'Geri sayım başladı': Tesla iflasın eşiğine nasıl geldi?

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's’in elektrikli otomobil üretim şirketi Tesla’nın kredi notunu düşürmesiyle şirketin hisseleri hızlı bir şekilde değer kaybına uğradı.

Tesla'nın kurucusu ve CEO'su Elon Musk, bu yılın ilk çeyreğinde işleri yoluna koyma sözü verse de Model 3 aracının seri üretimi başarısız oldu. Yatırımcılar elektrikli otomobil üreticisinin hisselerinden kurtulmaya çalışıyor, hedge fonları yöneticileriyse şirketin birkaç ay içerisinde iflas edeceğini öngörüyor.

ŞİRKET BİR TÜRLÜ KARA GEÇEMEDİ

Yatırımcılar, ABD'nin Kaliforniya eyaletinde kurulan ve dünyanın en yenilikçi şirketlerinden biri olarak bilinen Tesla'nın geleceğin otomobillerini başarılı bir şekilde üretip piyasaya sürebileceğine inanıp, şirkete milyarlarca dolarlık yatırım yaptı.

Bu arada özel olarak üretilen Tesla Roadster, Tesla Model S, Tesla Model X adlı süper pahalı spor araçlarından zarar eden şirketin CEO'su Musk, geniş kitlelere hitap edecek bir otomobili geliştirme planları yapıyordu. Fiyatı 35 bin dolar olarak öngörülen ve geçtiğimiz temmuzda seri üretimine başlanan Tesla Model 3 aracı, tam da bu beklentileri karşılayacak bir otomobildi.

Üretimin başlamasına 6 ay kala yeni araç için büyük sıralar oluştu. Hisseleri hızla yükselmeye başlayan Tesla'nın piyasa değeri, Ford ve General Motors gibi küresel otomobil piyasasının büyük ve başarılı aktörlerinin değerini aştı.

NE PARA NE ARABA

Musk, geçtiğimiz yılsonu Model 3 otomobilinden 20 bin adet üretme ve piyasaya sürme sözü vermişti. Ancak mali raporu gören yatırımcılar dehşete kapıldı. Belgeye göre üretilen araç sayısı 360 ile sınırlı kalmış, şirketin uğradığı zararsa 2.2 milyar dolar olarak belirtilmişti.

Bu şekilde üretime devam eden Tesla, saatte 480 bin dolar ya da her dakika başı 8 bin dolar zarar ediyordu.

Musk, ‘en kısa zamanda' işleri yoluna koyup marta kadar Model 3 üretimini haftada 3-5 bin adede çıkarma sözü verse de hiç kimse buna inanmadı. Uzmanlar daha geçen yılsonu, durumu düzeltmenin teknik açıdan mümkün olmadığını belirtmiş ve Model 3 üretimin başarısızlığa uğradığı kabul edilmişti.

Tesla'nın hissedarları Musk'ı sabit maaştan yoksun bırakarak, 2.6 milyar dolarlık hisse ikramiyesine onay verdi, ancak ikramiyenin verilmesi Tesla'nın şu anda 53 milyar dolar olan piyasa değerinin gelecek 10 yılda 650 milyar dolara ulaşması şartına bağlandı. Buna göre şirketin mali değeri 100 milyar doları aştığında ilk hisse payını alacak olan Musk'a her tranş için 50 milyar dolarlık değer artışı şartı koşuldu. Böylelikle Musk'ın kazancı, doğrudan Tesla'nın başarılarına bağlanmış oldu.

ARTIK ÇOK MU GEÇ?

Geçtiğimiz nisanda Tesla'nın piyasa değeri 50 milyar doları aştığında analistler, şirketin değerinin fazla şişirildiği, gerçek değerininse birkaç milyar dolar olduğu konusunda uyarmıştı. Vilas Capital Management yatırım fonu analisti John C. Thompson, "Şirketler kar etmeli, bu şirketteyse kardan eser bile yok. Bundan daha anlamsız bir şey görmedim" değerlendirmesinde bulundu.

Fonun değerlendirmesine göre Tesla'nın, sadece önümüzdeki 18 ayda işletme kayıplarını, sermaye harcamalarını, borç ödemelerini ve işletme sermayesi ikmalini finanse etmek için yaklaşık 8 milyar dolara ihtiyacı olacak.

Oysa şirketin parası kalmadı ve Model 3 teslimatlarındaki gecikme, Model S ve Nodel X'e olan talebin azalması, ayrıca Tesla'nın kredi notunun ileride daha da düşürülme ihtimali dikkate alındığında mali kaynağın bulunması da çok zor görünüyor. Analistler, Musk'ın şirketi dönüşü olmayan bir noktaya getirdiği görüşünde.

Vilas Capital Management, müşterilerini Tesla'nın ‘şüphesiz iflasın eşiğinde olduğu' konusunda uyarırken yatırım yöneticileri, Tesla'nın parasının 3 ay sonra tükeneceğini öngörüyor.