İstanbul Kartal’da çöken binada olduğu gibi Elazığ veya İzmir depremlerinde, "Bina girişindeki dükkanlar için kolon kesilmiş, iskân sonrası kaçak kat çıkılmış, bina statiği ile oynanmış..." sözleri duyuldu. Kimi zaman müteahhitler kimi zaman malikler tarafından bilinçsizce atılan bu adımların bedeli kaybedilen canlar oldu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu durumların önüne geçmek için Bina Kimlik Sistemi (BKS) uygulamasını devreye aldı. BKS ile tamamlanan her yapıya sertifika niteliğinde QR kodu ve elektronik etiket verilecek. Teknolojik bir levha halinde binaya monte edilecek sertifika sayesinde o binanın teknik bilgilerine rahatlıkla ulaşılacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürü Banu Aslan Can, sistemin detaylarını Hürriyet gazetesinden Gülistan Alagöz'e anlattı.
'Sorumlulara sadece para cezası verilmeyecek, Savcılığa suç duyurusunda da bulunulacak'
Binaya monte edilecek sertifika sayesinde o binaya ait her bilginin kayıt altına alınacağını söyleyen Can, kimlik verilen yapının 5 yılda bir denetleneceğini dile getirdi. Can, şunları söyledi:
"Binaya kaçak kat yapılmış mı, kolonlara zarar verildi mi, bakılacak. Eğer çözümü mümkün bir müdahale söz konusu ise ‘sorunu gider’ diyeceğiz. Ama can güvenliğini tehdit eden bir durum varsa bina boşaltılacak. Sorumlulara sadece para cezası verilmeyecek, Savcılığa suç duyurusunda da bulunulacak."
BKS ile ev alacak ya da kiralayacak vatandaş ev ne kadar güvenli, yasal olmayan bir işlem var mı görecek. Müteahhit firma ya da mülk sahibi tarafından verilen bilgilerin bu yolla kontrol edilebileceğini belirten Can, "Vatandaş binada kullanılan betondan, iskan tarihine, evlerin büyüklüklerinden yapılan denetim sonuçlarına kadar her bilgiye ulaşacak" diye konuştu.
Deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarında başta kat planı olmak üzere birçok detayın hayati önem taşıdığına dikkat çeken Can, şu ifadeleri kullandı:
"Bina yıkılmış, ailesi enkazda olan vatandaş zaten travma halinde. O halde bilgi vermeye çalışıyor. Şimdi binaya ait tüm bilgiler tek tıkla görülecek. Kimlik levhalarının üzerine beton yıkılsa da sistem zarar görmeyecek. Bina bilgilerine 50 metre mesafeden dahi ulaşılabilecek. Dileriz hiç bir yıkım olmaz, ama olması halinde bu sistem arama kurtarmaya can suyu olacak."
Can, sertifikaların dayanıklı olması ve zarar görmemesi için Aselsan ile çalışıldığını da ekledi.
Yıl sonuna kadar 100 bin bina
İstanbul Kartal’da 2019’da çöken Yeşilyurt Apartmanı sonrası Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un talimatıyla başlatılan BKS sisteminde yıl sonuna kadar 100 bin binaya ulaşılması hedefleniyor. Kurum geçen günlerde yaptığı açıklamada şunları söylemişti:
"Bina Kimlik Sistemine dahil olan binalarda yapı denetimi daha kolay gerçekleştirilecek. Binada izinsiz yapılmak istenen değişiklikler engellenecek ve bu sayede mimari kirliliğin önüne geçilmiş olacak."
İskân alan binalara kimlik sertifikası takılmaya başlandı. Bundan sonra etaplar halinde ‘bina yaşına’ göre diğer yapılara geçilecek. BKS çalışmasında kişisel bilgiler de korunacak. Binada yaşayanlar, ev alacak-kiralayacaklar ve kamu yetkilileri farklı detayları görebilecek.
