DE-CIX Türkiye Bölge Direktörü Şen: Uçak trafiğini İstanbul’a çektik, interneti de getirmeliyiz

İnternet değişim noktaları, internetin daha hızlı ve etkin kullanılmasını sağlıyor. Dünyanın en büyük internet değişim noktalarından biri olan DE-CIX’in Türkiye Bölge Direktörü Bülent Şen, Türkiye’nin bir internet üssü olması atılması gereken adımları Yeni Şeyler Rehberi’nde anlattı.

İnternet kullanımının daha hızlı ve etkin hale gelebilmesi için en önemli unsurlardan biri internet değişim noktaları. Bir noktadan diğerine gidebilmek için farklı ülkelerin ağları üstünde ‘zıplaya zıplaya' gitmek yerine bütün bu ülkelerle anlaşma yapmış bir internet değişim noktasıyla nihai noktala erişmek mümkün. Yakın zamanda attığı adımlarla dünyanın en önemli havacılık merkezlerinden biri haline gelen Türkiye'nin aynı zamanda internet üssü olabilmesi için atılması gereken adımları dünyanın en büyük internet değişim noktalarından biri olan DE-CIX'in Türkiye Bölge Direktörü Bülent Şen, Yeni Şeyler Rehberi'nde anlattı:

‘UFACIK HOLLANDA DÜNYANIN EN BÜYÜK DEĞİŞİM NOKTALARININ SAHİBİ'

İnternet değişim noktası, internet trafiğini rahatlatmak için kurulmuş bir trafik değişim noktasıdır. İnternet servis sağlayıcı ve veri merkezleri tarafından içerik sağlayıcı şirketler tarafından kullanılan noktalardır. Bir araya gelip trafik değiş tokuş yapıyorlar. Servisler artıyor piyasada. Bugün bulut servislerini de sunduğumuz bir alan haline geldi. Normalde sizi internete ulaştıran bir servis sağlayıcınız varsa bunun da bir üst sağlayıcısı oluyor. Siz Facebook'a gitmek için bir ağdan çıkıp bir diğerine gideceksiniz ve sonunda nihai noktaya varacaksınız. Operatörler arasından hoplayarak gidiyorsunuz, o operatör bir değişim noktasına bağlı olsa, o da Facebook'a direkt bağlı olsa o zaman o kadar hoplamanıza gerek kalmayacak. Hızlı bir biçimde son noktaya erişebilme imkanınız olacak.

Dünyaya baktığınız zaman toplam 230 internet değişim noktası bulunuyor. Bunların arasında en büyüğü şu anda DE-CIX. Neredeyse saniyede 7 terabit büyüklüğe erişen bir değişimimiz var. Dünyada dağılmış durumda bir şirketiz. Hollanda çok ufak bir ülke ama dünyanın ikinci büyük internet değişim şirketi orada. Ufacık ülkede 4 tane internet değişim noktası var. 17 milyonluk bir ülke, bu kadar interneti üstünden geçiriyor. DE-CIX Türkiye'de 2015 yılında kuruldu. 2016 yılında da ticari faaliyetler başladı. Daha öncesinde Türkiye'de 1998 yılında Türkiye Internet Exchange kurulmuş ama başarılı olamamış. Sonra 2011 yılında TNAP kuruldu ama çok büyüme ölçekli olmadığı için fazla büyümediğini görebiliyoruz. Şu anda ikisi hariç bütün operatörler bizimle çalışıyor.

Türkiye'ye baktığınızda son kullanıcı çok cebimizde fark etmeyiz. Türkiye'de satılan internet zaten Avrupa'daki en ucuz internet. Ama internet sağlayıcıların aralarında yaptıkları veri değiş tokuşu o kadar uygun fiyatlarda değil Avrupa ile kıyasladığımızda. Bizim servis sağlayıcılarımızın maliyeti daha yüksek. Hala trafiğimiz yurt dışından dönüp geliyor. Bizim dönüştürdüğümüz trafiğe göre 30'a yakın şirket var. Bunların toplam dönüşümü 75 gigabit. Hedefimiz 100 gigabite bulmak. Bu çok büyük bir trafik değil ama potansiyelin büyük olduğuna inanıyoruz. Diğer ülkelerle kıyasladığımızda Frankfurt'ta 800'e yakın şirket var orada 6.4 terabit. 360 sinema filmini bir saniyede internet değişim noktasından geçirmiş oluyorsunuz. Türkiye'de göreli olarak az ağla bu kadar yüksek seviyeye geldiysek önümüzün çok açık olduğu gözüküyor. Benim beklentim sene sonuna kadar 100 gigabite erişeceğiz. Bu eşiği açınca yurt dışındaki içerik sahipleri buraya daha çok gelmek isteyecektir.

Türkiye çok önemli ve stratejik bir bölge. Ortadoğu ve Asya'nın kapısı, oradaki şirketler için de Avrupa'nın kapısı. Üstümüzden geçmesi gereken oranın trafiği şu anda bizi bypass ediyor. Karasal olarak çok önemliyiz. Bizim üstümüzden geçmeyen internet trafiği Karadeniz, Rusya ve Azerbaycan'dan veya Akdeniz'den geçiyor. Neden bu yolları seçiyorlar? Çünkü karasaldan geçmek maliyetli. Biz bunu çözdüğümüz zaman o trafik bizim üstümüzden geçecek ve biz bundan kazançlı çıkacağız. Türkiye için bu çok önemli. Bölgenin kontrolünü elinize almış oluyorsunuz.

Havaalanı projemiz var mesela. 35 milyar dolar yatırım yapmışız. Dubai'deki olan bir üssü Türkiye'ye çekti. Madem bunu yolcu trafiği için yapıyoruz internet trafiği için neden yapamayalım? Bizim burada bulundurmak istediğimiz bazı operatörlerin, arama motorlarının sosyal medyaların Türkiye'ye gelmesi, trafiğini üstümüzden geçirmesi bize çok para kazandırır. Yüz milyonlarca dolardan bahsediyoruz. Türkiye'nin etrafındaki bölgelerdeki trafik potansiyeli çok yüksek. Türkiye'de bu üs olduğu zaman veri merkezleri artacak istihdam ve iş imkanları artacak. DE-CIX kendini oyun kurucu olarak görüyor. Kapalıçarşı'ya gidince görüyorsunuz yüzlerce kuyumcu var. Hepsi iş yapıyor mu? Hepsi kesinlikle iş yapıyor. Buna benzetebiliriz."