Plastik kesme tahtalarının etkisi ortaya çıktı: Yiyecekler tek tek sıralandı

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Çevre Biyolojisi ve Ekolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oya Özuluğ, servise hazırlık aşamasında plastik yüzeylerde kesilen besinlerde çok sayıda mikroplastik (MP) parçacığına rastladıklarını açıkladı. İlk sırada kokoreç yer aldı.

Paketli gıdalar, hazırlanma ve paketlenme işlemi sırasında mikroplastiğe maruz kalırken, paketli olmasalar dahi servise hazırlık sırasında plastik yüzeylerde kesme işleminden geçmeleri, bazı gıdaların plastik yükünü artırabiliyor. Kokoreç, kebap ve börek gibi gıdaların plastik yüzeylerde kesilmesinin mikroplastik yüküne etkisini araştıran Özuluğ, çalışma kapsamında, plastik tezgah üzerinde kesildiğinden emin olduğu ürünleri farklı işletmecilerden temin ederek incelediğini belirtti.

Çalışmasının detaylarını ve sonuçlarını paylaşan Özuluğ, gıdalardaki mikroplastiklerin tespitinde özel filtreler ve cihazlar kullandıklarını anlattı.

100 gramında ortalama 52 mikroplastik parçacığı

Urfa kebabı hem çiğ hem de pişmiş olarak, kokoreç ve böreği ise pişmiş olarak satın alıp incelediklerini aktaran Özuluğ, Urfa kebabın 100 gramında ortalama 52, kokoreçte 470, börekte ise 830 mikroplastik parçacığına rastladıklarını söyledi.

İlk sırada kokoreç geliyor

Özuluğ, "Böreğin parça sayısı çok fazla ama milimetrik olarak parçaların boyutları bakımından bakarsak kokoreçten daha az bir miktarda olduğunu söyleyebiliyoruz. O yüzden parça sayısıyla beraber boyutların da önem kazandığını söylemek isterim" dedi.

Tespit ettikleri mikroplastiklerin boyutları hakkında da bilgi veren Özuluğ, şunları söyledi:

"Urfa kebabın 100 gramında 0,087 milimetre yani bir saç teli çapında ve 8.47 milimetre uzunluğunda plastik tüketmiş oluyoruz. 8 milimetre bir santime yakındır. Bu, bir sefer yediğinizde, 100 gram Urfa kebaptaki en az miktar. Kokorece baktığımız zaman, iki ince saç teli eninde diyebilirim, 0,1 milimetre eninde ve 110 milimetre boyutunda. Yani kokoreçte de 10 santimetreye yakın uzunlukta, yediğimiz plastik var demektir. Börekte de buna yakın 6 santimetreye yakın bir boy uzunluğu var. Yine bir saç teli inceliğinde ve 6 santimetre ama bu dediğim gibi, 100 gram için ve bir sefer yediğinizde bedeninize girebilecek plastik miktarı."

Urfa kebabı hem çiğ hem de pişmiş olarak incelediklerinde, her iki şekilde de yaklaşık aynı miktarda plastik tespit ettiklerini aktaran Özuluğ, kokorecin kömürde pişirilmesi nedeniyle içinde kömür parçalarına rastladıklarını ve kokoreçteki mikroplastikleri tespit ederken diğer ürünlere oranla daha çok zorlandıklarını dile getirdi.

Sıralamayı paylaştı

Sıralamayı, tespit edilen mikroplastiklerin boyutlarına göre yaptıklarında ilk sırada kokoreç, ikinci sırada börek, üçüncü sırada da Urfa kebabın geldiğini işaret eden Özuluğ, "Plastik tezgahlar üzerinde işlem görmüş börek, kokoreç ya da Urfa kebaptan her hafta sadece biri tüketildiğinde bir yılda iki saç eninde ve 5 metreden biraz fazla uzunlukta bir plastik yükü vücuda alınıyor" diye konuştu.

'Ağaç, bambu veya cam alternatif olabilir'

Plastik tezgahların, esnaf tarafından, mevzuata uygun ve kolay temizlenebilir olması nedeniyle tercih edildiğine değinen Özuluğ, işletmelerin, plastiğe alternatif olarak kullanabileceği ürünler bulunduğunu kaydetti.

Özuluğ, şöyle devam etti:

"İşletmeler eğer halka daha sağlıklı bir ürün sunmak istiyorsa daha sağlıklı ve doğal olan malzemelere yönelebilirler. Ağaç, bambu veya cam olabilir. Artık yeni yeni, sanırım porselen ürünler de piyasada var. Ev içerisinde kesme işlemleri yapılıyorsa plastikten uzak durulmalı. Plastiği hepimiz kullanıyoruz. Hepimizin evinde plastikler var ama piştikten sonra ya da pişmeden önce kesme işlemlerinde plastiğin kullanılmaması gerekiyor."

Gıda güvenliğiyle ilgili bir farkındalık oluşturmak açısından araştırmaların devam etmesinin önemini vurgulayan Özuluğ, gıdayla temas halinde olan plastik ürünlerin kanunlar bazında kullanımının düzenlenmesi ve uygun bir prosedür haline getirilmesi gerektiği değerlendirmesinde bulundu.