Kalp - damar cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Melih Us, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının Türkiye'deki seyrini Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök'e değerlendirdi.
Sözlerinin başında şu anda en kritik dönemeçte bulunulduğunu belirten ve saptanabilen vaka sayılarının 55 binin üzerinde olduğunu belirten Us, "Aktif vaka sayıları ise 523 bin üstünde" dedi. Us, bunu "Şu demek. Saptanabilen 523 bin kişi hastalığı yayıyor. Daha vahimi, gerçek rakam bunun da üstünde" ifadesiyle ayrıntılandırdı.
Us, "Hükümet gerçek rakamları saklıyor mu demek istiyorsunuz?" sorusu üzerine de "Hayır insanlar saklıyor. Hasta olmasına rağmen etrafına söylemeyen veya işini kaybetme korkusu ile hasta olmasına rağmen test yaptırmayan birçok kişi var. Asemptomatik olup da hastalığı yayan kişileri saymıyorum bile" ifadesini kullandı.
Devamında Özkök'ün yönelttiği sorular ve Us'un bunlara verdiği yanıtlardan bazıları şöyle:
- Yeni başlanılan BioNTech aşısının durumu ne?
BioNTech aşısı da çift doz uygulanmakta ve etkinliği % 90’ın üzerinde. Bugüne kadar 3.5 milyon kişiye tek doz yapıldı bu aşıdan.
- Onun tek doz etkinliği ne kadar?
BioNTech’in tek doz etkinliği de bilinmiyor.
- Peki aşılama durumu umutsuz mu yani? Ne yapacağız?
Maalesef aşı tedariki çok sıkıntılı. Yerli aşı üretimi eylül ayına yetişirse belki ülke olarak rahatlarız. Ancak şu aşamada mutlaka daha yaratıcı bir mücadele bulmalıyız.
- Alternatif bir mücadele modeli bulunabilir mi?
Benim asıl uyarım işte bu noktada olacak. Öyle dâhiyane bir fikre de ihtiyaç yok. Benim önerim şu. Ülkemizde uygulanan BioNTech aşısının 3.5 milyon birinci dozu alan kişilere birinci ay sonunda test yaparsak, tek doz etkinliğini saptayabiliriz.
- Ama BioNTech de çift doz aşı. Niye ikinciyi de bekleyip antikor testi yapılmasın ki... Bu bize bir şey kazandırır mı?
Tam aksine acilen ihtiyacımız olan bir şeyi kazandırır. Sağlık Bakanı haziranda 30 milyon BioNTech aşısının geleceğini duyurdu. Bu 30 milyon aşının 15 milyon kişiye yapılması bekleniyor. Oysa ilk dozda ciddi bir sonuç alınıyorsa aşılama stratejimizde köklü bir değişiklik yapabiliriz.
- Ne gibi bir değişiklik?
O zaman ikinci dozu yapmak yerine 30 milyon kişiye tek doz BioNTech yapıp 30 milyon kişinin hastaneye yatma veya yoğun bakıma girme riskini azaltabiliriz. Böylece vatandaşlarımızı ölümcül sonuçlardan koruruz. Eğer daha sonra tedarik edebilirsek BioNTech’in ikinci dozları yaparız.
- Bunun sonunda nasıl bir tablo çıkacak önümüze?
Gelin basit bir matematik hesap yapalım. Anlaşması yapılan 50 milyon Çin aşısı ile iki doz uygulanan 25 milyon vatandaş var. Buna 30 milyon tek doz BioNTech ve 3.5 milyon şu anda yapılan çift doz BioNTech’i eklersek, yaklaşık 57 milyon insanımızı mümkün olduğunca koruma altına almış oluruz.
Mutlaka yapmamız gereken üçüncü bir şey daha var ama maalesef sevimsiz. Eğer ev halkı arasında çalışan var ise evde de maske takalım. Çalışanlar virüsü eve taşıyorlar. Eylül ayı başında bu öneriyi sunduğumda çok tepki aldım. Ancak gelinen noktada ev içi bulaş had safhada.
Bir de hızlı tanı testlerinin yaygınlaştırılması ve rutin tarama testlerinin toplumun her kesimine yayılarak asemptomatik yayıcı vakaların yakalanması gerekiyor.
- Aşı yaptıran ve antikor üreten bir 65 üstü ne kadar emin olabilir? Normal hayatına ne zaman geçebilir?
Biraz önce de söyledim. 65 yaş üstü aşılı hastalarda hastaneye yatış oranı % 50’lere kadar düştü. Tam rakamlar çıkmasa da aşı hastanın yaşam şansını arttırıyor. Yine de hastaneye yatan her dört kişiden biri 65 üstü. Yani maskesiz ve normal hayata dönüş şu an için uzak görünüyor.
- Hocam çevremde özellikle erkeklerde antikor üretimi daha sıklıkla yetersiz çıkıyor. Neden?
Belirli sebebi yok, kişiye bağlı faktörler önemli. Bağışıklık sisteminin performansı ile yakından ilgili.
