Dünya'yı vuracak güneş fırtınası hakkında ne biliniyor?

Birçok uzay hava ajansı, Dünya'nın gelecek günlerde güneş fırtınalarıyla karşı karşıya kalacağını duyurdu. Dünyayı vurması beklenen jeomanyetik güneş fırtınalarının, şiddetine bağlı olarak iletişim sistemlerinde sorunlara yol açabileceği bildirildi.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), güneşteki aktivitelerin, hafta sonuna kadar GPS, iletişim uydularını ve bazı askeri radyo kanallarını olumsuz etkileyecek jeomanyetik fırtınaların meydana gelebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Hangi alanları etkileyecek?

NOAA tarafından Salı günü yayımlanan uyarı mesajında, "Jeomanyetik fırtınalar, Dünya'ya yakın yörüngedeki ve Dünya'nın yüzeydeki altyapıyı etkileyebilir, (bu da) potansiyel olarak iletişimi, elektrik iletim şebekesini, navigasyonu, radyo ve uydu operasyonlarını bozabilir" ifadeleri kullanıldı.

Denizcilik ve genel havacılık sistemleri tarafından kullanılan düşük frekanslı seyahat sinyalleri, haftanın geri kalanında benzer şekilde etkilenebileceği belirtildi.

‘ABD ordusunun kullandığı HF radyo iletişimleri kesintiye uğrayabilir’

Bunlara ek olarak, NOAA yüksek frekanslı (HF) radyo iletişimleri kesintiye uğrayabileceği de aktarıldı. ABD ordusu, karadan karaya ve karadan havaya iletişim araçlarında HF telsizlerini kullanıyor. Ayrıca arama ve kurtarma operasyonlarını yürüten hükümet kurumlar da HT radyo iletişim araçlarını kullanıyor.

‘Hava şartları uygunsa görülebilir’

NOAA, 'fırtınanın auroralar(başlangıcı) , hava koşulları uygunsa, Pennsylvania'nın güneyinde, Iowa'ya ve Oregon'a kadar görülebileceğini' bildirdi.

‘G3 şiddetinde olacak’

Açıklamada, şiddeti G3 olacağı belirtilen söz konusu güneş fırtınasının Dünya üzerinde "orta" etkileri olabileceği ifade edildi. G3 seviyedeki fırtınaların uydu sistemlerinde sorunlara ve enerji şebekelerinde bazı kesintilerine neden olması beklendiği belirtilerek, şu bilgiler paylaşıldı:

Bunun anlamı da konumlandırma, navigasyon ve zamanlama için kullanılan Global Konumlandırma Sistemi(GPS) ve bir diğer benzeri olan Küresel Navigasyon Uydu Sistemleri (GNSS) bozulabilir.

G3 şiddet nedir?

Jeomanyetik fırtınalar, G5 seviyesi en şiddetli olmak üzere, G1'den G5'e kadar bir aralıkta ölçekleniyor.

Bu tür fırtınalar, güneşin aktivitesinin (güneş döngüsü) artıp azalmasına bağlı olarak periyodik olarak meydana geliyor ve herhangi bir felakete yol açması beklenmiyor.

‘3 günlük fırtınanın etkilerini kesin olarak söylemek zor’

ABD hükümeti adına çalışan bir uzman, Breaking Defense'e yaptığı açıklamada," Kesin olarak 3 gülük fırtınanın etkilerini tam olarak ne olacağını söylemek zor. Kategorik olarak, üst atmosfer etkilenecek ve atmosferik sürüklenme artacak. Bu, etkin olmayan uydular da dahil olmak üzere LEO (Düşük Dünya Yörüngesi) molozlarının bir süre daha yüksek bir oranda yeniden girebileceği anlamına geliyor” dedi.

'Kutuplardaki ticari uçuşlar etkilenebilir'

Fırtınanın şiddetine bağlı olarak, GNSS ve iletişim kesintileri nedeniyle kutup üstü ticari hava uçuşlarının etkilenebileceğini ifade eden uzman, bütün büyük hava şirketlerinin, daha düşük irtifalarda uçulması veya gaz ikmal için bir yerde durulması gerektiğine dair karar veren meteorologları ve uzay havası uzmanları olduğunu hatırlattı.

Söz konusu fırtınaların nedeni nedir?

Güneşin atmosferinden veya koronasından gelen büyük plazma patlamalardan kaynaklanan ve Koronal kütle atımı (CME) olarak bilinen bu patlamalar ilk olarak 14 Ağustos'ta tespit edildi. CME’ler Dünya'nın manyetik alanını vurarak altüst edecek kendi manyetik alanlarını yaratıyor.

'SpaceX ön plana çıkıyor'

Öte yandan Uydu sistemlerinde en bilinen örneklerden biri olarak Elon Musk'ın SpaceX şirketinin projesi olan Starlink projesi ön plana çıkıyor. Büyük bir uydu ağı üzerinden internet hizmeti sağlama hedefi olan Starlink ile dünyanın alçak yörüngesine yerleştirilen uydular sayesinde dünyanın en ücra noktalarına dahi yüksek hızlı internet hizmeti verilmesi amaçlanıyor. Bu sistemlerde meydana gelebilecek aksaklıklar, internete erişimde sorunlar yaşanmasına neden olabiliyor.