2021 Nobel Tıp Ödülü’ne giden yolu acı biber açtı

2021 Nobel Tıp Ödülü’nü ısı ve temas reseptörlerini keşfederek kazanan bilim insanları David Julius ve Ardem Patapoutian’un, çalışmasının acı biber yiyerek başladığı ortaya çıktı

2021 Nobel Tıp Ödülü, ısı ve temas reseptörlerini keşfettikleri için David Julius ve Ardem Patapoutian'a verildi.

David Julius’un acı biber yerken yanma hissi oluşturan ve keskin bir bileşik olan kapsaisin ile çalışarak insan vücudundaki acı hissi sonrasında harekete geçen DNA üzerinde çalışarak ödülü kazandığı aktarıldı.

ABD’de yaşayan iki bilim insanı, insanların sinir uyarıları yoluyla sıcak, soğuk, temas ve basıncı nasıl algıladığının mekaniğini tanımladıkları için ödül aldı.

NTV'nin aktardığı haberde, Nobel Meclisi ödülü, "Sıcağı, soğuğu ve dokunmayı hissetme yeteneğimiz hayatta kalmak için çok önemlidir ve çevremizdeki dünyayla etkileşimimizin temelini oluşturur" ifadeleriyle sahiplerine verirken Nobel Meclisi genel sekreteri Thomas Perlmann, keşfin "doğanın sırlarının kilidini açtığını ve moleküler düzeyde bu uyaranların nasıl sinir sinyallerine dönüştüğünü açıklıyor. Bu önemli ve derin bir keşif" dedi.

David Julius ve Ardem Patapoutian

© AFP 2023 / JONATHAN NACKSTRAND

İki bilim insanının Nobel Tıp Ödülü’ne giden yolunu acı biberin açtığı ortaya çıktı.

Bilim insanların keşiflerinin başlangıç noktasının David Julius’un acı biber yerken yanma hissi oluşturan keskin bir bileşik olan kapsaisin ile çalışması olduğu belirtildi.

Julius ve ekibi, duyusal nöronlarda ifade edilen ve acıya, ısıya ve dokunmaya tepki verebilen genlere karşılık gelen milyonlarca DNA parçasından oluşan bir kütüphane oluşturdu.

Daha sonra, duyarlılığa neden olan tek geni bulmak için bu koleksiyondaki genleri normalde kapsaisine tepki vermeyen hücrelere bağlayarak çalışmasını tamamladı.

Patapoutian ise, dokunma ve basınç olarak hissedilen "mekanik uyaranlara" yanıt veren deri ve iç organlardaki sensörlerin keşfi üzerine çalıştı.

'Bu keşiflere giden yol sinirlerin gerçekte nasıl aktive edilebileceğine dair algılama mekanizmasıydı'

Meslektaşlarıyla birlikte, tek tek hücreleri bir mikro pipetle dürtüldüğünde tepki veren bir hücre hattı belirleyen ekip daha sonra reseptörleri kodlayabilecek 72 aday gen belirledi ve mekanik duyarlılıktan sorumlu olan geni tespit ederek çalışmasını tamamladı.

Nobel Komitesi ise Julius daha sonra keşfettikleri bu kapsaisin reseptörünün, aynı zamanda ağrılı olarak algılanan sıcaklıklarda aktive olan bir ısı algılama reseptörü olduğunu fark etti.

Konu ile ilgili konuşan Nobel Meclisi genel sekreteri Thomas Perlmann, "Bu çok akıllıca bir şeydi çünkü acı biberin veya biberdeki kapsaisinin sinirleri veya ağrıyı tetiklediği biliniyordu. David Julius, bunun nasıl meydana geldiğinin moleküler mekanizmalarını gerçekten anlarsak, bunun bir atılıma yol açabileceğini düşündü" diye konuştu.

Perlmann, “Bu keşiflere giden yol sinirlerin gerçekte nasıl aktive edilebileceğine dair algılama mekanizmasıydı. Sıcaklık, mekanik, dokunma ve basınç gibi uyaranlarla karşılaştığımızda acı biber işin özüydü ama keşif bundan çok daha derindi" şeklinde konuştu.