasyon ekipleriyle bildiğimiz hastadan, bilmediğimiz hastaya ulaşıyoruz. Salgınla mücadelede uyguladığımız tespit stratejisi sağlık sistemimize sorumluluk yüklüyor. Her gün ortalama 100 bin test yapılıyor. Artan yeni hasta ve ağır hasta sayısı ise bugüne kadar kimsenin tedavi almasına mani olmamıştır. Bilmenizi isterim ki ilk döneme kıyasla sağlık çalışanlarımızın yükü 4-5 kat artmış durumda. Kendinizi bir sağlık çalışanınız yerine koyun. Bu mücadelede onlara verebileceğiniz yegane destek kendinizi virüsten korumanızdır. Bu desteği vermek için elinizden geleni yapın. Hastanelerimize hastalığa yakalanmayarak güç verin. Eşi benzeri olmayan fedakarlıkların sonu artık ölüm olmasın. Size sağlık personelimizden hep iyi haberler verebilmemiz için bize tedbirlere uyarak yardım edin.
- Durumun salgının kontrolden çıktığı şeklinde algılanması yanlış bir algı olacaktır. Hastane yükümüzün arttığı, yoğunluğun da etkisiyle sağlık yatırımlarını öne çektiğimiz illerimizde yatak kapasitesini ayrıca artırdığımız doğrudur. Sorunu krize dönüşmeden çözebiliyor olmamız, kontrol altında olduğunun ispatıdır.
'Bugüne kadar duymayı en çok arzu ettiğiniz şeyi söylemenin vakti geldi'
- Bugüne kadar duymayı en çok arzu ettiğiniz şeyi söylemenin vakti geldi. Tarih sonu gelmemiş bir salgın kaydetmemiştir. Bitmemiş savaş, bitmemiş salgın yoktur. İnsan aklı, koronavirüs karşısındaki galibiyetini ilan edebilecektir. Bilim dünyası, yılın sonuna kadar sonuç alınacağı konusunda hemfikirdir diyebiliriz. Şu anda hazırlık çalışmaları Faz 3 aşamasında olan aşı çalışmaları var. Biz de Türkiye olarak kendi aşı çalışmasını sürdürürken, en erken uygulama için tedarik işlemlerimizi başlattık. Çin aşısının ilk uygulamasına bugün 3 gönüllü sağlık çalışanında başlandı. Sonu görünen salgında son kritik ayları yaşıyor olabiliriz. Aşıyı beklerken, daha dikkatli olalım. Salgın çaresi, yeni bulaşmaların bahanesi olmasın.
- Faz 3 çalışması aşamasında olan 9 aşı var. İngiltere, Almanya ve Çin uygulamayı başlattı. Biz de Sağlık Bakanlığının izniyle Çin Sinovac aşısının Türkiye'deki ilk uygulamasına Hacettepe Üniversitesinde 3 gönüllü sağlık çalışanında başlandı. Ağırlıklı sağlık çalışanları gönüllü olarak katıldı. Baştan 1200 kişiye, devamında 10 bin kişiye yapılmış olacak.
- Yıl sonuna kadar dünyada birçok ülkede aşı uygulamasının başlayacağına, bizim de yıl sonuna kadar bunu başlatabileceğimize inanıyorum.
- Ankara'ya baktığımızda yatak doluluk oranı yüzde 52,9. Yoğun bakım doluluk oranı yüzde 64,8. Ventilatör doluluk oranıysa yüzde 28,1. Son ay günlük ortalama zatürre vaka oranı ise yüzde 6,02. Son hafta zatürre oranı yüzde 3,02. Son üç güne geldiğimizdeyse bu oranın yüzde 2,39'a indiğini görmüş oluyoruz. Ankara'nın son hafta stabil döneme girdiğini, kontrol altına alındığını söylemek istiyorum.
'En yüksek artış Kayseri'de'
- En çok vaka olan iller kıyaslamasında son hafta günlük ortalama vaka sayısının, son ay günlük ortalama vaka sayısına göre değerlendirildiğinde en yüksek artış Kayseri. Bu ilimizi Ankara, Mersin takip ediyor. Son üç günün son haftayla karşılaştırılması dikkate alındığındaysa artış yaşanan ilimizin olmamasıysa son derece umut vericidir. Hasta sayısında azalış olan illerimize baktığımızda Artvin'de, Bartın'da Ardahan'da ciddi düşüşler olduğunu görmüş oluyoruz.
- Bütün Türkiye için yatak doluluk oranı yüzde 51,6, yoğun bakım yatak oranımız yüzde 66,3, ventilatör doluluk oranımız yüzde 33,6
- Yoğun bakım yatak doluluk oranı yüksek iller, Bartın yüzde 77.32, Batman yüzde 76.4, Sakarya yüzde 76.33, Ordu yüzde 75.98, Samsun yüzde 75.74"
- Çin aşısı denemesi 3 gönüllü ile başladı.
- Rusya'da geliştirilen aşıyla ilgili müracaat oldu. Faz 3 için haftaya izin verilebilir.
- Temaslardaki filyasyon oranımız yüzde 99,6. Bu kişilere ortalama 15 saatte ulaşabildiğimizi görüyoruz. Biz zaten filyasyonu günübirlik yapma hedefiyle çalışıyoruz. Bu zamana kadar filyasyon yapılan kişi sayısı 439 binin üzerinde.
'Sokağa çıkma kısıtlaması söz konusu değil'
Soru-Cevap
- (Sokağa çıkma yasağı) Sokağa çıkma yasağı gibi benzer kısıtlamaların tercih edilmediğini biliyoruz. Türkiye için de sokağa çıkma gibi bir yasağın şu an söz konusu olmadığını, Bilim Kurulu'nun da öyle bir önerisi olmadığını söyleyebilirim. Maske ve mesafe pratik, son derece basit iki uygulama, bununla da sonuç aldığımızı biliyoruz. Daha çok hareketliliği azaltan durumlarla ilgili il kurullarımız bazı kararlar alıyor, bunları da destekliyoruz. İl kurullarının kamu değil, özel için de kararlar alabileceğini söylemek istiyorum.
- (Gençlerde koronavirüs vakaları) Gençlerde giderek hayatını kaybedenlerin sayısının aynı olmadığını, düşük olduğunu, hiç olmadığı anlamında söylemiyorum. Ama genç yaşta kaybettiklerimizin genelde ağırlıklı altta yatan bir kronik rahatsızlığı söz konusu idi. En son hayatını kaybeden öğrencimiz de primer immün yetmezliği olan bir öğrencimizdi. 42 gün gibi bir zaman diliminde epey yoğun bir çaba içinde oldular, maalesef hayatını kaybetmiş oldu. Gençlerin bulaştırıcılığının yüksek olduğunu, özellikle kronik rahatsızlığı olan yaşlı büyüklerimize bulaştırma noktasında çok ciddi sorun oluşturduğunu, herkesin virüs taşıyormuş gibi maske ve mesafe kuralına uymaları gerektiğini söylüyoruz.
- (Okulların açılması) Okulların açılmasıyla ilgili genel bir karar alınmıştı, hazırlık ve 1. sınıflarla ilgili 21'inde açılması şeklinde. Bir çalışma yapıldı, bu dönemde özellikle 2+5 gün şeklinde bir uygulamaya geçilecek, hazırlık ve 1. sınıflarla ilgili. Salgının çok yoğun olduğu illerdeyse gerektiğinde il kurulları bu anlamda başlatmama noktasında karar alabilir. 3 hafta sonrası için de salgının seyri, bölgesel durumu tekrar değerlendirilecek.
- (Grip aşısı) Aşıyla ilgili biliyorsunuz pnömokok aşısı piyasaya verilmiş durumda. Hangi hasta grubuna yapılması gerektiğiyle ilgili herhangi bir sorunumuz söz konusu değil. Çocuklarla ilgili de herhangi bir sorun söz konusu değil. Grip aşısı daha Türkiye'ye gelmiş değil, dünyada da uygulamaya başlanmadı. Dünyada arzı yüzde 20'yi değişmedi, sanki korona aşısıymış gibi bir algı oluşuyor. Herkes bu aşıyı mutlak yaptırmalı gibi bir durum söz konusu. Bu doğru değil. Biz geçen yıla göre daha fazla aşıyı tedarik etme noktasında adım attık. Bunun için gayret içindeyiz. Grip aşısını zorunlu yapmamız gereken kişilere özellikle yapılmasını istiyoruz. Bilim Kurulu, bununla ilgili kimlere yapılmalı konusunu tekrar gündemine almış durumda. Kimlere yapılması gerektiği tespit edildiğinde de aşılarımızı yapmış olacağız.
- (Pozitif vakaların toplu taşımayla evlerine gönderildiği iddiaları) Biz özellikle bu salgın döneminde vatandaşımız sağlık kuruluşuna müraacat ettiğinde erken dönemde test yapılarak tanısının konmasını, tanısının pozitif olan kişi için aracıyla evine bırakılmasını organize ediyoruz. Biz pozitif olan vakanın evine araçla bırakılmasını organize ediyoruz. Evine giden, gönderilen kişinin filyasyonunu aynı gün yapmak istiyoruz, onun için 15 saate kadar indi. Temaslılarını tespit ettiğimiz semptomu olanlardan numune alıyoruz. Özellikle temaslı olup semptomu olmayan kişilerle ilgili numune almıyorduk biliyorsunuz. 6 ve 7. gün olmak üzere numuneyi belirti vermeyen, semptomu olmayan temaslıdan almayı önerdi Bilim Kurulu. Bundan sonraki süreçte bunu uygulayacağız. Dünyanın hiçbir ülkesinde 11 bini geçen filyasyon ekibi sahada değil. Dünyanın hiçbir ülkesinde evde izole edilen kişiler takip edilmiyor, hiçbir ülkede erken dönemde ilaç başlamıyor.
- (Vaka sayılarıyla ilgili tartışmalar) Vatandaşımız şundan emin olsun, biz bu dönemde dikkat ederseniz sahada pozitif olan her kimse, yani vaka anlamında söylüyorum, herkese salgın döneminde filyasyon yapıyoruz. Kaç kişiyse, bu kişilerin temaslılarını tespit ederek izole ediyoruz. Bunu gizleyerek siz salgını önleyebilir misiniz? Pozitif olan her vakaya, herkes bizim HES sistemimizde yer alıyor. Yani güvenlikli alan veya güvenli alanla ilgili herkes pozitif olan, HES sisteminin içinde yer alıyor. Önümüzdeki dönemde asıl üzerinde durulması gereken şu olmalı, burada taşıyıcıların 8 değil 188 olmadıkça bir farkı yok, önemli olan o birim, hastane ortamında tedavi edilmesi gereken, sağlık kuruluşuna yük olan hastayı bizim sürdürülebilir kılmamız gerekiyor. Bizim daha çok hastane yükünü gündemimize almamız gerekiyor. Ağır vaka sayımız her gün artıyor, biz istersek düşürsek nereden bileceksiniz, ağır vaka sayısının düşürülmesi vaka sayısının düşürülmesinden daha mı zor? Verdiğimiz tabloda asla bir yanlışlık söz konusu değil, biz günlük hasta sayımızı her gün veriyoruz. Taşıyıcılarla değil, bizim hastane yüküyle uğraşıyor olmamız gerekiyor, odaklandığımız yer orası, vatandaşımız da bu konuda müsterih olsun. Her vatandaşımıza antiviral ilacı veriyoruz, bir paketinin 14 dolar olduğunu söylemek istiyorum.
