Vedat Milor, menemenin tarihini yazdı

"Menemen soğanlı mı olur soğansız mı?" sorusuyla gündem yaratan gurme yazar Vedat Milor, Hürriyet gazetesindeki bugünkü köşesinde menemen yemeğinin tarihini kaleme aldı.

Geçtiğimiz hafta sosyal medyada bir anket paylaşan Milor, takipçilerine "Menemen soğanlı mı olur soğansız mı" diye sormuş, 437 bin kişinin katıldığı ankette 'menemen soğanlı olur' diyenler yüzde 51 ile kazanmıştı. Anket sonuçlansa da tartışma bitmemiş, menemene soğan konmayacağını iddia edenler sonucu eleştirmişti.

"Menemen soğanlı mı olmalı, soğansız mı? Ortaya bir soru attım, bir girdabın içine çekildim… Her konuda olduğu gibi bu konuda da herkesin ne kadar kuvvetli fikirleri varmış! Meğer menemen yemek, bir haz almanın ötesinde, düşünsel bir aktiviteymiş" diyen Milor, Hürriyet gazetesindeki bugünkü köşesinde, menemenin tarihini yazdı.

"Menemenin, soğanlı yumurtanın dönüşümüyle ortaya çıktığı düşünülebilir" diyen Milor, "Ama kesin yargı yanlış olur. Çünkü bunu destekleyecek tarihsel bulgu yok" diye belirtti.

'15. YÜZYILDA SARAY MUTFAĞINDAKİ ÖNEMLİ YEMEKLERDEN BİRİ'

Milor'un yazısının ilgili kısmı şu şekilde:

"Sahanda soğanlı yumurtanın 15'inci yüzyılda saray mutfağındaki önemli yemeklerden biri olduğunu biliyoruz. Tarihçilerin söylediğine göre; biberin yaklaşık o dönemde, domatesinse çok daha sonra Osmanlı'ya geldiğini göz önünde bulundurursak menemenin, soğanlı yumurtanın dönüşümüyle ortaya çıktığı düşünülebilir.

Ama kesin yargı yanlış olur. Çünkü bunu destekleyecek tarihsel bulgu yok. Öte yandan menemenin Giritlilerin Menemen'e göç etmesiyle ortaya çıktığını gösteren bir araştırma var: Oktay Özengin'in çalışması… Bu çalışmaya dayalı olarak da Sayın Mehmet Yaşin'in 22 Haziran 2016 tarihinde Hürriyet'te güzel bir yazmış. Yaşin büyük ihtimalle menemenin Güney Fransa ve İtalya'da bağ işçileri arasında ortaya çıktığını düşünüyor. Olabilir. Bask bölgesinde ‘piperade' diye bizim menemene benzeyen bir yemek çok popüler. O civarın nefis bir acı olmayan kırmızıbiberi var: ‘espelette'. ‘Piperade'nin olmazsa olmazı. İçinde soğan, sarmısak, yumurta, domates de var. Jambonlu versiyonlarını da gördüm. Akşam tek bu yemek çıkacaksa Bask aileler bunu tercih ediyor ve yanında ‘tannat' üzümünden güçlü bir roze şarap açıyor. Bizde de yumurtayı pastırma, sucuk, kavurma, kıymayla yemek bir gelenek ama o zaman genelde domates kullanılmıyor. Tarihçi Özengin, bu yemeğin Menemenlilerle civara göç eden Giritliler arasındaki etkileşimden doğduğunu söylüyor. Menemenlilerin etli, patatesli ve domatesli bir nevi güveç yemeği var. Cumhuriyet'in ilk yıllarında Menemen'e yerleştirilen Giritli muhacirler yoksul. Et yerine protein değeri yüksek olan yumurta kullanıyorlar. Patatesin yerine de soğan ikame ediliyor. Biber sonradan giriyor. Değerli Murat Bardakçı da harika üslubuyla etimolojik açıdan ‘menemen' mi yoksa ‘melemen' mi sorusundaki bulguların yetersizliğine dikkat çekmiş. TDK değişikliğe gidene kadar ‘menemen' diyebileceğimiz bu domates-soğan-biberli yumurta yemeği pratik, lezzetli ve hemen herkes tarafından seviliyor. 1930'lu yıllardan itibaren de, Menemen'den başlayarak lokantalara giriyor ve zamanla ülkemizin her tarafına yayılıyor."