Bill Gates ve Melinda French Gates, 27 yıllık evliliklerini bitirme kararı aldıklarını 3 Mayıs tarihinde açıkladı. Bu açıklamanın ardından ABD basınında çiftle ilgili neredeyse her gün bir bomba haber yayınlandı.
Önce Bill Gates'in çocuk tacizi ve fuhuş ağı kurmakla suçlanıp hüküm giyen Jeffrey Epstein'le bir dönem kurmuş olduğu yakın ilişkiler yeniden gün yüzüne çıktı. Ardından Melinda French Gates'in boşanma kararını Epstein haberlerinin ilk kez ortaya çıktığı 2019 yılında aldığı duyuldu.
Hürriyet'in haberine göre, bütün bunlar Bill Gates'in son yıllarda öne çıkan 'yüce gönüllü teknoloji zengini' imajının sorgulanmasına yol açtı. Bununla birlikte Gates'i 90'lardan bu yana takip edenler, bu sevimli profilin tam zıddı olarak görüldüğü zamanları da hatırlıyor. 2000'lerin başından itibaren kendisini yeniden yaratan Gates, bu tarihten önce kamuoyunda açgözlü ve kopyacı bir tekelci olarak tanınıyordu.
Her şey 1975'te başladı
1955'te Seattle'da doğan Gates, çok az kişinin kabul edildiği bir özel okul olan Lakeside School'da okudu. Burada tanışıp arkadaş olduğu Paul Allen'la birlikte 1975 yılında Microsoft'u kurdu ve bu nedenle Harvard'daki eğitimini yarıda bıraktı. Gates, Microsoft'ın hızla büyümesi sayesinde, 1987 yılında "dünyanın en genç milyarderi" sıfatını elde etti.
Microsoft'un astronomik başarısı ve Gates'in hızla büyüyen serveti, önemli tartışmalara yol açtı. Örneğin NPR'ın 2008 yılında yayımladığı hayat hikayesinde, 90'ların sonunda 'teknoloji sektöründeki pek çok kişinin Gates'i kurumsal kötülüğün vücuda gelmiş hali olarak gördüğü' belirtiliyordu.
Apple'cılar Microsoft'a karşı
Ancak Microsoft'un gittikçe güçlenmesi sadece Steve Jobs hayranlarını kaygılandırmıyordu. Örneğin, Microsoft'un ezip geçtiği ve piyasadan sildiği Netscape'in mühendislerinden Jon Mittelhauser, ABD Adalet Bakanlığı'nın 1998 yılında Microsoft'a açtığı davayla ilgili olarak şunları The Ringer'a şunları anlatıyordu:
"Microsoft Word yıllarca üzerine çalışılmış WordPerfect'i öldürdü. Lotus'un sonunu da Microsoft Excel getirdi. Başarılı bir yazılım geliştiren şirketlerin önünde iki seçenek vardı: Ya Microsoft ürününüzü kopyalayıp geliştiriyor ve bundan para kazanıyordu ya da doğrudan şirketinizi satın alıyordu."
(Bu konu Simpsonlar'ın 1998 sezonundaki bir bölümde de gündeme geldi. Dizide Gates, önce Homer'ın kurduğu bir internet şirketini satın almak için teklif götürüyor, ardından da kaba kuvvet kullanarak şirkete el koyuyor ve "Önüme gelene çek yazarak zengin olmadım ben" diyordu.)
Kongre'de ifade verdi
Microsoft'un tekelleştiğiyle ilgili kaygılar 1998'de ABD Kongresi'nin de gündemine geldi. Gates, Kongre'deki duruşmalarda ifade verirken çok kendini beğenmiş ve burnu büyük bulundu. "Kaygılı" gibi ifadelerin tanımıyla ilgili tartışmalara girmesi de olumsuz imajına katkıda bulundu.
Yargıç, 2000 yılında Microsoft'un ikiye bölünmesine karar verdi. Ancak bu karar temyizden dönerken Google gibi devlerin güç kazanmasıyla Microsoft da tekel konumunu yitirdi.
Tekel davalarında uzman bir hukukçu olan Doug Melamed, Gates'in duruşmadaki halini, "Doğruyu söyler gibi görünmüyordu. Hesapçı bir insan gibi görünüyordu ve bence bu hem Microsoft'un kamuoyundaki imajına zarar verdi hem de yargıcın kararını etkiledi" sözleriyle yorumlamıştı.
'Çocuk gibi sinir krizleri geçiriyordu'
Gates'le birlikte çalışanlar da pek sevimli bir yönetici portresi çizmiyordu. Microsoft üzerine bir kitap kaleme alan New Yorker yazarı Ken Auletta, 2001'de PBS News Hour'a verdiği röportajda Gates'in çok zeki bir iş adamı olduğunu belirtiyor ancak şöyle devam ediyordu:
"Birçok açıdan tam bir çocuk. Asosyal bir insan. Canı sıkkın olduğu zamanlarda çocuk gibi davranıyordu ve davranıyor. Öfke nöbetleri geçiriyor."
Gates'le birlikte çalışmış olanlar da çabuk parlayan bir zorba olduğunu söylüyordu. Anlatılanlara göre, Gates toplantılarda insanlara küfrediyor, çalışanlara gecenin bir yarısı "Bu hayatımda gördüğüm en aptalca yazılmış kod" gibi cümleler içeren azarlayıcı e-postalar gönderiyordu.
Hatta hafta sonları şirketin otoparkında zaman geçiriyor ve kimin işe gelip kimin gelmediğini takip ediyordu. Bunu BBC Radio 4'a verdiği bir röportajda kendi ağzıyla itiraf etmiş ve "Herkesin plakasını ezbere biliyordum. Böylece otoparka gidip binada kimlerin olduğunu, kimin kaçta gelip kaçta gittiğini kontrol ediyordum" demişti.
Paul Allen'ın kuyusunu kazmış
Microsoft'un diğer kurucu ortağı Paul Allen da Gates'tan yana dertliydi. 2011 yılında anılarını 'The Idea Man' isimli kitapta anlatan Allen, Hodgkin lenfoma tedavisi gördüğü sırada Gates'in şirketin o dönemki işletme müdürü olan Steve Ballmer'la bir konuşmasına kulak misafiri olmuştu.
Gates Allen'ın üretkenliğinin azalmasından şikayet ediyor ve şirketteki hisselerinin azaltılmasını savunuyordu. Allen kitapta, "Şirketin kurulmasına yardım ettim ve hastalığım nedeniyle sınırlı kapasiteyle de olsa yönetim kurulunun aktif bir üyesiydim. Ortağım ve iş arkadaşım ise beni dolandırmak için arkamdan planlar kuruyordu" ifadelerini kullandı.
(Allen, 2018'de hayatını kaybetti. İkili bu tarihten kısa bir süre önce aralarındaki buzları eritmişti.)
Gates'in altın çağı
21'inci yüzyıla gelindiğinde Gates bambaşka bir insan oldu. 2000'de Microsoft CEO'luğunu bıraktı ve kendini hayır işlerine adadı. 2005'te küresel halk sağlığı ve ekonomik kalkınma için attığı adımlarla Time dergisine kapak oldu ve "Yılın Kişisi" seçildi.
Auletta, 2014'te New York Times'a, Gates'in bağışlarının büyüklüğüne bakılırsa tek amacının imajını düzeltmek olmadığını ancak insani girişimlerinin "Microsoft'un Gates'i insanlaştırma projesinin bir parçası haline geldiğini" söyledi. Bill ve Melinda Gates Vakfı'nın faaliyetleri zaman zaman eleştirilse de medyada yer alan olumlu haberlerle bu eleştirilerin üzeri örtüldü.
Gates ayrıca 130 milyon dolarlık servetinden çocuklarına sadece 10'ar milyon dolar bırakacağını, paranın kalanını hayır kuruluşlarına bağışlayacağını duyurdu. Hatta Warren Buffet ile birlikte hayata geçirdikleri The Giving Pledge isimli organizasyona varlığının yarısını bağışlama sözü verdi ve diğer zenginlere de aynı şeyi yapmaları için çağrıda bulundu.
Son olarak iklim kriziyle mücadele için attığı adımlar ve koronavirüs pandemisinin ilk dönemlerinde, aşı çalışmaları için verdiği hibelerle bu imajını iyice perçinledi. Ta ki boşanma haberinin ardından ortaya dökülen haberlere kadar.
'Tartışmaya açık' davranışlar
Örneğin kendisiyle birlikte çalışmış olan birçok kaynak, geçtiğimiz günlerde, New York Times'a Gates'in iş yerinde 'sıkıntılı' ve 'tartışmaya açık' davranışlar sergilediğini, birçok kadınla flört etmek için başarısız girişimlerde bulunduğunu söyledi. Kaynaklar ayrıca Gates'in eşine 'dışlayıcı' davrandığını ve Gates Vakfı toplantılarında fazlasıyla baskın olduğunu da anlattı. Bu durum vakfın kadınların toplumdaki gücünün yerinin artırılmasına odaklanan birçok projesinin de sorgulanmasına yol açtı.
Aslına bakılırsa Gates'in Melinda French'le tanışma hikayesini bilenler için, birlikte çalıştığı kadınlarla flört etmesi çok da şaşırtıcı değil. Zira Bill Gates ve Melinda French 1987 yılında tanıştıklarında, French Microsoft'ta pazarlama müdürü olarak çalışmaya başlayalı çok olmamıştı.
Hikayeye göre, Gates ve French bir konferans sırasında akşam yemeğinde tanıştı. French'ten hoşlanan Gates, annesinin genç kadının okuduğu okul olan Duke Üniversitesi'ndeki bağlantılarını kullanarak bir soruşturma yaptı. 'Hayır' cevabıyla sonuçlanan çıkma tekliflerinin ardından French'in nihayet kabul etmesiyle ikilinin birlikteliği de başladı. 1994'te evlendiler, French 1996'da ailesine odaklanmak için Microsoft'tan ayrıldı.
Yıllar boyunca bu tanışma hikayesi bir romantik komedi detayı muamelesi gördü ancak bugünden geriye bakıldığında ikilinin ilişkisinde bir güç dengesizliği olduğunu ve Gates'in French'i ikna etmek için konumunu kullandığını söylemek mümkün.
Evlendikten 6 yıl sonra yaşanan skandal
Dahası aynı şeyin French ve Gates evlendikten sadece 6 yıl sonra tekrar yaşanmış olması da akıllardaki soru işaretlerini artırıyor. Bu konuda oldukça çarpıcı gerçekleri ortaya döken ise Wall Street Journal gazetesi oldu.
Adı açıklanmayan kaynaklara dayandırılan haberde, kadının Microsoft'ta çalışan bir mühendis olduğu ve bir mektup kaleme alarak Gates'le yıllar süren bir ilişki yaşadığını açıkladığı bildirildi. Şirket soruşturmayı, Bill Gates adına açıklama yapan bir sözcü de ilişkiyle ilgili haberleri doğruladı. Microsoft'un temsilcisi Wall Street Journal'a yaptığı açıklamada, "Microsoft 2019'un ikinci yarısında Bill Gates'in 2000 yılında bir şirket çalışanıyla samimi bir ilişki kurmak istediğine dair bir bildirim almıştır" dedi.
Açıklamada, "Yönetim Kurulu içinden bir komite, kapsamlı bir soruşturma yürütebilmek için dışarıdan bir hukuk firmasının da desteğini alarak meseleyi değerlendirdi. Microsoft konuyu gündeme getiren çalışana gereken bütün desteği verdi" derken, Bill Gates'in sözcüsü de Gates'in 2020'de yönetim kurulundan ayrılmasının soruşturmayla alakası olmadığını belirtti. Sözcü, "Neredeyse 20 yıl önce dostça sona ermiş bir ilişki vardı" derken, Gates'in birkaç yıl önce hayırseverlik işlerine daha fazla zaman ayırmak istediği için ayrılmış olduğunu açıkladığını da hatırlattı.
'Rahatsız olacaksan sormadım say'
Ancak bu ilişki haberi ile New York Times'a konuşan bazı isimsiz kaynakların Gates'in şirketinde çalışan birçok kadının peşinden koştuğuna dair iddiaları yan yana gelince, soru işaretleri daha da güçlendi.
Gazetenin bir kısmı eskiden Gates'le çalışmış, bir kısmı da halen çalışmakta olan 6 kişinin tanıklıklarına dayandırdığı haberinde oldukça çarpıcı detaylar yer aldı. Gates'in şirkette çalışan kadınlara samimi tekliflerde bulunduğu en az iki farklı vakadan bahseden çalışanlar, davranış biçiminin saldırgan olmadığını ancak işyerinde rahatsızlık verici bir durum yarattığını belirtti.
Habere göre bu olaylardan biri 2006 yılında gerçekleşti. Bu tarihte Gates, bir kadın çalışana bir sunumdan sonra birlikte yemek yeme teklifi içeren bir e-posta gönderdi. E-postada "Ama rahatsız olacaksan hiç sormadım say" ifadelerini kullanmıştı.
Çalışanlara göre bundan birkaç yıl sonra da Gates'in vakıf işleri için birlikte seyahat ettiği bir kadına yaklaşmaya çalıştı. Adının açıklanmaması kaydıyla New York Times'a konuşan kadın, Gates'in girişimlerine gülüp geçtiğini ama yine de kendisini rahatsız hissettiğini söyledi.
2019'da tacizler ifşa olmuştu
Gates'in bu tavırlarının Microsoft'taki diğer çalışanların tacizlerine kapı aralayıp aralamadığını söylemek zor. Ancak 2019 yılında Quartz, birçok kadın çalışanın şirket içinde tacize uğradığına dair başlarından geçenleri anlattıkları bir haber yayımlamıştı.
Quartz'ın haberinde Microsoft CEO'su Satya Nadella ve şirketin hukuk biriminin başı Brad Smith'in de alıcıları arasında olduğu bir e-posta zinciri gün yüzüne çıkarılmıştı.
Zincirde yaşadıklarını anlatan kadınlar iş seyahatlerinde erkek çalışanların cinsiyetçi şakalarına maruz kaldıklarını belirtiyor, hatta bir kadın çalışan bir erkek çalışanın toplantı esnasında kendisine "Gel kucağıma otur" dediğini ifade ediyordu.
Gates'in servetinin mimarı da şüpheli
New York Times'ın ortaya çıkardığı bir diğer gerçek de Bill Gates'in servetinin bir kısmını borçlu olduğu finans direktörü Michael Larson'la ilgiliydi.
Larson, Gates'in servetini çeşitlendirmeye karar verdiği 1994 yılından bu yana birlikte çalıştığı ve parayla ilgili tüm adımlarında destek aldığı kişi. Gates'in Larson'ın yönlendirmesiyle kurduğu Cascade Investment isimli yatırım şirketinin idaresi de yine Larson'da. Gates'in tarım arazilerinden farklı sektörlerdeki birçok şirketin hisselerine gerçekleştirdiği tüm yatırımlar Larson'ın imzasını taşıyor.
New York Times, bu kişinin ortağı olduğu bir bisiklet dükkanında çalışan kadına istemediği cinsel tekliflerde bulunduğunu yazdı. Gazeteye göre taraflar arasındaki mesele 2018'de bir anlaşmayla sonuçlandı ve kadına açıklanmayan bir meblağ ödenirken bir de gizlilik sözleşmesi imzalatıldı.
Melinda French Gates'in bu olay üzerine Larson hakkında bağımsız bir soruşturma talep ettiği de haberde yer aldı.
Kim bu kaynaklar?
Arnold, "Bill Gates'in boşanmasının sebebi, koşulları ve zaman akışıyla ilgili bu kadar çok gerçek olmayan bilginin yayımlanması fazlasıyla hayal kırıklığı yaratıyor. Gates'lerin boşanmasıyla ilgili söylentiler ve spekülasyonlar gittikçe daha absürt bir hal alıyor ve durumla ilgili hiç bilgisi olmayan ya da çok az şey bilen kişilerin 'kaynak' muamelesi görmesi çok talihsiz" ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte söz konusu kaynakların bazılarının Melinda French Gates'in yakın çevresinden olduğu tahmin ediliyor. Örneğin Daily Beast'in Epstein-Gates ilişkisine dair haberine konuşan bir kişi French'in arkadaşlarıyla yaptığı sohbetlerde dile getirdiği Epstein'le ilgili görüşleri aktarıyordu.
Bu tür detaylar nedeniyle kamuoyunda bu kaynakların French'in arkadaşları, yardımcıları, avukatları hatta kendisi bile olabileceği yorumları yapıldı. Hatta Bill Gates hakkındaki rahatsız edici gerçeklerin birer birer açığa çıkmasının amacının boşanma müzakerelerinde French'in elini güçlendirmek olduğu iddiaları da dile getiriliyor.
Ancak çifte yakın bir kişi, boşanmanın ortaya çıkmasından kısa bir süre sonra People dergisine bir açıklama yaparak, ikilinin mümkün olduğunca medeni ve mahremiyeti korunan bir boşanma süreci istediğini ve vakıfta birlikte çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Aynı şekilde boşanma haberinin ilk duyulduğu günlerde, Insider'a konuşan ABD'li uzmanlar da bu tür boşanma davalarında tarafların en çok önem verdiği şeyin mahremiyetin korunması olduğunu açıkladı. Uzmanlar herhangi bir olası skandaldan kaçınmak isteyen çiftlerin, meseleleri mümkün olduğunda kapalı kapılar ardında çözüp, kamuoyunun önüne dökmemek için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi.
Örneğin bir aile hukuku uzmanı olan Frederic Siegel, "Serveti büyük olan insanlar genelde hep özel hayatlarını ve özel servetlerini kamuoyuna yansıtmama amacı taşırlar. Bunun en önemli unsuru da işbirliği içinde iyi çalışabilen ve sadece gerektiği zaman mahkemeye giden avukatlardır" diye konuştu.
Dolayısıyla bu haberlerin kaynağı gerçekten French ve avukatlarıysa, ikilinin arasında böylesi bir tavır değişikliğine yol açan bazı ciddi gelişmeler yaşanmış olabileceğini söylemek mümkün.
Çocukların mirasları değişecek mi?
Bu arada French'in boşanma sürecinde anlaştığı avukatlar da çok tartışıldı. Çünkü French'in ekibinde boşanma avukatı olarak anlaştığı Sherri Anderson ve Robert Cohen'in yanı sıra iki avukat daha bulunuyor: Loretta Ippolito ve Bruce Birenboim.
ABD medyasına göre Ippolito ve Birenboim, mütevelli planlama konularında uzmanlaşmış isimler. Bu avukatlar insanların ölümlerinin ardından varislerine kalacak mülklerin planlanmasıyla uğraşıyor.
Page Six'e konuşan uzmanlara göre normalde bir boşanma davasında bu avukatlara pek iş düşmüyor. Ancak French'in Ippolito ve Birenboim'la anlaşmış olması, çocuklarının aile servetinden alacağı payın değişeceği şeklinde yorumlanıyor.
