Çatalhöyük'te 8 bin 500 yıllık mermer heykelcik bulundu

Konya'nın Çumra ilçesinde, Anadolu'da ilk kentleşme modellerinden olan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Çatalhöyük'teki kazıların 29. sezonunda, 8 bin 500 yıllık mermer heykelcik bulundu.

Genellikle kadın figürünün ön plana çıktığı 9 bin yıllık Çatalhöyük Neolitik Kenti'nde cinsiyeti belli olmayan, 5 santimetre boyunda, geriye yaslanmış insan figürlü prizmatik formlu heykelcik, kazı ekibini heyecanlandırdı.

Kazı Heyeti Başkanı, Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Umut Türkcan, başkanlığında yürütülen kazılarda ikinci sezonu, yazın ortaya çıkarılan yeni mahalle ve sokak gibi önemli bulgularla kapattıklarını söyledi.

En son 2016'daki kazılarda güney höyüğünde mermer kadın heykelcikleri bulunduğunu anlatan Türkcan, şöyle konuştu:

"Bunlar bilinse de tabii her zaman çıkmıyor Çatalhöyük'ten. Bu sene 'Kuzey Teras' adı verilen yeni açtığımız büyük bir alan oldu. Bu alanda yapılan kazılarda, içi molozla doldurulmuş ve tabanında yanık izleri belirgin olan 'Mekan 66'nın içinde yine depo olarak kullanılan kısımları kazarken, bir sıvalı duvarın dibinde sürpriz olarak mermerden bir insan heykelciği ele geçti. Hatta bu, bir obsidyen ok ucu ve tam olarak anlayamadığımız, kireçten yapılmış bir topağın yanına yerleştirilmiş şekilde bulundu. Diğer benzeri buluntular gibi, yine terk edilen, gömülen yapılarda adak şeklinde bir obsidyen aletle bulunma şeklini tekrar eden bir örnek olduğunu söyleyebiliriz."

‘Örneğine pek rastlanmayan bir parça’

Türkcan, bu mermer heykelciğin, örneğine pek rastlanmayan bir parça olduğunu vurguladı.

Heykelcikte herhangi bir cinsiyet belirtisi olmadığını dile getiren Türkcan, şunları kaydetti:

"Bu örneğimiz, benzerleri geçmişte kazılarda ele geçen, erkek olarak tanımlanmış, geriye doğru hafifçe yaslanan ve bir hayvan üzerinde düşünülen heykelcikleri anımsatmaktadır. Çatalhöyük dendiğinde hep kadın temsilinin olduğu, kadın bereketiyle ilişkilendirilen bir merkez olduğu düşünülmektedir. Bir yandan da sakallı, sakalları olmasa bile erkek olduklarını gördüğümüz örnekler vardı.

Bu senenin buluntusu olan mermer heykelciğimizin kafasının biçimlendirme unsurları, klasik Çatalhöyük'tekilerden biraz farklı. Kafasının, uzatılmış ve yine gövdesinin uzantısında üçgen bir başla betimlendiği görülüyor. Heykelcikte boyun kısmında, keski izlerinin bile göze çarptığı çok ince işleme detayları görünüyor."

‘Çatalhöyük, daha da büyük sürprizlere açık’

Türkcan, buluntuların Türk arkeologlardan oluşan alan ekibi tarafından gün yüzüne çıkarıldığını hatırlatarak, "Biz daha çok bilimsel bulgular için çalıştığımızı düşünsek de arkeolojinin güzelliği bu, bazen sürprizlerle karşılaşabiliyorsunuz. Çatalhöyük'te daha da büyük sürprizlere açıksınız. O yüzden bu tür özel buluntular bizi mutlaka daha fazla motive ediyor" ifadelerini kullandı.