Türk Böbrek Vakfı'ndan okul kantini uyarısı

İki yıl önce üç bakanlığın ortak protokolü ile uygulamaya konulması planlanan, “Okul Gıdası Logolu” ürünler kantinlerde yerini alamadı. Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, kantinlerde bir an önce sıkı denetimlerin başlaması gerektiğini, aksi taktirde yeni neslin ciddi bir şekilde obezite tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını söyledi.

Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2 Ocak 2019’da bir araya gelmesiyle, okul kantinlerinde sağlıklı gıdaların satılması için “Okul Gıdası Logosu İşbirliği Protokolü” imzalandı.

20 Haziran 2019’da ilk tebliğ yayınlandı. 16 Eylül 2019’da da uygulamaya konulması kararlaştırıldı. Ancak ‘Okul Gıdası Logosu’ projesi, gıda üreticisi firmaların hazırlıklarını tamamlayabilmesi için 7 Eylül 2020 tarihine ertelendi. Proje bu kez de Kovid-19 pandemisi nedeniyle ötelendi.

22 Ekim 2020’de, yeni bir tebliğ ile uygulama 6 Eylül 2021 tarihine bırakıldı. Okullar açıldı ancak projenin kantinlerde uygulanmasına dair hiçbir hazırlığın yapılmadığı, çoğu beslenme çantası olmadan okula giden çocukların kantinlerinde, gazlı içecek, aşırı şeker ve katkı maddesi içeren gıdalar ile kızartma gibi sağlıksız ürünlerle günü geçirdiği belirtildi.

Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, 2 yıl önce alınan kararla yaşadıkları mutluluğun bugün büyük bir hayal kırıklığına dönüştüğünü söyleyerek uygulamanın bir an önce gerektiği gibi hayata geçirilmesinin toplum sağlığı açısından kritik öneme sahip olduğunu söyledi.

‘Artık yeter herkes hazırlığını yaptı, denetimler yapılsın’

Tebliğin üzerinden geçen zamana rağmen okul gıdası logosunun çoğunlukla uygulanmaması, istisna uygulama durumlarında ise gıda içeriklerinin belirtilen kriterlere uymamasına karşın ambalajında “okul gıdası logosu” taşıyor olmasıyla harekete geçtiklerini belirten Erk, şöyle konuştu:

“Bundan 2 sene evvel çok büyük bir mutluluk yaşadım, çok heyecanlandım. Üç bakan bir araya geldi, çok olumlu bir karar verdiler ve protokol imzaladılar. Ama Okul Gıdası Logosu hala yok. Artık çocuklar çoğunlukla kantinlerden besleniyor. Her anne beslenme çantası veremiyor çocuğuna. Ama kantinlerde aşırı tuzlu, aşırı şekerli, aşırı trans yağlı ürünler satışta. 2 sene ötelendi uygulama. En son Haziran 2021’de Bilim Kurulu tebliği çıktı, Okul Gıdası Logosu nasıl kullanılır, nerelerde kullanılır, nasıl bir yönetmelik, denetimi kim üstlendi, bunlara açıklık getirildi. Sağlık Bakanlığı, Bilim Kurulu açısından bunun ilerlemesine devam edecek, Tarım ve Orman Bakanlığı işin denetimini yapacak, Milli Eğitim Bakanlığı ise genel koordinasyon ve bu tebliğe uygunluk var mı yok mu onu sağlayacaktı. Ama hiçbir şey yapılmadı. Artık yeter, herkes hazırlığını yaptı.”

‘3 milyon obezin yüzde 60’ı çocuk, böyle giderse geleceğimiz karanlık’

Pandemi nedeniyle ertelenen uygulama sonrası okulların açılacağı 6 Eylül tarihini dört gözle beklediklerini ama büyük bir hayal kırıklığı yaşadıklarını vurgulayan Erk, “Okullara bizler giremiyoruz, çünkü ebeveynler bile alınmıyor. Ama aldığımız bütün şifahi bilgiler şunu gösteriyor ki okulların büyük çoğunluğunda ne yazık ki Okul Gıdası Logolu ürünler satılmıyor. Hatta son çıkan tebliğde, yakın market, AVM ve bakkallarda da satılabilir kararı çıkmıştı. Buralarda okullardan daha fazla logolu ürünler görmeye başladık. Ama daha vahimi, bunların çoğunluğu Okul Gıdası Logosu almanın yanından bile geçemeyecek ürünler. Eğer bir ülkede 3 milyon had safhada obez varsa, bunun da yüzde 60’ı, yani 1.8 milyonu çocuk yaştaysa, bu oran her yıl yüzde 8 artış gösteriyorsa, geleceğimiz karanlık demektir. Denetimin hemen bugünden itibaren mutlaka başlaması gerekir” diyerek tepki gösterdi.

Aşırı şeker, aşırı tuz ve trans yağ içeren ürünlerle ilgili probleme bir an önce son verilmesi zamanının çoktan geldiğini belirten Erk, “Örneğin Okul Gıdası Logosu almış, aromalı diye satılan bu yoğurdun içinde aşırı şeker olmasına rağmen, üzerine bir de sanki içindeki şeker azmış gibi ilave şeker gelmesini kesinlikle kabul etmiyoruz” diye konuştu.

‘Sağlıklı beslenme çantasında olması gerekenler’

Türk Böbrek Vakfı Diyetisyeni Gökçen Efe Aydın ise kantinlerin sağlıklı gıda açısından vahim durumda olduğunu söyleyerek “Ne yazık ki kantinlerde tam olarak bu uygulamaya geçilmedi. Ama marketlerde, mahalle bakkallarında Okul Gıdası Logosu almış ürünleri görebiliyoruz. Oysa bu ürünler de çok fazla şeker içeren, aslında bu logoyu almaya yakı olmayan ürünler. Koruyucu maddeler, katkı maddeleri, aromalar olduğu için aslında doğal, organik ürünler değil hiçbiri. Kantinlerde doğal ürünlerin satılması gerekiyor. Mevsim meyveleri, kuru meyveler, tuzsuz çiğ kuruyemişlerin kantinlerde bulunması gerekiyor. Ailelerin de çocuklarına beslenme çantası hazırlamaları lazım. Sağlıklı bir beslenme çantasında süt ve süt ürünleri, süt, yoğurt, peynir, haşlanmış yumurta, bunun yanında peynirli sandviç bulunabilir. Kuru meyve, kuru yemişler, mevsim meyveleri konulabilir” dedi.