Ankara ve Moskova hattındaki askeri işbirliğinin 2020’deki gelişmelerini ve 2021 beklentilerini emekli Tuğgeneral Naim Babüroğlu, Sputnik için değerlendirdi.
Suriye
Türkiye, Rusya ve İran’ın Astana süreci çerçevesinde İdlib’de istikrar ve güvenliğin sağlanmasına yönelik faaliyetleri 2020 yılında da devam etti. Ancak Babüroğlu, son aylarda Türkiye ve Rusya arasında İdlib üzerinden tırmanan gerginliğe dikkat çekiyor.
Henüz M4 otoyolunun güney ve kuzeyindeki belirlenen güvenlik kuşağında tamamen emniyetin sağlanmamış olduğunu ifade eden Babüroğlu, “Astana ve Soçi zirvelerindeki olumlu atmosfer, İdlib’de az çok olumsuza dönmüş gibi duruyor. Bölgedeki radikal unsurlar, tamamen arındırılmış değil. Bu sebeplerden ötürü önümüzdeki dönemde İdlib’de, Türkiye ve Rusya karşı karşıya gelebilir. Ama karşı karşıya gelindikten sonra yine masaya oturarak Soçi Mutabakatı’na benzer bir süreçte sorunlar çözülecektir.”
Fırat’ın doğusunda bulunan Ayn-el İsa’nın da ihtilaf konularından biri olabileceği değerlendiriliyor. M4 karayolunu kontrol eden bu yerleşim birimi PYD/YPG tarafından kontrol ediliyor. Babüroğlu da Ayn-el İsa üzerinden ihtilaf doğabileceğini savunuyor: “Buradaki terör örgütü, Türkiye’nin orada bulunan askeri varlığına yönelik sık sık tacizlerde bulunuyor. Türkiye’nin bu bölgeye yönelik askeri operasyonu söz konusu olabilir. Rusya ise bu operasyona çok sıcak bakmıyor. Ama yine masada çözülebilecek bir durum gibi görünüyor.”
Naim Babüroğlu, “Suriye, Türkiye-Rusya ilişkilerini belirleyen ana coğrafyadan biri olacak” diye ekliyor.
Libya
Libya konusu da 2020 yılında Ankara-Moskova hattında sıcak temas kurulan noktalardan biri oldu. İki ülke bölgede barış ve istikrarın sağlanması için çalışmalar yürüttü.
Türkiye ve Rusya’nın Libya’da birbirinden farklı güçleri desteklediğini hatırlatan emekli Tuğgeneral Babüroğlu, “Buradaki sürecin iki ülkenin işbirliği ile yürütülmesi gerektiğine inanıyorum” diyor ve ekliyor: “Aksi durumda, ABD devreye girerse Türkiye ve Rusya’nın ilişkilerini gerginleştirebilir. Çünkü bu gerginlik, ABD’nin Türkiye ve Rusya arasındaki bütün ilişkilerde hedeflediği bir durum. Türkiye ve Rusya, Libya’da bir işbirliği oluşturursa hem ABD’nin o bölgeye karışması önlenecek hem de inisiyatifin Türkiye ve Rusya’nın elinde olması sağlanacak.”
Dağlık Karabağ
Dağlık Karabağ’da 27 Eylül’de Azerbaycan ve Ermenistan arasında başlayan savaş, Türkiye ve Rusya’nın girişimleriyle 10 Kasım’da sonlandırıldı.
Azerbaycan’ın 27 yıl sonra Birleşmiş Milletler tarafından tanınan topraklarına yeniden dönmesinin sağlanması hem sahada hem de diplomasi alanından yürütülen işbirliklerinin bir sonucu oldu. Babüroğlu da bu durumu ‘önemli bir başarı’ olarak tanımlıyor. Ancak Babüroğlu bu konuda bazı uyarılar yapıyor: “Azerbaycan-Ermenistan cephesindeki ateşkesin ardından Dağlık Karabağ’da Rus askerlerinden oluşan bir barış gücü oluşturuldu. Türkiye ve Azerbaycan bu barış gücünün içinde Türk askerinin de bulunmasını arzu ediyordu ama Rusya bunu istemedi. Türkiye bu konuda hayal kırıklığına uğradı diyebiliriz. Bu cephede Türkiye ve Rusya’nın tutuşacağı bilek güreşinin ABD’ye yarayacağını ve bu gerginliğin Suriye ve Libya’ya da yansıyacağını unutmamak lazım. Bu tuzağa düşmemek gerekiyor.”
‘İki ülkenin çıkarları birbirleriyle işbirliğini gerektiriyor’
Naim Babüroğlu, Türkiye ve Rusya’nın Astana sürecinde elde ettikleri deneyime dikkat çekerek sözlerini, “İlişkilerdeki olumlu atmosferin; İdlib, Fırat’ın doğusu, Libya ve Dağlık Karabağ’da da devam etmesinin uygun olacağını düşünüyorum. İki ülkenin çıkarları birbirleriyle işbirliğini gerektiriyor. ABD’nin özellikle Suriye ve Ortadoğu’daki politikaları Türkiye’nin ulusal çıkarlarına tamamen aykırı” diye sonlandırıyor.
