Uzmanı anlattı: HPV aşısı neden ulusal aşı takviminde olmalı?

Pek çok çeşidi bulunan HPV’nin en az 14’ü kansere sebebiyet verebiliyor. 100’den fazla ülkede ücretsiz olarak uygulanan bu aşıyı Türkiye’de en sonra CHP lideri Kılıçdaroğlu gündeme getirdi. Sputnik, HPV’yi ve aşısının önemini, bu aşı için dayanışma başlatan Eczacı Cem Kılınç ile konuştu.

En az 14’ünün kansere yol açtığı tespit edilen ‘human papillomavirus’, yani HPV’nin 100’den fazla tipi mevcut. Bu virüsün yol açtığı en yaygın kanserlerden biri olan rahim ağzı kanseri, yılda tahmini 570 bin kişide görülüyor ve dünyadaki en yaygın dördüncü kanser türü. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, bu kansere yakalanan 311 bini hayatını kaybediyor ve örgüt 2030 yılına kadar bu kansere yakalananlarının sayısının 700 bine çıkmasını, ölü sayısının ise 400 bine ulaşmasını öngörüyor.

100’den fazla ülkede ücretsiz, neredeyse yüzde 90 koruma

Rahim ağzı kanseri HPV ile en çok ilişkilendirilen hastalık ve aşıyla önlenebiliyor. DSÖ tarafından tavsiye edilen ve 100’den fazla ülkede ulusal aşı takviminde olan HPV aşısı, bu kanser türünü İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre yüzde 87 oranında önlüyor. Türkiye’de ise bu aşının toplamda 3 dozu 2 bin 85 lira olarak satışta.

Türkiye’de en son Temmuz ayında HDP Van Milletvekili Muazzez Orhan Işık tarafından HPV aşısının 9-12 yaş arası çocuklara ve erişkinlere ücretsiz uygulanması ile 2022’nin ‘HPV ile Mücadele ve Farkındalık Yılı’ ilan edilmesinin önerildiği bir kanun teklifi TBMM’ye sunuldu.

Aynı zamanda Türk Tabipleri Birliği, Prof. Dr. Vedat Bulut imzasıyla, bu aşının ulusal aşı takvimine eklenmesini talep eden bir yazı gönderdi.

Son olarak rahim ağzı kanserini büyük oranda önleyen HPV aşısı CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun yayınladığı bir video ile gündeme geldi. Kılıçdaroğlu videoda, iktidara geldiklerinde HPV aşısı da dahil olmak üzere tüm önleyici sağlık hizmetlerinin ücretsiz olacağını belirtti.

Sputnik, HPV’yi ve aşısının önemini, 5 aydır Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri ile beraber Türkiye’nin dört bir yanında HPV aşısı seferberliği başlatan Eczacı Cem Kılınç ile konuştu.

‘HPV, sigaradan bile daha fazla kanser etkeni, tüm dünyadaki kanserlerinin yüzde 5’inin sebebi’

HPV’nin 16 ve 18 nolu tiplerinin rahim ağzı kanserinin yüzde 70’inden sorumlu olduğunu aktaran Kılınç, bu virüsü şu şekilde anlattı:

“HPV genellikle rahim ağzı kanseriyle anılıyor. Çünkü rahim ağzı kanserinin tek sebebi HPV. Rahim ağzı kanseri olmanız için önce HPV’ye sahip olmuş olmanız lazım. Ama HPV sahibi olmanız rahim ağzı kanseri olacağınız anlamına gelmiyor. Yıllar içerisine yayılmış bir süreçte müdahale edilmezse ve ilerlerse bu gerçekleşiyor. Ama HPV yalnızca rahim ağzı kanserine neden olmuyor. Anüs, vajina, vulva, penis ve gırtlak kanserine de neden olabiliyor ve tüm dünyadaki kanserlerin yüzde 5’inin sebebi HPV. Tüm dünyadaki kadın kanserlerinin yüzde 10’unun sebebi HPV ve kanserle ilişkisi en yüksek etken. Sigara paketlerine ‘kanser olursunuz’ diye uyarı yazıyorlar, sigaradan bile kat kat fazla etken olarak geçiyor.”

‘Bilinenin aksine erkekler sadece taşıyıcı değil’

Kadınlar kadar olmasa da erkekleri de etkilediğini belirten Kılınç “Bilinenin aksine erkekler sadece taşıyıcı değil, erkeklerde de kadınlarda olduğu kadar radikal sayılarda olmasa da yılda 33 bin 800 erkek de HPV’ye bağlı kanser oluyor. Tabii bu kayıtlı rakamlara göre, kayıtsız olanların da var olduğunu ve Türkiye’de yeterli tarama olmadığı için kaydının doğru tutulmadığını biliyoruz. Ulusal aşı takvimine almış birçok ülke hem kız hem erkek çocuklarına, cinsel yaşamları aktif olmadan önce bu aşılar yapılıyor, 11-12 yaşlarında. Bizim de talebimiz bu açıkçası” dedi.

‘Asgari ücretin açlık sınırının altında olduğu bir ülkede kimse 2 bin 85 lirasını bir kenara koyup da bir kanserden korunmak için aşı olamıyor’

22 Aralık’tan sonra Türkiye’de doz başına 112 lira indirim olacağını aktaran Kılınç “Şu an Türkiye HPV aşılaması binde 9. Bu oran yok gibi bir şey. Daha önceki aşı çalıştaylarında okuduğuma göre, Türkiye’de sadece 5-6 bin kişinin bu aşıyı olduğunu gördüm. Bu insanlar da muhtemelen hem durumu bilip hem de gücü yetenler. Biz zaten bu meselenin sınıfsal bir konu olduğunu düşünüyoruz. Çünkü, asgari ücretin açlık sınırının altında olduğu bir ülkede kimse 2 bin 85 lirasını bir kenara koyup da bir kanserden korunmak için aşı olamıyor. Öğrenciler 650 lira KYK alıyor, nasıl olsun? Dolayısıyla Türkiye’de aşıya ulaşım sıkıntı. 100’ün üzerinde ülkede şu an ulusal aşı takviminde. Türkmenistan’da 2016 yılından beri kız ve erkek çocuklarına uygulanıyor. Afganistan’da 2023 yılında ulusal aşı takvimine alınacağı öngörülüyordu, tabii Taliban iktidara geçtikten sonra bu hak ellerinden alınacaktır” ifadelerini kullandı.

‘HPV aşısının 2 türü mevcut, Türkiye’de parayla dahi almak isteseniz 9 tipe karşı etkili olan aşı yok’

Kılınç, kanser ilaçlarının devlete maliyetinin aşıdan kat kat fazla olduğuna dikkat çekerek, uygulanış biçiminin şu sözlerle ifade etti:

“Bu aşının 2 türü var, 4 tip ve 9 tipe etkili olmak üzere. Bizim ülkemizde 4 tipe karşı etkili olanını parayla alıyoruz ancak 9 tipe etkili olanı pek çok ülkede ulusal aşı takviminde. 4 tipe karşı etkili olan rahim ağzı kanserine karşı yüzde 70 etkili oluyorken, 9 tipe etkili olan ise yüzde 90 etki sağlıyor. Ancak Türkiye’de parayla dahi almak isteseniz 9 tipe karşı etkili olan aşı yok.”

‘Bunu hayırseverlik olsun diye yapmıyoruz, şu ana kadar 210 kişiyi aşıladık’

‘Aşı bursu’ dayanışmasının Nazım Hikmet’in bir şiirinden esinlenerek başladığını aktaran Kılınç, ‘bunu hayırseverlik olsun diye yapmıyoruz, devlete yapması gerekeni gösteriyoruz’ diyor:

“Bu dayanışmayı 5 aydır sürdürüyoruz. 210 kişinin aşısını sağladık, bunların arasında az sayıda çocuk da var ama genel olarak genç kadınlardan oluşuyor. Sosyal medyaya bundan sonra bütün nöbetlerimin geliriyle bir genç kadının HPV aşılarını karşılayacağımı yazdım. Bu talep aldı. Sonra eczacı arkadaşlarıma ulaştım, onlardan destek talep ettim. Hemen ertesi günü 5 kişiyi aşıladık. Şu anda 2 binin üzerinde başvuru var bana. Türkiye’nin değişik yerlerinden 120 kişiyiz şu anda aynı zamanda. Hem bu iş için hem de başkaları için bir araya geldik Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri diye. Bu dayanışma ağı ile Türkiye’nin birçok farklı ilinden insanları aşıladık, devam da ediyoruz.”

‘Cinayet sadece bir insanın kafasına ateş edip öldürmek midir’

Sağlığı toplumsal faktörlerin de oldukça etkilediğinin altını çizen Kılınç “Şu soruyu da soruyoruz. Cinayet nedir? Cinayet sadece bir insanın kafasına bir el ateş edip öldürmek mi, yoksa bir kişinin ölümünü uzun vadeye yayıp buna engel olabilecekken engel olmamak da bir cinayet türü müdür diye soruyoruz ki bizce böyle. Eskiden Çernobil olduğunda çay içen bakan vardı, binlerce insanın ölümüne neden oldu bu hareketi. Şu anda da HPV’deki durumunda bu olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.

‘Tek eşli bir kadının ilk cinsel deneyiminde HPV enfeksiyonu kapma riski yüzde 46’

“Bunun gericilikle alakası var” diyen Kılınç, “Kimisinin erken yaşta kız çocuklarını cinselliğe teşvik eder, zaten tek eşliymişsiz, bu yüzden gerek yokmuş gibi saçma sapan şeyler söylüyorlar. Oysa ki şöyle bir bilimsel veri de var. Tek eşli bir kadının ilk cinsel deneyiminde HPV enfeksiyonu kapma riski yüzde 46. Neredeyse iki kişiden bir tanesi. Çok yaygın. Kadınların yüzde 80’i yaşamları süresince bir HPV enfeksiyonu geçirecektir, diye bir bilgi de var, tabii aynı şekilde erkeklerin de. Dolayısıyla toplum aşılanmadığında bu kadar yaygın olan bir virüs, sürekli yayılmaya ve yeni tipler üretmeye devam ediyor” ifadelerini kullandı.

‘Biz korunmuyor, resmen kanserle dans ediyoruz’

Bu aşının mutlaka ulusal aşı takviminde yer alacağı görüşünde olan Kılınç “Çalışmalara baktığımızda bu aşı ulusal aşı takvimine alındığında 10 yıl gibi kısa bir sürede HPV enfeksiyonunda ve genital siğil oranında yüzde 90, yüksek riskli kanser lezyonu oluşmada yüzde 85 azalma görüyoruz. Bunlar büyük rakamlar. Ama biz korunmuyoruz şu anda, resmen kanserle dans ediyoruz. Ben yüzde 100 eminim, bu aşı, ulusal aşı takvimine alınacak” dedi.