Gündem Dışı'na katılan Dr. Utku Özmakas, Serhat Sarısözen'in stüdyo konuğu oldu ve doktora tezi 'Biyopolitika: İktidar ve Direniş' üzerine Serhat Sarısözen'in sorularını yanıtladı.
‘ÇOCUKLARIN BİLİNÇALTINA İŞLENEN BİR YEMİN VAR ORADA'
"Birey ile toplum arasındaki ilişkiyi kavrayabilmek adına organizma metaforuna başvurmak, Platon'dan beri siyaset felsefesindeki en eski açıklama tarzlarından birisidir. Gelgelelim eski olması güncelliğini yitirdiği manasına gelmiyor. Ne de olsa bireyi organizmadaki işlevine indirgeyen bu anlayışa hiç de yabancı değiliz. Kısa süre önce tarihin çöp sepetine gönderilmiş olsa da Reşit Galip'in sözde şiir formundaki yurttaşlık yemininin, yani ‘Andımız'ın hangi ahval ve şerait altında seslendirildiğini anımsamak yetecektir. Liderin büstünün önünde, onun fikirleri ve ideallerini öğrenmek ve gerçekleştirmekle yükümlü olan çocukların sesleriyle gerçekleştirilen bu performans, öteki simgesel anlamları tamamen bir yana bırakılsa dahi siyasetçinin kafa, halkınsa bedenin diğer parçalarını oluşturduğu organizmacı tablonun, meşruiyetini asimetrisinden alan siyasetin bir örneğidir. Bir büstün önündesiniz, yemin ediyorsunuz ve bu yemin sadece bir Türklük formuna yapılmış bir yemin. Ama bu formun üstünü örttüğü birtakım siyasal olanaklar var. Fakat bunları hiç düşünmüyorsunuz. Sadece bir ulus devlet projesine yatırım yapılmak üzere çocukların bilinçaltına işlenen bir yemin var orada."
'POLİTİK İLİŞKİNİN İKİ UÇLU YAPISI GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMALI'
Özmakas'a göre politika, yalnızca toplum içindeki ayrımların 'bir' potasında ölçülmesi ve toplumlar arasındaki ilişkinin yürütülmesini sağlama olarak anlaşıldığında, ilişki ve mefhumu büyük oranda göz ardı edilmiş olur: "Böylesi bir anlayış politikanın bütün felsefe işlemlerini toplama olarak belirler ve diğer işlemleri de bunun üzerinden şekillendirmeye çalışır. Oysa ki politikanın kendisine has bir yeri yoktur. Politikayı yalnızca bir hükmetme yani negatif bir belirleme merciinin kendi dışında kalanlara güç uygulaması olarak düşünme hatasına düşmemek için politik ilişkinin iki uçlu yapısını göz önünde bulundurmak gerekir. Bu bakımdan toplama işleminin düşünüldüğü her yerde bir bölme işleminden de söz etmek gerekir. Bu bağlamda politika öncelikli olarak bölme işlemidir; toplama ancak bu işlemden sonra gelebilir."
‘ÇALIŞANLARIN İŞİNİ YAPMASI YETERLİ DEĞİL'
"Felsefe ile siyasetin sahasındaki tüm bu düşünme girişimi, ‘mükemmelin zorbalığına' karşı atılmış bir adımdan ibarettir" diyen Özmakas, "Gündelik hayatımızdan iş hayatımızdaki performansımıza kadar mükemmelin zorbalığına maruz kalırız. Çalışanların işini yapması yeterli değil, sürekli gülmek zorunda. Maddi emeğin yanında gayri maddi bir emek de sergilemek zorunda. İnsanlara yapılan bu dayatma bir süre sonra kişinin kendi benliğine yabancılaşmasını getirecektir. Biyopolitika, bunu yapan kişinin farkındalığını arttırmasını sağlayabilir" diye konuştu.
'ARTIK TEHLİKENİN NE OLDUĞUNU BİLMİYORUZ'
Kitabında, "İktidarın eylemlerinin meşrulaştırılmasının asli yollarından biri, başvurduğu tedbirlerin tehlikeyi denetime almak için olduğudur. Başka bir deyişle, ‘tehlikeli' mefhumu, toplumu tamamen şeffaf ve okunaklı hale getirmenin asli araçlarından biridir" diye belirten Özmakas, "Biz artık tehlikenin ne olduğunu bilmiyoruz. Artık tehlike her şey olabilir. İktidarlar, tehlikeyi tanımlamaktan bilhassa geri duruyorlar. Bunun yerine konjonktürel olarak istediği şeyi tehlikeli olarak atfedebiliyorlar. Örneğin daha önce tehlikeli olarak adlandırılmayan bir şey, örneğin bir grup iktidar tarafından terör örgütü yani ‘tehlikeli' olarak adlandırıldığında birey hali hazırda tehlikeli olmayan bir şeye karşı da ileride ‘Ya bu da tehlikeli olarak adlandırılırsa' demeye başlayacaktır. Bu da otodisiplin yani kendi kendinin polisliğini yapmaya bireyi başlatacaktır. Bu da toplumsal paranoyayı tetikleyecektir. Bugün internet siteleri, neredeyse hiçbir kanuni gerekçe olmaksızın engellenebiliyor. Wikipedia ülkede halen kapalı. Wikipedia'nın nasıl bir tehlike unsuru olduğunu anlamak mümkün değil" diye konuştu.
'PEYZAJI BOZDUKLARI İÇİN GÖÇMENLER İSTENMİYOR'
Kitabında, "Şehirlerde ‘çirkin görüntülere' neden olan yoksul ve evsizlerin barındırılması ya da beslenmesi, yani yararsız ötekinin normalleştirilmesi olmaktan çıkmış, aksine toplumsal peyzajı bozan öğelerin kurumlara kapatılarak işgücünün bir parçası haline getirilmesi, bu sayede de peyzajın istenildiği gibi düzenlemesi olmuştu. Suriye'deki savaştan kaçıp işgücüne henüz katılamayan ve parklarda bahçelerde yaşamak zorunda kalan mülteciler şehir merkezlerinde düzeni bozduğu, tatil beldelerinde ise turist kaçırdıkları ve estetiği bozduklar için istenmeyen kişi olmuş, benzer bir dışlama pratiğine maruz kalmışlardır. Bunun çözümü olarak hiçbir entegrasyon politikası olmaksızın yaşam şartlarının çok kötü olduğu kamplara ya da işgücüne katılarak normale kapatılmaları görülmüştür" şeklinde belirten Özmakas, "Türk toplumunda deliler kapatılmazdı. Fransa'da 1600'lerden sonra akıl hastaları, yoksullar ve aylaklar aynı statüye konulup kapatıldı. O günün Fransasında delilere ve aylaklara yapılan muamele bugünün Türkiye'sinde göçmenlere yapılıyor. Peyzajı bozdukları için göçmenler istenmiyor. Bu insanlar suçlu değil, savaştan kaçtılar. Göçmenlerin sokakta yatmalarının sebebi şahsi tercihleri değil" şeklinde konuştu.
"Biyopolitika, daha ziyade nüfusu temel alarak, yaşam içersinde belirleyici niteliğe sahip olan bir dizi sürece ilişkin bilginin denetlenmesine ve ağırlıklı olarak düzenleyici önlemler alınmasına dayanan müdahale tekniklerinin genel adıdır."
