Sendika Örgütlenme Uzmanı Savaş: ‘İnsanlar enkaz altındayken bir bankanın kasasını çıkardılar’

Radyo Sputnik’te Enver Aysever ile Yolcu Yolunda Gerek programında, Kahramanmaraş merkezli ve 10 şehri etkileyen depremler sonrasında alınan kararlar gündem oldu. Programa katılan Sendika Örgütlenme Uzmanı Alparslan Savaş, ‘İnsanlar enkaz altındayken bir bankanın kasasını çıkardılar’ dedi.

Enver Aysever’le Yolcu Yolunda Gerek programının bugünkü konuğu sendika örgütlenme uzmanı ve TKP Merkez Komite Üyesi Alpaslan Savaş oldu. Savaş, OHAL kapsamında Resmi Gazete’de yayımlanan çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin alınan tedbirlere dair cumhurbaşkanlığı kararnamesini değerlendirdi. Kararnamenin benzerinin koronavirüs salgını döneminde de uygulandığını hatırlatan Savaş’a göre bu kararname patronları sevindirecek maddeler içeriyor.

Alpaslan Savaş: ‘İnsanlar enkaz altındayken bir bankanın kasasını çıkardılar’

Depremin en çarpıcı görüntülerinden biri olarak henüz arama-kurtarma çalışmaları sürerken bir bankanın kasasının çıkarılmasını gösteren Savaş, “Kapitalizmi anlatan en çarpıcı fotoğraf budur” dedi ve şöyle devam etti:

‘Ortaya çıkan tablonun sembolize olduğu bir görüntü var zihnimde. İnsanlar enkaz altındayken, orada bir bankanın kasasını çıkardılar. O görüntüyü hatırlıyorum. Feryat eden, o binanın altında benim yakınlarım var diyen depremzedenin haykırışını hatırlıyorum. Kapitalizmi anlatan en çarpıcı fotoğraf budur. İnsanların canını değil; ticareti, parayı, piyasayı önemseyen, onu kurtarmaya çalışan ve afet yönetimi ona göre organize olmuş bir düzendeyiz. Hâlâ ne kadar insan enkaz altında bilmiyoruz. Arama-kurtarma çalışmalarında göremediğimiz iş makinaları girdi ve enkaz kaldırma çalışmaları başladı. Özel sektörü kutsallaştıran bir sistemde bu depreme yakalandık ne yazık ki.’

‘İşçiyi ücretsiz izne çıkarıp günlük 113 lira verecekler, o da işsizlik fonundan’

Kararnamenin maddelerini salgın döneminde de görüldüğünü söyleyen Savaş, kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin meselesine dikkat çekti. Kararnameyle birlikte olağanüstü hâl ilan edilen 11 ilde patronların işçileri ücretsiz izne çıkarabileceğine, bu süreçte ise işçilerin devletten günlük 113 lira alacağına işaret eden Savaş, ‘İşsizlik fonu sigortasından ödendiği için zaten işçinin kendi cebinden ödenen bir şey’ ifadelerini kullandı:

‘Kararname bugünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. OHAL kapsamında çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin alınan tedbirlere dair cumhurbaşkanlığı kararnamesi. Tam adı bu. Yani çalışma yaşamına dönük tedbir deniyor. Bunun aynısını pandemide de gördük. İşçiler bununla salgın zamanı da muhatap oldu. Bir kısa çalışma ödeneği diye bir şey var. Bu patronlara tanınan bir olanak. Kriz dönemlerinde devreye girer, iş yerlerinde ekonomi aksadığında üretimin devam etmesi için verilir. İşçiyi çalıştırmadığınız günlerin belli bir kısmı işsizlik fonundan ödenecek. Ekonomik kriz meselesine depremi de dahil etti bu kararname. Burada çarpıcı olan şey şu bu fondan ödenen para işçinin aldığı ücretin yüzde 60’ıdır, 15 bin lirayı da geçemez. İkinci önemli nokta da bu aynı zamanda işsizlik fonu sigortasından ödendiği için zaten işçinin kendi cebinden ödenen bir şeydir.

Bu en hafif olanı. İkinci olarak ise nakdi ücret desteği deniyor ve işten çıkarma yasağı geldi. Bu da pandemi döneminde olmuştu. Tek taraflı ücretsiz izin uygulama hakkı tanıdılar patronlara bu kararla. İşverenler isterse işçileri işten çıkarmaksızın ücretsiz izne gönderebilecek. Aslında ücretsiz izin de işçinin hiçbir söz hakkı olmadığı için bir nevi iş yerinden uzaklaştırma ve işten çıkarmadır. Ücretsiz izinde işçiye maaş vermeyecek ve kıdem tazminatını ödemeyecek o süre için. Patron dilediği gibi işçiyi ücretsiz izne çıkarır, ben de işsizlik fonundan patrona günlük 113 lira para ödeyeceğim diyor. Bunu ‘fesih yasağı’ olarak adlandırdılar. Diyecekler ki bakın işten çıkarmayı OHAL’de yasakladık. Değil efendim, yasaklamadılar. Tam tersine işten çıkarmayı yasaklamak yerine ücretsiz izni getirdiler.’