Afgan kadınlar üniversite yasağını protesto etti: 'Taliban kızların ilkokula gitmesini de yasakladı'

Ağustos 2021'de ABD'nin çekilmesiyle Afganistan'da kontrolü ele geçiren Taliban'ın kadınları esir alan uygulamalarına üniversite yasağını da eklemesinin ardından, başkent Kabil'de bir grup kadın protesto gösterisi düzenledi. Bazı protestocular gözaltına alındı. Üstelik WSJ, Taliban'ın kız çocuklarının ilkokula gitmesini de yasakladığını yazdı.

Taliban'ın Yüksek Eğitim Bakanlığı'nın tüm devlet ve özel üniversitelere kadınların eğitime katılımını yasakladığını bildirmesi sonrası Afgan başkenti Kabil'de bir grup kadın protesto için sokağa çıktı.

Fransız haber ajansı AFP'ye göre başlarını örten ve bazısı maske takan yaklaşık 30-40 kadın, ellerini yukarı kaldırarak ve "Kadınları üniversitelerden attılar. Ey muhteremler, destek, destek. Ya herkes için hak ya da hiç kimseye hak yok" sloganları atarak yürüdü.

WATCH: Afghan women out on street to protest against university ban by Talibanpic.twitter.com/BhtwywjbVc

— Insider Paper (@TheInsiderPaper) December 22, 2022

AFP'ye konuşan bir protestocu, kadın polislerin kızlardan bazılarını gözaltına aldığını, daha sonra ikisinin serbest bırakıldığını, ancak birçoğunun gözaltında kaldığını söyledi.

Taliban'ın iktidarı ele geçirmesini müteakip sık sık düzenlenen kadın protestoları, bu yılın başında önde gelen aktivistlerin yakalanmasının ardından giderek nadir hale geldi. Protestoya katılanların gözaltı, şiddet ve toplumsal damgalanma riskini göze alması gerekiyor.

Taliban ülke çapında üniversitelerin kapılarına silahlı güvenlik görevlileri konuşlandırarak kadın öğrencilerin girişini engelledi.

Afghan men and women protest separately outside a university in the eastern city of Jalalabad after the Taliban government banned women from higher education, drawing condemnation from foreign governments and the United Nations https://t.co/mpd0XbY2Ru pic.twitter.com/m1PvyOKScU

— Reuters (@Reuters) December 22, 2022

Protestocu kadınlar başta bugün için en büyük ve prestijli eğitim kurumu Kabil Üniversitesi önünde toplanmayı planladı, ancak Taliban'ın çok sayıda silahlı güvenlik görevlisini buraya göndermesi üzerine yer değiştirdi.

Afghan Women Stage Street Protest Against Taliban's University Ban https://t.co/xJvwzYoKiN pic.twitter.com/VqkWRVqu7d

— NDTV News feed (@ndtvfeed) December 22, 2022

Kadınlara üniversite yasağı, üniversite sınavlarına binlerce kadının katılmasından 3 ay sonra geldi ve Birleşmiş Milletler (BM), ABD, Türkiye, Suudi Arabistan dahil uluslararası toplumun tepkisini çekti.

Herat Üniversitesi'nin gazetecilik bölümünde okuyan ve Kabil'deki protestoya katılmayan kadın öğrenci Vahide Vahid Durani, AFP'ye "Afgan kızları, kadınları ölmüş de gömülmemiş insanlar, kan ağlıyorlar" dedi. Durani "Bütün güçlerini bize karşı kullanıyorlar. Korkarım yakında kadınların nefes almasının yasak olduğunu açıklayacaklar" diye ekledi.

Üstüne üstlük ABD'nin The Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, Taliban'ın kız çocuklarının ilkokula gitmesini yasaklayarak kızların ve kadınların eğitime erişimini etkin şekilde tamamen yasakladığını yazdı.

The Taliban has banned girls from attending elementary school, one day after closing universities to women. The move effectively institutes a total ban on female education in Afghanistan. https://t.co/XgB9ZKRewC

— The Wall Street Journal (@WSJ) December 22, 2022

Taliban yetkililerinin dün Kabil'de özel okul müdürleri, din adamları ve toplum temsilcileriyle toplantı yaptığını aktaran haberde, toplantıya katılan okul müdürlerine dayanarak, okullarda öğretmenler dahil olmak üzere kadın personelin çalışmasının da yasaklandığını duyurdu. Böylece Taliban yönetimi altında Afgan kadınlarına açık kalmış birkaç meslekten birinin daha kapısı kapandı.

Habere göre Taliban yetkilileri toplantıda yetişkin kadınların artık camileri ziyaret edemeyeceklerini veya dini seminerlere katılamayacaklarını da söyledi.

WSJ'ye konuşan Kabil'de dükkan işletmecisi Gulam Server Haydari, kızı Mahbuba'nın 5. sınıfta gelecek yarıyıla hazırlık için devam ettiği özel dershaneye gittiğinde eve gönderildiğini söyledi.

Mahbuba'nın tıp okuduktan sonra hiç kadın doktorun bulunmadığı Gazni vilayetindeki köylerine geri dönmeyi hayal ettiğini aktaran babası, "Kızım bu sabahtan beri kendini odaya kilitledi ve durmaksızın ağlıyor. Bütün umutları kırıldı. Bu durumdan ölesiye yorulduk ve tek yapabildiğimiz ne zaman biteceğini merak etmek" dedi.

Öncesinde Taliban kız çocuklarına 6. sınıftan itibaren orta öğretim yasağı, kadınların devlet ve belediye işlerinden atılması, yanlarında erkek akrabaları olmadan seyahat etmelerinin ve ideal olarak burkayla olmak üzere örtünmeden evden çıkmalarının, park ve eğlence parklarına girişinin yasaklanması gibi kadınlara yaşamayı imkansız kılan bir dizi icraat yürürlüğe koymuştu.

Son dönemde Taliban, şeriat gerekçesiyle, suç işlediğine hükmedilen erkek ve kadınların halka açık idam edilmesi ve kırbaçlanmasını da başlattı. Son olarak Yüksek Mahkeme, bugün Badahşan ve Uruzgan vilayetlerinde 6'sı kadın olmak üzere 44 kişinin çeşitli suçlardan mahkum edilmelerinin ardından kırbaçlanarak cezalandırıldığını duyurdu.