Elektrik Mühendisleri Odası: Zam oranı, dağıtım şirketlerinin bile beklentisinin çok üzerindedir

EMO Yönetim Kurulu Üyesi Özdağ “2022 yılında finansal risklerin yükü sırtımıza yüklenmiş oluyor. Zam oranı, dağıtım şirketlerinin bile beklentisinin çok üzerindedir. 1 Ocak 2013-2022 tarihleri arasında dağıtım bedeli yüzde 560 artarken EÜAŞ’ın dağıtım ve elektrik perakende şirketlerine toptan satış fiyatındaki artış sadece yüzde 80 olmuştur” dedi.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, elektrik tüketim fiyatlarındaki artışın ardındaki sebepleri ve dağıtım özelleşmesinden bu yana yapılan fiyat artışlarını Radyo Sputnik’te Ali Çağatay’la Seyir Hali programında değerlendirdi.

Özdağ, elektrik dağıtım şirketleri ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın görüşmesini “Elektrik üretim şirketlerinin bir araya gelmesine ihtiyaç duymamıştır diye düşünüyorum çünkü elektriği dağıtanların çok büyük bir kısmı üretenlerdedir. O yüzden sadece dağıtımı çağırdığı zaman bir yandan üretimle de masaya oturmuş oluyor. 7346 sayılı 25 Aralık 2021 tarihinde TBMM’de onaylanan ve adı ‘Bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun’ içerisinde kademeli tarifeye geçileceğine dair bilgilerin yer aldığı kanun maddesidir. O kanun hazırlanırken de aynı temsilcileri çağırmışlardı. Hem Antalya’da toplanmışlardı hem de elektrik dağıtım şirketleri birçok basın yayın organlarında ne kadar zor durumda olduklarını anlatarak kendi lehlerine kamuoyu da oluşturdular. Bunu yaparken de ‘TRT payını ve Enerji fonunu kaldırtıyoruz’ diye 100 liralık faturada 1-2 liralık indirimlerle oyalayarak 1 Ocak 2022’ye geldik. Bakanlık bugün o kanunu kimle yaptıysa onları çağırıyor” diye değerlendirdi.

‘1 kuruşluk bir fiyat artışı toplamda 2.3 milyar liraya tekabül ediyor’

2013 ile ücret kıyaslaması yapan Özdağ, zammın geri çekilmesi gerektiğini savundu:

“Dağıtım şirketi için biz ne ödüyoruz? 2013 yılı, bütün Türkiye’deki 21 dağıtım bölgesinin işletme hakkı devrinin yapıldığı yıldır. O yüzden ben 2013 yılını referans alıyorum: 1 Ocak 2013 ve 1 Ocak 2022. 1 Ocak 2013 tarihinde faturalarımızdaki dağıtım bedeli 5 kuruşken bugün yaklaşık 33 kuruş yani yüzde 560’lık bir artış var. Türkiye’de enflasyon artışı bunun yarısı bile değil. Hiçbir şeyin artışı yüzde 560 değildir. Türkiye’de faturalandırılan elektriğin toplam miktarı 230 milyar kilowatt saattir. 1 kuruşluk bir fiyat artışı toplamda 2.3 milyar liraya tekabül ediyor. 1 Ocak 2022’den geçerli olan tarifede sadece 100 kilovat saatlik tarife için bize yükledikleri zam 45 kuruştur. TRT payı ve vergi fonuyla 1.5 liralık indirim yaptılar. 46 kuruş zam yaptılar. Bize yansıyan fark 100 kilovatlık enerji tüketiminde 45 kuruştur. Biz buna sermaye aktarımı diyoruz. Bir avuç özel elektrik şirketine sermaye aktarımıdır. Bunun altyapı gerekçelerine işin iktisadi boyutuyla ilgilenen uzmanlar zaten söylerler. 2022 yılında ne olacağını bilemediğimiz finansal risklerin de yükü sırtımıza yüklenmiş oluyor. Zam oranı dağıtım şirketlerinin bile beklentisinin çok üzerindedir. Önce şu zammı geri çekin. Maliyetle bir ilintisi yoktur. Kanun gerekçesi boşa düşmüştür.”

‘Dağıtım bedeli yüzde 560 artarken dağıtım şirketlerine toptan satış fiyatındaki artış yüzde 80 olmuştur’

Özdağ, özel işletme haklarının sonlandırılması gerektiğini “Normal tüketim nedir? Normal olan ve olmayan ne? Kaç kişilik bir aile için konuşuyorsunuz? Bu kriterlerin hiç birisi olmadan yapılacak kademelendirmenin ayakları yere basmaz. Kademeli tarifenin de bu durumda gerekçesi çökmüştür. Boşlukta duran kanun geri çekilmelidir. Bu zamlar iptal edilmelidir. 1 Ocak 2013 ve 1 Ocak 2022 tarihleri arasında dağıtım bedeli yüzde 560 artarken EÜAŞ’ın dağıtım şirketlerine ve elektrik perakende şirketlerine toptan satış fiyatındaki artış sadece yüzde 80 olmuştur. Meslek odalarıyla, emek örgütleriyle, tüketici dernekleriyle mutlaka bir araya gelerek ortak bir çıkış yolu üzerinde durulması gerekiyor. Bizim çıkış önerimiz Elektrik Üretim Anonim Şirketi’nin üretim payının artırılmasıdır. Dağıtım şebekelerinin sahibi hala kamudur. İşletme hakkı kiraya verilmiştir. Kiracıyı mülkten çıkarıp ev sahibinin kendi mülkünü işletmesidir” sözleriyle ifade etti.

Elektrik Üretim Anonim Şirketi ne kadara satıyor?

Özdağ sözlerini şu şekilde sonlandırdı:

“EÜAŞ’ın (Elektrik Üretim Anonim Şirketi) kilovat başına sattığı 31.86 kuruş, dar gelirli vatandaşı koruyoruz diye iddia ettikleri birinci kademe meskenin elektrik bedeli 79 kuruş, tarımsal sulamadakinin bedeli 140 kuruş, gelir grubunun yüksek olduğunu iddia ettikleri üçüncü kademe meskenin elektrik bedeli 135 kuruş, ticarethanenin 190 kuruş, sanayinin 167 kuruştur.”