Macron, grev ve protestolarla karşılanan emeklilik reformunu meclisten oylatmadan geçirdi

Demokrasi havarisi rolü oynayan Batılı liderlerden biri olan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, geniş çaplı protestolarla karşılanan emeklilik reformunu meclisi baypas ederek halka zorla dayatmak için anayasal yetkisini kullandı. Hükümet, 24 saat içinde düşmesine yol açabilecek güven oylaması sınavından geçecek.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, haftalardır süren protestolar ve grevlerle toplu taşımanın kesintiye uğraması, çöp yığınlarının oluşmasına neden olan emeklilik reformunu milletvekillerinin oyuna sunmama kararıyla muhalefeti daha da körükleme kumarını oynadı.

Macron ile Babakan Elisabeth Borne, emeklilik reformunu parlamentonun alt kanadı Ulusal Meclis'te geçirecek çoğunluğu sağlayamayacaklarından oylama olmaksızın uygulamaya koymak için Anayasa'nın 49.3 maddesini işletmeye karar verdi.

Karar, emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkaran tasarının mecliste oylanmasının planlandığı saatten sadece birkaç dakika önce duyuruldu.

#UPDATE French President Emmanuel Macron on Thursday rammed a controversial pension reform through parliament without a vote, deploying a rarely used constitutional power that risks inflaming protests ➡️ https://t.co/088s0rZCOz pic.twitter.com/Mjml4E3Vb0

— AFP News Agency (@AFP) March 16, 2023

Milletvekilleri başbakanı yuhaladı

Başbakan Elizabeth Borne, mecliste milletvekillerine hitabında, bir yasa tasarısının Ulusal Meclis'ten oylama yapılmadan geçirilmesi için hükümete yetki veren Anayasa'nın 49. maddesinin 3. fıkrasını, emeklilik reformu için devreye koyduğunu açıkladı.

Protesto için milli marşı okudular

"Parlamentoda yapılan 175 saatlik tartışmanın boşa gitmesi riskini alamayız" diye konuşan Borne, muhalefet sıralarından yükselen alaylar ve yuhalamalarla karşılaştı. Milletvekilleri, Fransız milli marşını yüksek sesle söyleyerek başbakanı protesto etti.

Anayasa'nın 49. maddesinin 3. fıkrası ne diyor?

Anayasa'nın 49. maddesinin 3. fıkrası, yasa tasarısının oylanmadan Ulusal Meclis'ten geçirilmesi için hükümete yetki veriyor ve buna karşı muhalefetin gensoru önergesi sunmasına olanak sağlıyor.

Gensoru önergesi, meclisteki milletvekillerinin çoğunluğunun desteğini alırsa hükümet düşüyor.

Muhalefetten hükümeti düşürme adımı

Fransız siyasetinin aşırı sağından merkez sağına kayma çabasındaki Ulusal Birlik (RN) partisi, hükümetin bu adımına karşı meclise gensoru önergesi vereceklerini duyurdu.

RN'nin eski lideri, 2022 cumhurbaşkanlığı seçimindeki adayı ve halihazırda meclis grubu başkanı Marine Le Pen, 'kararın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron için tam bir başarısızlık olduğunu ve Başbakan Elisabeth Borne'un görevinde kalamayacağını' söyledi.

'Çoğunluğa sahip değilseniz, tasarıyı geri çekersiniz'

Sosyalist Parti lideri Olivier Faure, "Bir cumhurbaşkanı ülkede çoğunluğa, Ulusal Meclis'te çoğunluğa sahip değilse, yasa tasarısını geri çekmesi gerekir" dedi.

Ama bakanlar kurulu toplantının bir katılımcısına göre Macron kabine önünde bu hamlesini "Ülkenin geleceğiyle oynayamazsınız" diye savundu.

Parlamentonun üst kanadı Senato tasarıyı bu sabah erken saatlerde kabul etti, ancak iktidar partisindeki şüpheler ve sağcı muhalefet milletvekillerinin Macron'un yanında yer alma isteksizliği, hükümeti mecliste kaybetme riskiyle karşı karşıya bıraktı.

'Demokratik meşruiyetten yoksun'

Sendikalar ve siyasi analistler, Anayasa'nın tartışmalı 49.3 maddesini kullanarak kanun hükmünde kararname yöntemiyle meclisi baypas etmenin muhalifleri radikalleştireceği ve hükümeti demokratik meşruiyetten mahrum bırakacağı konusunda önceden uyarıda bulunmuştu.

Fransız halkının üçte ikisi karşı

2018'de çevreci gerekçelerle getirilen akaryakıt vergisine karşı başlayan Sarı Yelekler protestolarıyla sarsılan Fransa'da emeklilik reformu da kitlesel protesto ve grevlerle karşılandı. En önemli işçi ve öğrenci sendikalarının yanısıra muhalefetin büyük kısmı da emeklilik reformuna karşı tavır almış durumda. Anketlere göre Fransız halkının karşı çıkma oranı üçte iki.

Yeniden seçildi, ama salt çoğunluğu kaybetti

Neo liberal banker kökenli Macron, ilk döneminde hayata geçirmeye çalışıp başarısız olduğu emeklilik reformunu, Nisan 2022'de yeniden seçilme kampanyasında tekrar gündeme getirdi. Ancak 2017'de olduğu gibi 2022'de de, politikaları beğenildiği için değil, babasından kalma aşırı sağcı yaftası üzerinden çıkmayan Le Pen'in kazanmaması için kötünün iyisi niyetine kendisine oy verilmesi sayesinde kazandı. Nitekim mecliste salt çoğunluğu kaybetti, Le Pen'in partisi anamuhalefet haline geldi, solcu ittifak önemli kazanım elde etti.